Ders Notları

DİVAN ŞİİRİNDE AKIMLAR/ANLAYIŞLAR

1.Türk-i Basit Akımı
•15.ve 16.yy Divan şiirinde görülmüştür.
•Arapça,Farsça tamlamalardan kaçınmayı amaçlamışlardır.
•Divan şiirindeki mazmunlar yerine halk şiirindeki mecazları ve deyimleri kullanmışlardır.
•Aruz ölçüsü ve Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanmışlardır;ancak Tükçe sözcükleri tercih etmişlerdir.
•Divan şiirindeki konuları işlemişlerdir.
(Edirneli Nazmi,Tatavlalı Mahremi,Aydınlı Visali)

2.Sebk-i Hindi Akımı
•Hint üslubu demektir.
•17.yy Hindistan’a seyahat eden İranlı şairlerin açtıkları şiir çığırıdır.19.yy’daki sembolizmi andırır.
•Gazel alanında etkili olmuşlardır.
•Sözden çok anlama önem verme,en belirgin özelliğidir.Gereksiz sözlerden kaçınılmıştır.
•Şiire,hayali kavramların ve ızdırabın anlatıldığı yeni mazmunlar getirilmiştir.Bilmeceyi andıran mazmunlar kullanılmıştır.
•Tasavvuf,insanın iç dünyası konu edinilmiştir.
•En çok tezat ve mübalağa sanatı kullanılmıştır.
•Güç anlaşılır bir dil kullanılmıştır.Kapalı anlam söz konusudur.
•Her dizede üstün bir musiki,söz ahengi sağlanmıştır.
(Neşati,Fehim,Şeyh Galip,Naili-i Kadim)

3.Mahallileşme Akımı
•Şiirde İstanbul ağzına ve İstanbul tabiatına yaklaşma amacı vardır.
•Asıl kurucusu Nedim’dir.(18.yy)
•Halk hayatı edebiyata girmiştir.Halk deyimlerine,söyleyişlerine yer verilmiştir.
•Şeyh Galip ve Nedim bu akımın etkisiyle hece ölçüsüyle türkü yazmışlardır.
•Konu ve temalar çoğalmıştır.İstanbul’un türlü semtleri,köşkleri,eğlenceleri,aşkları,insan çehreleri konu olmuştur.
•Divan şiirinin soyut dünyasından somut bir dünyaya geçilmiştir.
•Gerçek sevgililere,günlük yaşama,yaşanan mekanlara yer verilmiştir.
(Nedim,Baki,Enderunlu Vasıf)

4.Encümen-i Şuara (1861)
•Şiir zevk-i itibariyle Sebk-i Hindi ekolünü takip etmişler,yeni bir tarz ortaya koyamamışlardır.
•Şiirlerine başlık koymuşlardır,nazireciliğe önem vermişlerdir.
•Yeni tema arayışına girmişler,ortak şiir kaleme almışlardır.
•19.yy ikinci yarısında hemen yenileşmenin başında,klasik zevki sürdüren şairler bu meclisi oluşturmuşlardır.Hersekli Arif Hikmet’in Aksaray’daki evinde her salı günü toplanan encümenin amacı,şiir yazmak isteyen gençlere yardımcı olmaktır.
•Klasik şiir(Divan) zevki hakimdir.Bu mecliste şairler kendi şiirlerini okur,bu şiirler üzerine konuşurlar.
•Genç şairlerin şiirleri genellikle encümenin en genç şairi Namık Kemal tarafından okunurdu.Usta şairler,bu şiirler hakkında takdir ve tenkitlerini ortaya koyarlardı.
(Leskofçalı Galip,Kazım Paşa,Recaizade Celal,Salih Faik Bey,İrfan Paşa,Ziya Paşa,Namık Kemal)

Yazdır

Yazar hakkında

Aslı Cansız

Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni

Yorum yap