Halit Ziya Uşaklıgil’in önemli aşk romanlarından birisi de Ferdi ve Şurekası isimli eseridir. Romanımızın başkahramanı Ferdi Bey, ticarethane sahibi bir kişidir. Ferdi Bey’in hayatında iki şey çok önemlidir: Birisi harcamaya kıyamadığı paraları, diğeri de çok sevdiği kızıdır.
Ferdi Bey’in ticarethanesinde çalışmakta olan Tayfur, babası ölünce ailesini geçindirmek zorunda kalan bir delikanlıdır. Tayfur dürüst kişilikli, çalışkan aynı zamanda da yakışıklı bir gençtir. Tayfur idealist bir genç olmasına rağmen babasının ölmesi sebebiyle hayallerinden vazgeçerek mütevazi bir hayatı benimsemiştir.
Ferdi Bey’in kızı Hacer iyi yetişmiş bir aile kızıdır. Akıllı, çalışkan ve becerikli bir kız olan Hacer aynı zamanda ismi ile müsemma heykel gibi güzel bir kızdır. Hacer içten içe Tayfur’u sevmekte; bu duygularını da günlüğüne not etmektedir.
Kızının günlüğünü okuyan Ferdi Bey, Hacer’in Tayfur’a aşık olduğunu öğrenince Tayfur’u yanına çağırarak maaşına zam yaptığını hatta ona ticarethaneden pay verdiğini söyleyerek Tayfur’u etki altında bırakır. Ferdi Bey, zaten geçim sıkıntısı çeken Tayfur’un bu jestlerden sonra kızı ile evlenmek zorunda kalacağını düşünmektedir.
Ferdi Bey’ Tayfurların evlerine gelerek annesine durumu anlatır ve Tayfur’un kızı ile evlenmesini ister. Tayfur başlangıçta bu duruma karşı çıkar ve evlenmek istemez ancak annesinin ısrarı ve Ferdi Bey’e olan minnet duygularından dolayı istemese de bu evliliği kabullenmek zorunda kalır.
Tayfur istemsiz olarak yapmış olduğu bu evlilikten dolayı hiç mutlu değildir. Tayfur aslında babasının küçükken alarak evlatlık edindiği ve bakıp büyüttüğü Seniha’yı sevmektedir. Seniha, güzel karakterli ve aynı zamanda fiziksel olarak da melekler gibi güzel bir kızdır. Tayfur küçük yaşlardan itibaren Seniha ile evlenmeyi kafasına koyduğu için farklı bir insanla evlenmek onu ruhsal olarak yıkmıştır.
Düğünden sonra Seniha da Tayfur ve Hacerlerin yanına taşınır. Bu olay Hacer’in kabusu olmuştur. Yaşadığı evde kocasının küçüklükten beri sevdiği kadının olması Hacer’in kimyasını bozmaktadır. Hacer sanki başına gelecekleri tahmin etmiş gibidir.
Bir gece Hacer kocasının yanında olmadığını fark eder. Tayfur’u Seniha’nın odasında bulan Hacer şok olur. Bir de bunun üstüne Tayfur’un Seniha ile evleneceğini söylemesi adeta Hacer’i delirtir.
Hacer üzgün bir şekilde odasına giderek mum ile perdelerini tutuşturur. Alevler arasında kalan Hacer ölür, Tayfur, olaylara sebebiyet verdiği için kafayı bozar. Seniha ise hayatını Tayfur’un bakımına adamıştır.
Halit Ziya Uşaklıgil’in Ferdi ve Şurekası isimli bu aşk romanı da aslında gerek kurgu gerekse romantizm açısından diğer eserlerinden pek farklı bir eser sayılmaz.
