ANLAM SORULARI ÇÖZERKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER
* Anlam sorularında paragrafı veya cümleyi okumadan önce soruyu okumalısınız. Anlam sorularında “değinilmiştir, değinilmemiştir, yakınılmaktadır, yakınılmamaktadır” gibi soru köklerine dikkat etmeli, bu kısımların altını çizmeliyiz.
* Şıklardan giderek cevaba ulaşmayınız.
* Örneğin soruda “Altı çizili sözle vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?” dendiğinde sadece altı çizili sözü okumayınız, metni de okuyunuz ki altı çizili sözle ilgili verilen ipuçlarını yakalayınız.
*Mesela soruda “Bu parçada yazarla ilgili yakınılan durum nedir?” diye sorulduğunda parçayı okurken yakınılan durumun olduğu cümlelere dikkat ediniz.
*Soruda “Bu parçada dağlarla ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?” denmişse parçayı okurken dağlarla ilgili olan cümlelere dikkat ediniz.
*Eğer bir soru üzerinde takılıyor, soruyu anlamıyorsanız bu su üzerinde çok durmamalı, bu tip soruları geçmelisiniz. İki seçenek arasında kalıyorsanız ilgili soruyu geçip daha sonra o soruya bakabilirsiniz. Tabii ki zamanınız kalırsa.
*Soruları okurken dudaklarınızla değil, gözünüzle okuma yapmalısınız. Okuma hızınızı artırarak okursanız metni daha çabuk anlarsınız.
*Soru kökünde “değinilmemiştir, söylenemez, varılamaz, değildir, çıkarılamaz” soruluyorsa parçayı okurken sadece soru kökünde istenen ifadelerin olduğu cümlelere dikkat ediniz.
*Örneğin soru kökünde “Sanatçıyla ilgili yakınılan durumlardan biri değildir?” deniyorsa parçada yakınılan durumların olduğu cümlelere dikkat ediniz.
*Paragrafta geçen alıntılara, tırnak içine alınmış sözlere, örneklere dikkat etmelisiniz. Genelde cevap bunlarda olur.
*Paragrafta geçen “kısacası, kısaca, özetle, sonuç olarak” gibi sözlere dikkat ediniz. Bu sözcüklerin olduğu cümleler genelde parçada anlatılmak isteneni verir.
*Soru kökü anlaşılmayan sorulara verilen cevaplar yanlış olacağından önceliğiniz soru kökünü tam olarak anlamaktır.
*Soruyu tam olarak anladıktan sonra cümle paragraftaki anahtar sözcüklere dikkat etmeliyiz.
*Parçayı okuduktan sonra parçadan kendimizce çıkardığımız anlama göre (tabii ki burada yazarın vermek istediği mesajı dikkate alarak) şıklar arayarak cevaba gidebiliriz.
*Bazı kavramları bilmek sözcük anlamı, cümle anlamı ve paragrafta anlam soruları çözmede bize yardımcı olacaktır. İşte o kavramlardan bazılarının anlamları:
* “Adaptasyon” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “uyma, uydurma, uygun hale getirme, çevreye uyum sağlama” anlamlarıyla kullanılır.
* “At gözlüğü” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “tek taraflı bakmak, farklı açılardan bakmamak” anlamlarıyla kullanılır.
* “Ayna” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “öz eleştiri yapma, kendinle hesaplaşma, vicdanınla hesaplaşma” anlamlarıyla kullanılır.
* “Aynı tornadan çıkmak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “benzer özellikler taşımak, aynı olmak, farklı olmamak” anlamlarıyla kullanılır.
* “Biriciklik” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “tek, benzersiz, başkasına benzemeyen” anlamlarıyla kullanılır.
* “Buz üstüne yazmak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “kalıcı olmayan, geçici olan” anlamlarıyla kullanılır.
* “Bakir” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “el değmemiş, kullanılmamış, az bilinen” anlamlarıyla kullanılır.
* “Çağdaş” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “modern, yeniliklere açık, güncel” anlamlarıyla kullanılır.
* “Çınar” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “deneyimli, yaşını almış, işi bilen” anlamlarıyla kullanılır.
* “Dağ başı, zirve” söz öbeği sorulduğunda bu söz öbeği “sorumluluğu çok olan, yüksek konumda bulunan, önemli işler yapan” anlamlarıyla kullanılır.
* “Dejenere olmak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “bozulmak, kimliğini yitirmek, yozlaşmak” anlamlarıyla kullanılır.
* “Demir atmak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “bir yerde kalmak, kendini yenilememek, geçmişte kalmak” anlamlarıyla kullanılır.
* “Devinim” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “hareketli olan, olaya yer veren” anlamlarıyla kullanılır.
* “Diyet yaptırmak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “bir şeyleri kısmak, eksiltmek, kullanmamak” anlamlarıyla kullanılır.
* “Duvar, söz duvarları” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “engellenmiş, kuşatılmış, belli sınırlar dışına çıkamamış” anlamlarıyla kullanılır.
* “Dünya yazarı” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “evrensel olan, farklı kültürlere değinen, ulusal sınırların dışına çıkan” anlamlarıyla kullanılır.
* “Fide ya da fidan” kelimeleri kullanılmışsa bu kelimeler “yeni başlayan, ilk başlayan, toy olan, acemi olan” anlamlarıyla kullanılır.
* “Filtre takmak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “süzmek, bazı durumlara engel olmaya çalışmak” anlamlarıyla kullanılır.
* “İçerik” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “konu, öz, muhteva” anlamlarıyla kullanılır.
* “İzine basarak yürümek” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “başkasını taklit etme, özgün olmama” anlamlarıyla kullanılır.
* “Kanıksamak” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “alışmak, kabullenmek” anlamlarıyla kullanılır
* “Keçi” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “inatçı, dediğim dedik” anlamlarıyla kullanılır.
* “Kibrit alevi – saman alevi” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “kısa süreli olan, geçici olan, kalıcı olmayan “ anlamlarıyla kullanılır.
* “Kuytu köşe, kuytu kovuk” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “gizli kalan, anlamı açıkça bilinmeyen, köşede kalan” anlamlarıyla kullanılır.
* “Muhalefet” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “sorgulama, eleştiri, olduğu gibi kabul etmeme” anlamlarıyla kullanılır.
* “Oylumlu” sözcüğü; büyük, geniş, hacimli anlamlarına gelmektedir.
*”Öykünmek” sözcüğü ; birinin yaptığı gibi yapmak, birine veya bir şeye benzemeye çalışmak, taklit etmek anlamına gelmektedir.
* “Paranteze almak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “sınırlandırmak, belli tanımların dışına çıkmamak” anlamlarıyla kullanılır.
* “Pusula” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “yönlendirme, ışık tutma, rehber olma” anlamlarıyla kullanılır.
* “Satır aralarını okumak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “okura yorum yaptırmak, okura her şeyi anlatmamak, okurun yorum yapmasını sağlamak” anlamlarıyla kullanılır.
*“Somutlama/somutlaştırma”, soyut kavramları anlaşılır duruma getirmek için somut anlamlı sözcüklerden yararlanmaktır. Somutlamalar, genellikle kişileştirmelerle ve benzetmelerle yapılır. Somutlama eğretilemelerde (istiarede) de görülebilir.
* “Soyutlama”, somut anlamlı bir sözcüğün, soyut anlam kazanmasıdır.
* “Teri damlamak” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “çaba harcamak, mücadele etmek” anlamlarıyla kullanılır.
* “Tilki” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “kurnaz, uyanık” anlamlarıyla kullanılır.
* “Tozlu raf” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “eskimiş, unutulmuş, geçmişte kalmış” anlamlarıyla kullanılır.
* “Ulusal” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “milli, yerel, evrensel olmayan” anlamlarında kullanılır.
* “Uluslararası” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “küresel, evrensel, global, dünya, bütün dünya” anlamlarıyla kullanılır.
* “Üslup” kelimesi sorulduğu zaman bu kelime “biçem, biçim, estetik, dil, anlatım, tarz, şekil” anlamlarıyla kullanılır.
* “Yamalı bohça” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “eksik olan, tamamlanmayan, özgünlüğü olmayan” anlamlarıyla kullanılır.
* “Yaşamdan soyutlamama” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “yaşam gerçeklerini ele alma, hayatın içinden beslenme” anlamlarıyla kullanılır.
* “Yokuş yukarı” söz öbeği sorulduğu zaman bu söz öbeği “zorlu olan, kolay olmayan, çaba gerektiren” anlamlarıyla kullanılır.
Paragraf sorularını çözerken dikkat edilmesi gerekenler: Bilgi, yorum, hız ve tekniktir.
1. Öncelikle soru kökünü çok iyi anlayın. Sorunun sizden ne istediğini tespit edin. Örneğin paragrafta boş bırakılan yeri tamamlamanız istenmiş ise boşluğun paragrafın neresinde olduğunu tespit edin. Diyelim ki boşluk başta ise o zaman baştaki ilk iki cümleyi okumanız gerekir. Boşluk orta ise boşluğun öncesini ve sonrasını okumanız gerekli. Boşluk sonda ise son iki cümleye odaklanmanız gerekir. Ayrıca paragrafa dahil edilecek ifadenin paragrafın ana düşünce ve konusuyla uyumlu olması lazım.
2. Metinde verilen bilgiden akıl yürüterek verilmeyen bilgiye ulaşabilmelisiniz. Örneğin. ” Bu sanatçı son eserinde mistik konulara yönelme ihtiyacı duymuştur. ” cümlesinden yola çıkarak yazarın birden çok eser yazdığı anlaşılmalıdır.
3. Metinde geçen sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığını tahmin etmelisiniz. Metindeki sözcük, gerçek anlamlı değilse metindeki diğer sözcüklerle ilişkisinden yola çıkarak anlamını belirlemelisiniz. Örneğin yukarıdaki cümlede geçen “mistik” sözcüğünün anlamını bilmelisiniz. Bilmediğinizde “Bu cümlede geçen ‘mistik konulara yönelmek’ sözüyle anlatılmak istenen nedir?” sorusunu çözmekte zorlanabilirsiniz.
4. Metinden korkmamalı ve geriye dönüşler yapmadan, sakince anlama odaklanarak okumalısınız. Unutmayın çabuk bakmak ayrı, çabuk anlamak ayrıdır. Çabuk bakarak anlayamazsınız. Odaklanarak anlayabilirsiniz.
5. İngilizceyi öğrenmek için ne yaparsınız? Önce bu dilin sözcüklerini öğrenirsiniz değil mi? Sözcüklerin anlamını bilmeden istediğimiz kadar hızlı bakalım anlam gerçekleşmez. Bakmayınız bazı cambazların sırf pazarlama olsun diye hızlı bakmayı öğretip milleti sınavlara gönderdiklerine. Bir dilin mecazlı kullanımlarını bilmeden o dildeki metni anlayamazsınız. Hele de bu dil Türkçe ise.
6.Yılmadan okuyun, okudukça beynin hipokampus bölgesi yeni hücreler üretir. Araştırmalar hipokampus bölgesi çalıştırılmayan, okumayan ve sözcükleri olmayan kişilerin öğrenme yeteneğini yitirdiğini göstermiştir. Her gün yeni sözcükler öğrenerek hipokampus bölgesini geliştirebilirsiniz. Yaşayan bir ölü olmak istemiyorsanız bu bölgeye sahip çıkın.