BİR ÇÖKÜŞÜN ÖYKÜSÜ
Bir Çöküşün Öyküsü, Stefan Zweig’in hırs ve iktidar temalarını işleyen enfes bir romanıdır.
Zamanın Paris Prensesi Madam Prie, şatolarda eğlence ve şatafat içinde yaşayan bir hanımefendidir. En güzel alış verişi yapar, en güzel yerlerde gezer ve en güzel baloları düzenlemektedir.
Hayatı boyunca insanlara tepeden bakmış, insanları küçümseyerek onlara hükmetmiş ve hükmetmekten acayip şekilde zevk almış ancak bu saltanatın bir gün son bulacağını düşünememiş bir kadındır.
Madam Prie, bir gün Normandiya’ya sürgün edilir. Önceleri sürgün edildiği yerler hoşuna gider. Buralarda çocuklar gibi özgürce koşar, oynar kendini doğaya teslim eder, fazla kilolarından kurtulur. Ancak daha sonra Paris’i özlemeye başlar. Paris’in dansları, eğlenceleri, erkeklerin kendisine hayran hayran bakması aklından çıkmaz.
Bayan Prie, Krala bir mektup yazarak buradan çok sıkıldığını ve ne zaman buradan kurtulabileceğini sorar, ancak kraldan olumlu bir cevap alamayınca adeta yıkılır.
Sıkıntılı dönemler geçiren Prie, dua etmesi için papazı yanına çağırır. Papazın yanında mahcup karakterli bir yeğeni vardır. Papaz onu da papaz olarak yetiştirmek istemektedir.
Prie, mahcup delikanlıyı görünce içindeki hükmetme duyguları açığa çıkar. Papaza bu delikanlının tüm masraflarını karşılamak suretiyle eğitimini kendisinin sağlayacağını söyler. Papaz ve yeğeni bu durumdan çok memnun kalırlar. Bu saatten sonra papazın yeğeni Prie’nin sadık bir kulu olur.
Papazın yeğeni başlangıçta Prie’nin bütün isteklerini yerine getirirken daha sonra hiçbir isteğini yapmaz olur. Bir defasında Prie, söylediklerini yapmayan delikanlı ile tartışır ve kavga ederler. Delikanlı Prie’yı yumruklar. Prie bu durum karşısında yıkılır, eski iktidarını tekrar elde edemeyeceğini düşünür. Bir çocuğa bile gücü yetmemektedir.
Bir çare bulmak için günlerce düşünür. Paris’e haber yollayarak yaşadığı köyde bir şatoda büyük bir balo düzenleyeceğini söyler. Bir tiyatro gösterisi düzenletir ve başrolde kendisi oynar. Gösterinin sonunda kahramanlar kendilerini bıçakla öldürür.
Prie’nin amacı baloda insanlara öleceği tarihi söylemektir. İnsanlar Prie’nin öleceği tarihi bilerek kehanette bulunduğunu konuşmuş olacaklar ve tüm Paris bu olayı konuşacak böylelikle Prie istediği itibara kavuşmuş olacaktır.
Baloda sürekli olarak 7 Ekim de öleceğini söylemesine rağmen insanlar inanmazlar ve onun şaka yaptığını düşünerek çok güzel bir intihar sahnesi oynadığı için tebrik ederler.
Prie, en güzel kıyafetlerini giyer ve en güzel kokulardan sürünerek zehir dolu şişenin hepsini içer. Bu zehir Prie’ya dehşetli bir ölüm yaşatır. Ölümü Paris’e ulaştığında orada bir hokkabaz gösterisi vardır. İnsanlar biraz etkilendikten sonra tekrar gösterilerini izlemeye koyulurlar. Prie’nin beklentisi boşa çıkar. İnsanlar onu ölüm tarihini bilen bir kahin olarak düşünmezler. Prie’nin iktidar aşkı onun korkunç sonunu hazırlamıştır.
DEĞERLENDİRME: Stefan Zweig, Bir Çöküşün Öyküsü isimli eserinde insanlardaki hükmetme hırsının çok yıkıcı durumlara sebebiyet verebildiğini mükemmel bir şekilde işlemiştir.
