Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Nur Baba isimli eserinde insanların maddi- manevi makamlarını nasıl dünyevi işleri için kullandıklarını görmemiz mümkündür.
Eserimizin baş kahramanı Nuri, namı diğer Nur baba bir Bektaşi dergahında şeyhtir. Şeyhliği ise ölen şeyhi Arif Baba’dan devralmıştır. Arif Baba öldükten sonra Nur Baba elini çabuk tutmuş ve hemen Arif Baba’nın karısı Celile Bacı ile evlenmiştir.
Rahmetli Arif Baba ve eşi Celile Bacı’nın kredilerini kullanarak bayağı saygın mevkilere gelen Nur Baba, Celile Bacı’dan sıkılmaya ve ondan kurtulmanın yollarını aramaya başlamıştır.
Celile Bacı’dan sıkılan Nur Baba bu defa da o çevrenin saygın ve güzel kadınlarından olan Ziba Hanım’ı gözüne kestirmiştir. Ziba Hanım’ı elde etmek için türlü entrikalar çevirmiştir. En sonunda Ziba Hanım ailesini terk ederek dergaha yani Nur Baba’nın yanına gelmiştir.
Yaklaşık on yıl kadar birlikte kaldıktan sonra bu defa da Nur Baba’nın gönlü Ziba Hanım’ın yeğeni Nigar Hanım’a kaymıştır. Ziba Hanım bu duruma çok şiddetli bir şekilde karşı çıkmaya çalışmıştır. Nigar Hanım Nur Baba’nın kendisine olan ilgisini anlamsız bulsa da yine de bu ilgiden hoşnut olmuştur.
Zaten bir sefir karısı olan Nigar Hanım evin içinde adeta kafeste yaşayan bir canlı gibidir. Sıkıcı bir hayatın içinde bu yasak aşk Nigar Hanım’ı da oldukça heyecanlandırmakta adeta yüreğini hoplatmaktadır. Bu arada Nur Baba da boş durmayıp Nigar Hanım’a mektuplar yazmaktadır.
Nigar Hanım Nur Baba’ya olan aşkını daha fazla saklayamaz ve aralarında büyük bir aşk başlar. Bütün yaz boyu İstanbul’un çeşitli mekanlarında gezerler ve aşklarını yaşarlar. Kış geldiğinde görüşmeleri biraz zorlaşınca Nur Baba Nigar Hanım’ın dergaha taşınmasını ister. Nigar hanım eşini, çocuklarını bırakarak dergaha taşınır.
Beş yıl boyunca fırtınalı bir aşk hayatı yaşarlar. Ancak beş yıl sonunda Nur Baba’nın Nigar Hanım’dan da hevesi geçmiştir. Süheyla isimli genç bir kız ile evleneceğini söyler. Nigar Hanım bu durum karşısında yıkılır. Nigar Hanım’ım eski kocası Macit Nigar’ı evlerine davet etse de Nigar, Nur Baba’dan kopamaz ve bu teklifi reddeder.
Nur Baba isimli eser Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun en çok eleştiri almış eserlerindendir. Belki de içinde bulunduğu toplumsal gerçekliği abartarak vermesi bu eleştirinin sebeplerinden olabilir.
