Nikolay Gogol’un Dünya çapında ün yapmış klasik eserlerinden birisi de Taras Bulba isimli şahane eseridir. Eserde Taras Bulba ismindeki yaşlı bir subayın hayatı ve ünlü Kazakların kahramanlıkları anlatılmaktadır.
Ünlü bir komutan olanTaras Bulba’nın hayatı cephelerde geçmiştir. Taras’ın iki oğlu vardır. Oğullarından birisinin adı Ostap’tır. Ostap, iyi eğitim görmüş, içki alemlerini çok seven savaşçı bir karakterdir. Diğer oğlu Andrey, Ostap’a göre daha ince ruhlu ve sakin karakterde bir gençtir. Daha çok kadınlardan hoşlanan Andrey, aşkı her şeyden daha önemli görmektedir.
Bir gün Taras Bulba oğullarını alarak Zaporejye’ye gider. Amacı savaşmaktır. Ancak Zaporejye’nin Atamanı Taras Bulba’nın savaşma teklifine karşı çıkar. Taras Bulba bir isyan çıkararak Atamanı devirir. Daha sonra seçilen Ataman Polonya’ya savaş ilan eder.
Kazaklar Dubno şehrini kuşatırlar. Andrey, daha önceden tanıdığı Tatar kadını ordugahta öldürmüştür. Kuşatma sebebiyle şehirde pek çok insan ölmüştür. Andrey şehirde voyvodanın kızını görerek aşık olur. Gün ağardığında savaş manzarası ortaya çıkmıştır. Gündüz vakti Kazakların yenildiği anlaşılmıştır. Oğlunun şehre kaçtığını öğrenen Taras intikam almak için yemin etmiştir. Çünkü Andrey Lehlerle birlikte Kazaklara karşı savaşmaktadır.
Karmaşayı fırsat bilen Tatarlar Kazakların değerli eşyalarını yağma ederler. Bu esnada bir fikir ayrılığı meydana gelmiştir. Askerlerden bir kısmı Tatarların arkasından gitmeyi savunurken Taras Bulba’nın dahil olduğu grup ise Lehler’den intikam almayı düşünmektedir. Çok şiddetli bir çatışma çıkar. Lehler Andrey’in başında olduğu bir birlik gönderirler. Taras bu durumu görünce çok sinirlenir ve oğlunun canını kendi elleriyle alır.
Polonyalılar savaştan galip gelince Taras Bulba’nın diğer oğlu Ostep’i esir alırlar. Taras Bulba ise çok ağır yaralı bir vaziyette Kazakistan’a döner. Memleketine döndükten sonra oğlunun esir olduğunun farkına varan Taras Bulba, iyileştikten sonra oğlunu kurtarmak amacıyla Varşova’ya gider. Fakat gittiğinde esir Kazakların yakın zamanda öldürülmek üzere başka bir yere götürüldüğünü öğrenir.
Taras Bulba uzun uğraşlardan sonra oğlunu bulur. Ancak oğlunun yanına vardığında ağır yaralı bir vaziyette olan oğlu babasının kollarında can verir. Oğlunun dizlerinde ölmesine dayanamayan Taras Bulba Polonyalılardan intikam almak üzere yemin eder.
Yanına asker toplayarak Polonyalılara saldıran Taras Bulba, yaralanarak Polonyalılara esir düşer. Düşmanları onu yanmakta olan bir ağaca bağlayarak öldürdüler. Taras Bulba ölürken bile askerlerine savaşmaları konusunda emirler vermektedir
Nikolay Gogol, Dünya Klasikleri arasında yerini alan harika eseri Taras Bulba’da Kazakların savaşçı yapılarını, Kazak kültürünü ve kahramanlıklarını çok güzel bir şekilde anlatmıştır. Eserdeki epik sahnelerde aynı zamanda savaşın insanlar için büyük felaketlere sebebiyet verdiği de vurgulanmaya çalışılmıştır.
