İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı 11. ve 12. Yüzyıllar Test 5
1.Türk tarihi, coğrafyası, mitolojisi, folkloru, eski Türk örf ve âdetleri, toplum yaşayışı ile ilgili en önemli ve biricik kaynak kabul edilir. Türk dilinin ilk sözlüğü sayılan bu eserde İslam öncesine ait şiir örneklerine de rastlanır.
Yukarıdaki parça özellikleri anlatılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık
B) Kutadgu Bilig
C) Divan-ı Lügati’t Türk
D) Divan-ı Hikmet
E) Dede Korkut Hikâyeleri
2. Türk’ün, Türkmen’in, Çiğil’in, Kırgız’ın lisanlarını ve kafiyelerini tamamıyla zihnime nakşettim. Bu hususta o kadar ileri gittim ki her taifenin lehçesi, tarafımdan en mükemmel şekilde elde edilmiş oldu. Türklerin yaşadığı bütün coğrafyayı gezdim, dolaştım. Görgü ve bilgilerini edindim ve bunlarla eserimi ortaya koydum.
Bu parçada sözü edilen eser ve sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig-Yusuf Has Hacip
B) Divan-ı Hikmet-Ahmet Yesevi
C) Orhun Yazıtları-Bilge Tonyukuk
D) Divan-ı Lügati’t Türk-Kaşgarlı Mahmut
E) Atabet’ül Hakayık-Edip Ahmet Yükneki
3. Divan-ı Lügati’t Türk’le ilgili olarak verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türk dilinin ilk genel sözlüğüdür.
B) Araplara Türkçeyi öğretmek amaçlanmıştır.
C) İslamiyet öncesi sözlü ürünlerimiz ilk kez bu eserde yazıya geçirilmiştir.
D) İlk gazel örneklerini içermektedir.
E) Türkçe kelimenin açıklaması yapılarak Arapça karşılıkları verilmiştir.
4. Kırgızların bütün mitolojisini, masallarını, her türlü geleneklerini bir kahraman çevresinde toplamış bir eserdir. Kırgızların hayat tarzları, görenekleri, ahlak ve inanışları, coğrafyaları, tıp bilgileri, başka milletlerle olan ilişkileri bu destanda ifadesini bulmuştur.
Bu parçada sözü edilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Köroğlu
B) Satuk Buğra Han
C) Battal Gazi
D) Manas
E) Danişmend Gazi
5. Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Mesnevi tarzında yazılmıştır.
B) Didaktik bir eserdir.
C) 6645 beyit olarak yazılmıştır.
D) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmış ve Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
E) Eser Harezm Türkçesi ile kaleme alınmıştır.
6. Kitabın adını . . . koydum. Okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. İnsan her iki dünyada devleti elinde tutarsa mesut olur. Önce Küntogdu hükümdarımdan bahsettim, sonra Aytoldu’dan söz açtım. Mübarek saadet güneşi onunla parlar. Küntoğdu dediğim doğrudan doğruya kanundur. Aytoldu ise saadettir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Kutadgu Bilig
B) Divan-ı Hikmet
C) Kitab-ı Dede Korkut
D) Divan-ı Lügati’t Türk
E) Atabetü’l Hakayık
7. İslamiyetin kabulünden sonra Ortaasya’da gelişen Türk edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dildeki Arapça, Farsça kelime sayısı hızla artmıştır.
B) İslam beldelerinde eğitim gören aydınlarla halk arasında edebiyat alanında bir ikilik başlamıştır.
C) Arap ve Fars edebiyatlarının ölçü ve biçimleri kullanılmaya başlanmıştır.
D) Ulusal alfabeler yerini yavaş yavaş Arap alfabesine bırakmaya başlamıştır.
E) Kopuzla şiir söyleme geleneği sona ermiş, anonim ürünler unutulmaya terk edilmiştir.
8. (I) İslamiyetten önceki Türk edebiyatında tam bir bütünlük vardır.(II) Şairlerin söylediklerini, aydınların yazdıklarını tüm ulus anlar. (III) İslam’un kabulünden sonra ise edebiyatımızda bir ikileşme görülür. (IV) Birisi halkın kullandığı dille, eski şiir gelenekleriyle ortaya konan Halk edebiyatıdır. (V) İkincisi ise Arapça ya da Farsça ile ortaya konan yüksek zümre edebiyatıdır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Hakaniye Türkçesiyle yazılmış bir eserdir. Eserdeki şiirlerde aruz ölçüsü kullanılmıştır. Eserde çoğunlukla beyit nazım birimi kullanılırken dörtlüklerle yazılmış şiirler de vardır. Eserde devlet yönetiminin ve sosyal toplumun nasıl olması gerektiği üzerine bilgiler verilmiştir.
Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık
B) Divan-ı Lügati’t Türk
C) Muhakemetü’l Lügateyn
D) Divan-ı Hikmet
E) Kutadgu Bilig
10. . . . adlı eser alegorik bir münazara niteliğindedir. Münazaranın kahramanları dört kişinden ibaret olmakla beraber genel olarak ağırlık noktalarını, iki kişi arasındaki konuşmalar oluşturur. . . . , bu eseriyle dil özellikleriyle olduğu kadar düşünce derinliği ve zevk inceliğiyle de yeni bir çığır açmıştır.
Bu paragrafın boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Divan-ı Hikmet, Ahmet Yesevi
B) Kutadgu Bilig, Edip Ahmet
C) Divan-ı Lügati’t Türk, Dede Korkut
D) Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacip
E) Muhakemetü’l Lügateyn, Nizamü’l Mülk
11. (I) Divan-ı Hikmet, dinî, tasavvufî ve öğretici bir eserdir. (II) Eserin yazılma amacı, halka İslamiyet’i hikmetli bir şekilde öğretmektir. (III) Dörtlüklerin her birine “hikmet” adı verilmiş ve bu hikmetler Orta Asya ve Anadolu’da yayılarak halkı derinden etkilemiştir. (IV) Hikmetlerde aruz vezni kusursuz bir şekilde kullanılmıştır. (V) Ahmet Yesevi daha sonra Anadolu’da kurulan pek çok tarikata kaynak olmuştur.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde Divan-ı Hikmet ve Ahmet Yesevi ile ilgili olarak verilen bilgi yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. On ikinci yüzyılda aruz vezni kullanılarak dörtlüklerle yazılmış didaktik bir eserdir. Eser hakikatler basamağı anlamına gelmektedir. Hakaniye Türkçesi ile yazılmış olan bu eserde, bilginin faydası, cehaletin zararları, cömertlik, cimrilik, iyi ve kötü huylar anlatılarak halka yararlı olmak hedeflenmiştir. Eserin dili biraz ağırdır. Arapça ve Farsça kelimelere rastlanır.
Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık
B) Divan-ı Hikmet
C) Divan-ı Lügati’t Türk
D) Kutadgu Bilig
E) Muhakemetü’l Lügateyn
CEVAPLAR: 1.E, 2.D, 3.D, 4.D, 5.E, 6.A, 7.E, 8.E, 9.E, 10.D, 11.D, 12.A
