1. Taşkent sabahın ilk ışıkları altında yavaş yavaş gerinen bir dev gibi… Kendisine yaklaştıkça karşımızda önce toparlanıp oturmaya sonra doğrulup ayağa kalkmaya başlıyor. Arabalarımız şehrin büyük ve geniş caddelerine girer girmez şaşırıp kaldım. Çünkü gördüm ki Taşkent; pırıl pırıl caddeler, kocaman havuzlarla güzelleşen büyük meydanlar, heybetli apartmanlar, gölgeli ve çiçekli parklar, gösterişli sinemalar, Özbek nakkaşlarıyla süslü zengin müzeler, alımlı heykelleri, çeşitli üniversitelerive uğultulu fabrikalar şehri… Etrafta ne bir kerpiç ev ne bir kerpiç duvar ne tozlu topraklı bir eski yol var. Taşkent, Asya ruhundan sıyrılarak tam bir Avrupa şehri olmaya başlamış.
a. Paragrafın alındığı metnin türünü yazınız.6p
b. Bu metin türü ile ilgili 3 özellik yazınız.9p
On altı kişilik kamyona yirmi beş kişi doluşmuştuk. Kamyonun bütün vidalarından boğuk, kısık, paslı gıcırtılar yükseliyor; temmuz sabahının sessizliğini bozuyordu. Tedirgindim. Deli bir sağanaktan sonra güneş toprakları öyle bir kucaklamıştı ki yol boyunca uzanan çalıları, taze otları, sağımızda ağır ağır akan nehri, mavi gökte süzülen geniş kanatlı kuşları seyredip tuhaf bir huzurla doldum. Tertemiz havayı içime çekerek derin bir nefes aldım.
2. Yukarıdaki metni,hikaye türünün yapı unsurlarını ve üslup özelliklerini dikkate alarak en az beş cümle ile devam ettiriniz.20p
| Açıklamalar | Değerlendirme | ||
| İyi (4) | Orta (3) | Gelişt.(2) | |
| 1.Yazılı anlatım sürecini yönetebilme, ilişkiyi sürdürür | |||
| 2.Edebi metinlerden edindiği söz varlığını kullanarak yazısı için içerik oluşturabilme, ön bilgilerle bağlantı kurar | |||
| 3.İletileri açık ve örtük biçimde ifade eder | |||
| 4.Bağdaşıklık ögelerini kullanır | |||
| 5.Yazım kurallarını ve noktalama kurallarını uygular. | |||
Güz yağmurları ile birlikte adadan ayrılma isteği belirdi içimde. Kışı burada geçirmek istemiyorum. Burası bir ada. Dört yanıdenizle çevrili. Bir denizin üstüne oturmuş. Ya denizin dibindeki kayalar çözülürse ya da batarsa? Bundan mı korkuyorum? Bilmiyorum. Kışın esecek günler boyu dinmeyecekfırtınaların korkusu mu içimdeki? Bilmiyorum. Bu sabah iskeleye gittim iki gün sonra kalkacak vapur için bir bilet istedim.
3. Bu metinde kullanılan anlatım tekniğini nedenleri ile birlikte yazınız.15p
1.METİN
Ortalık yeni ağrıyordu köşk daha uykudaydı. Kamran odanın panjurlarından birinin ittiği vakit Feride’yi bahçede gördü. Pencerenin açıldığını o da fark etmişti. Başını kaldırdı yeni doğan güneşe karşı elini gözlerine siper ederek:
…
-Hani teklif tekellüf bırakacaktın?
-Biraz sabır, o kendi kendine gelir. Birden bire hürmetsizliğe cesaret edemiyorum.
Kamran güldü:
-Fakat bu daha büyük hürmetsizlik Feride, seni men ederim. Bana: “Siz”, “Kamuran Bey” derken eğleniyorsun gibi geliyor.
Feride de gülüyordu:
_Doğru, hakkınız var,hakkın var, gayret ederim. Şimdi bana müsaade, sana süt pişireceğim.
-Feride, rica ederim.
2.METİN
Çağdaş Türk Edebiyatının ünlü roman, öykü ve tiyatro yazarı Reşat Nuri Güntekin, 25 Kasım 1889 tarihinde İstanbul’da doğdu. Çanakkale’de ilköğrenimini yaptı. Galatasaray Lisesi’nde bir yıl okuduktan sonra İzmir’deki Fransız Okulu’na girdi. Bu okulu bitirmeden ayrıldı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi (1912). Uzun yıllar liselerde edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra (1913-1930), Milli Eğitim Bakanlığı Müfettişi oldu (1931). Çanakkale milletvekili seçildi (1939-1944).Memleket gazetesini çıkardı (1947). Unesco’da Türkiye Temsilciliği, Paris’te kültür ataşeliği görevlerinde bulundu. Emekli ye ayrılıp yeni eserlerini yazarken yakalandığı kanserden, tedavi için gittiği Londra’da 13 Aralık 1956’da yaşama gözlerini yumdu. Cenazesi yurda getirilip Karacaahmet’te toprağa verildi.
4.Yukarıdaki iki metni üslup(dil ve anlatım )bakımından karşılaştırınız , çıkarımlarınızı beş maddeyle ifade ediniz.20p
“1945 yılında profesör olunca Teknik Mekanik Kürsüsünün temelini attı. Aynı yıl ek görevle Makine Fakültesinin de mukavemet profesörlüğüne tayin edildi. O yılların makine bölümü öğrencileri bugün de Mustafa İnan’dan mukavemet öğrenmiş olmakla övünürler. Çok ders veriyordu yani bazı hocaları şaşırtacak kadar yüklüydü bu bakımdan. Canım bir profesör bu kadar derse girer mi, deniliyordu. Onun bu durumuna üzülüyordu hepsi ama fırsat düşüncede onun bu hamaratlığından yararlanmaktan geri kalmıyorlardı. Bir profesör Amerika’ya giderken derslerini ona bıraktı ve aynı durumu bu profesör için söz konusu olunca Mustafa İnan’ı kibarca atlatmasını bildi.”
Bir BilimAdamının Romanı,Oğuz ATAY
5a.Yukarıdaki metin, konusuna göre roman türlerinden hangisinden alınmıştır?8p
b. Yukarıdaki metinde romanın yapı unsurlarından hangisi ön plana çıkarılmıştır?7p
Hiçbir romanımızda Üç İstanbul’da olduğu kadar bol roman kişisi yoktur. Adnan’la Belkıs’ın çevresinde gelişip genişleyen romanda irili ufaklı kırk kadar insan var. Bu kahramanlar hep Mithat Cemal’in çok iyi tanıdığı bir çevrenin insanları. Konakların, köşklerin, yalıların insanları. Mithat Cemal, Abdülhak Şinasi Hisarların imrenerek, yürekleri yanarak baktıkları konakların, köşklerin, yalıların gerçek yüzlerini gösteriyor. Geçmişe imrenerek, özleyerek değil tiksinerek öfkelenerek bakıyor. O çürüme içinde namuslu insan olarak bir Şair Raif’le Dağıstanlı hocayı ve Süheyla’yı görüyoruz. Ama Sair Raif ve Dağıstanlı hocadan pek az söz edilir. Süheyla ise silik kalmıştır. Mithat Cemal namuslu ve iyi insanları anlatmaktan zevk almaz gibidir.
6a . Eleştiri metnine göre Mithat Cemal Kuntay’ın eserlerinin güçlü yönlerinden birini, zayıf yönlerinden birini yazınız.5p
b. Bu metinde kullanılan anlatım biçimini yazınız.5p
c. Bu metinde kullanılan düşünceyi geliştirme yollarından birini yazınız.5p
CEVAPLAR:
1.a. Gezi yazısıdır.
b.• Bir yazarın gezdiği, gördüğü yerlerden edindiği bilgileri, görgüleri, izlenimleri yansıtan yazı türüne gezi yazısı denir. Amaç, gezip görülen yerlerde gözlem yaparak bu gözlemi okuyucunun zihninde canlandırmaktır. • Gezmek, tanımak, görmek, dinlenmek amacıyla geziye çıkan kişiye gezgin denir; gezgin yerine önceleri “seyyah”, gezi yazısı yerine de “seyahatname” sözü kullanılırdı. • Gezi sırasında görülen yerlerin ilgi çekici yönlerini anlatmak esastır. Bu yerlerin özellikleri, doğal güzellikleri, insanların yaşayış biçimleri, sosyal ve kültürel yapı, tarihî doku, coğrafi yapı, arkeolojik veriler, gelenek ve görenekler anlatılabilir. • Seyahatnamede ön plana çıkan şey gerçeklik endişesidir. Gezilen yerlerle ilgili aktarılan bilgilerin gerçeğe sadık olması gerekir. • Seyahatname yazarı, gördüklerini uzun uzun anlatır; ayrıntılı tasvirler yapar. Bu sebeple çok güçlü bir gözlem gücüne sahip olmalıdır. • Gezi yazılarında ilgiyi canlı tutmak, okuyucuda okuduğu yerleri görme isteği uyandırmak çok önemlidir. Bu yüzden gezilen yerler farklı bir üslupta, canlı ve etkileyici bir şekilde anlatılmalıdır. • Gezi yazıları açık, sade, anlaşılır, içten bir dille yazılır. Gezi yazılarında günlük konuşma dilinden, deyim ve atasözlerinden çokça faydalanılır. • Gezi yazılarında betimleyici, öyküleyici, açıklayıcı anlatım gibi anlatım biçimleri; örnekleme, karşılaştırma, sayısal verilerden yararlanma gibi düşünceyi geliştirme yolları kullanılır.
2.
3. 15pİç konuşmadır (iç monologdur) 7p, kahraman kendi kendisine kafasının içinde konuşmaktadır. Konuşmaları düzenlidir.8p
4. 1)1.metinde dil coşku ve heyecana bağlı işlevde kullanılmıştır ,2.metinde göndergesel işlevde kullanılmıştır
2)1.metin öznel 2.metin nesnel anlatım vardır.
3)1.metinde öyküleyicianlatım ,diyalog tekniği 2.metinde açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.
4)1.metinde dil çağrışıma açıktır 2.metinde kelimeler temel anlamıyla kullanılmıştır.
5)1.metinde bugün kullanılmayan anlamını bilmediğm kelimeler var,2.metinde anlamını bilmediğim kelime yok.
5.a.Biyografik romandır. 8p
b. Kişi unsuru ön plandadır. 7p
6.a. Zayıf yönü: Eserinde namuslu ve iyi insanları geniş yer vermemesidir.3p
Güçlü yönleri: Çok sayıda roman kahramanına yer vermesi, kahramanlarını çok iyi tanıdığı bir çevreden seçmesi; köşklerin ,yalıların gerçek yüzlerini göstermesi.2p
b. 5pAçıklayıcı anlatım.
c. 5p Karşılaştırma, sayısal verilerden yararlanma.
9.sinif turk dili ve edebiyati 2.donem 2.yazili sorulari M grubu indir
