Bir Filiz Vardı, Orhan Kemal’in küçük dünyaları içine sıkıştırılmış insanların beklentilerini, umutlarını ve hayallerini anlattığı bir eserdir.
Olay İstanbul’un kenar mahallelerinden birisinde geçmektedir. Eserin başkahramanı bir arabacı babanın üç kızından en büyüğü olan Filiz’dir. Filiz güzelliği ile çevreye nam salmış bir kızdır. Gerçi arabacının üç kızı da birbirinden güzeldir ancak, Filiz’in güzelliği dillere destandır.
Filiz’in güzelliği başına türlü dertler açmış; yaşadığı her ortamda tacizlere maruz kalmıştır. İşe gelip giderken bindiği araçlarda bile her kesimden erkeğin tacizine maruz kalmış hatta öyle ki Filiz’e babası yaşındaki insanlar bile tacizde bulunmuştur.
Filiz, insanların bu seviyesiz davranışları karşısında çok rahatsız olmaktadır. Ancak bir taraftan da insanların bu teveccühleri içten içe Filiz’in hoşuna gitmektedir. Ne de olsa bir kadın için güzel olmak çok mutlu edici bir durumdur.
Filiz’in babası eline geçen üç beş kuruşu ailesinin geçimine harcamak yerine içkiye veren bir insandır. Bundan dolayı ailenin geçimini sağlamak zorlaşmış, Filiz’in annesi de bir çorapçıda çalışmak zorunda kalmıştır.
Genç Filiz de ailenin geçimini sağlamak için anne ve babasına yardımcı olmak üzere çalışmaya karar verir ve bir kitapçıda çalışmaya başlar. Fakat Filiz için kitapçıda çalışmak sandığından zor olmuştur. Çünkü patronu Filiz’e asılmaya başlamıştır.
Kitapçının tacizlerine dayanamayan Filiz kitapçıdaki işinden ayrılarak başka bir iş arar ve bir sendikada sekreter olarak işe başlar. Filiz’e bu işi kitapçıdaki bir arkadaşı bulmuştur. Bu olaylar olup biterken bir fabrika işçisi Filiz’e aşık olmuş, Filiz de bu durumun farkındadır ve Filiz de bu işçiyi sevdiğini düşünmektedir.
Kitapçıda kendisine asılan patronu Filiz’den vazgeçmemiş ve Filiz’in babasına sürekli olarak baskı yapmaktadır. Filiz’in babasına Filiz’i ikna etmesi için çeşitli vaatlerde bulunmaktadır.
Filiz’in babası Filiz’i kitapçının patronu ile evlenmesi için ikna etmeye çalışmaktadır. Filiz, babasının sürekli baskı yapmasına dayanamayarak tentürdiyot içerek intihar etmeye kalkışmıştır. İntihar girişimi sonrası Filiz’in sevdiği genç gelerek Filiz’e destek olmuş, Filiz sevdiği gencin kendisine destek olmasından gayet memnun kalmıştır.
Orhan Kemal’in Bir Filiz Vardı isimli eseri yazıldığı dönemdeki kadına bakış açısını, kadın olarak toplumsal yaşamda var olmanın zorluklarını gayet güzel bir şekilde anlatmaktadır.
