Halide Edib Adıvar’ın eserlerini incelediğimizde genelde eserlerinde toplumsal bir mesaj verme kaygısı taşıdığını görmekteyiz. Ancak Handan isimli bu eserinde ağırlıklı temanın aşk ve ilişkiler olduğunu gözlemleyebiliyoruz.
Eserimizin başkahramanı Handan isimli genç kızdır. Handan karakteri düzgün, entelektüel, sanatın her dalı ile ilgilenme çabasında olan ama aynı zamanda da fiziksel olarak mükemmelden bir tık öte enfes bir kızdır.
Handan’ın ilk gençliği teyzesinin kızı olan Neriman ile geçmiştir. Neriman Handan’ı kardeşten bile fazla sevmektedir. Birlikte çeşitli sanatsal etkinliklere katılan bu iki genç kız Nazım adında bir hocadan da müzik dersleri almaktadırlar.
Handan, Nazım ismindeki bu delikanlıyı sevmektedir, Nazım da Handan’ı sevmektedir. Nazım, Handan’a evlilik teklif etmiş, ancak Handan sosyalist olan Nazım ile bazı kaygılardan dolayı evlenmemiştir.
Nazım’ın evlilik teklifini reddeden Handan, Hüsnü Paşa adında bir beyefendi ile evlenmiştir. Handan’ın başka bir erkekle evlendiğini duyan Nazım bu durumu kabullenememiş ve intihar etmek suretiyle yaşamına son vermiştir.
Nazım’ın intihar edeceğine ihtimal vermeyen Handan bu olaya çok üzülmüş ve kendisini olayın sorumlusu olarak görmüştür. Bu hissiyatından dolayı eşine de yeter derecede ısınamamıştır.
Handan ve Hüsnü Paşa’nın evlilikleri pek iyi gitmemektedir. Zaten Hüsnü Paşa metresi ile Handan’ı aldatmaktadır. Handan her şeyin farkında olsa da eşine olan saygısından dolayı olanlara katlanmaya çalışmaktadır. Fakat bu duygu yükü altında ezilen Handan ruh sağlığını da kaybetmiştir.
Handan hastalanınca bir süre teyzesinin kızı Neriman ve eşi Refik Cemal ile kalır. Neriman hamile olduğu için Handan’ın hastalık sürecinde kendisine pek yardımcı olamaz. Handan’ın tüm iş ve işlemleri ile bir hasta bakıcı ve Refik Cemal ilgilenir, Refik Cemal yurt dışındaki tedavisinde de Handan’ı yalnız bırakmaz, İtalya’ya Handan ile birlikte gider. Handan’ın eşi Hüsnü Paşa’nın olup bitenler umurunda değildir. Hüsnü Paşa metresi ile gününü gün etmektedir.
Refik Cemal öyle kibar öyle anlayışlı bir beyefendidir ki; Handan’ın gönlü farkında olmadan Refik Cemal’e kaymıştır. İşin kötü tarafı tedavi sürecindeki bu zorunlu birliktelik esnasında Refik Cemal de Handan’a deli gibi aşık olmuştur.
Ancak bu beklenmedik gelişme Handan’ı mahvetmiştir. İçinde bütün çabalarına rağmen bastıramadığı Refik Cemal’e olan aşkı, bir taraftan da canından çok sevdiği kuzenine ihanet etme olasılığının verdiği üzüntü depreşmektedir. Handan bu olumsuz durumların yükünü daha fazla kaldıramayarak vefat etmiştir.
Halide Edib Adıvar’ın aşk ve kırık gönülleri anlattığı dramatik eseri Handan, sürükleyici bir eserdir.
