SÜRGÜN
Refik Halit Karay’ın Sürgün isimli eserinde dönemin sosyal ve siyasal yapısını ve siyasi taassuplar sebebi ile insanların hayatlarının nasıl karardığını görme imkanına sahip olabiliriz.
Eserimizin başkahramanı Hilmi adındaki bir Yüzbaşıdır. Hilmi siyasİ görüşlerinden dolayı Beyrut’a sürgüne gönderilmiş bir insandır. Hilmi Beyrut’a gittikten sonra başta ekonomik sıkıntılar olmak üzere çok fazla sıkıntı çekmek zorunda kalmıştır. Kızı ve karısını İstanbul’da bırakmak zorunda kalan Hilmi, ailesi ile mektupla iletişim kurmaya çalışmaktadır.
Hilmi Beyrut’ta çok eskiden tanıdığı Çopur Apti adındaki arkadaşını görür. Arkadaşı gazoz satmaktadır. Hilmi de arkadaşı ile gazoz satmaya başlar. Arkadaşı ile birlikte bir miktar para da kazanmaya başlarlar. Ancak bir sabah Hilmi arkadaşının ‘tası tarağı toplayarak’ kaçtığını görünce şok olmuştur.
Bir başka gün Hilmi sokakta gezerken İstanbul’da birlikte çalıştıkları bürokrat bir arkadaşını görür. Arkadaşı ile uzun uzun sohbet ederler. Ailesi ile ilgilenemediğini ve üzüldüğünü söyleyen Hilmi, ailesi ile ancak mektuplaşmak suretiyle görüştüğünü söyler. Arkadaşı bu durumla ilgileneceğini ve ailesinin durumunu araştıracağını söyleyerek Hilmi’yi rahatlatır.
Hilmi’nin İrfan ismindeki arkadaşı da iş bulmak ve daha sonra Hilmi’yi de götürmek düşüncesi ile Halep’e gider, ancak İrfan burada iş bulamaz. Düşüncelere dalmış bir vaziyette sokakta gezen İrfan bir eğlence merkezine gider. Burada Türk olduğunu tahmin ettiği bir kız görür. İrfan kızın isminin Nevber olduğunu öğrenir. Nevber çok güzel bir kızdır.
İrfan bu kız ile yakından ilgilenmeye başlar, Nevber ismindeki bu kız da İrfan’ın ilgisinden memnun gözükmektedir. Kıza aşık olan İrfan bu kız ile tanışmak ister. İrfan nihayet amacına ulaşır ve beğendiği bu kız ile tanışır. Nevber ismindeki bu kızın psikolojik sorunları vardır.
Bu sırada Hilmi’nin bürokrat arkadaşının bir iş sebebiyle Halep’e gitmesi gerekmektedir. Bu seyahate birlikte gitmek için Hilmi’ye teklifte bulunur. Zaten bulunduğu ortam ve sıkıntılardan bunalmış olan Hilmi bu daveti kabul ederek arkadaşı ile birlikte Halep’e gider. Hilmi aynı zamanda Halep’te arkadaşı İrfan ile buluşmayı düşünmektedir.
Ancak gerçekte Nevber’in Hilmi’nin kızı olduğunu öğrenen İrfan; Hilmi’nin Halep’e geldiğini öğrenince Halep’ten kaçarak izini kaybettirmeye çalışır.
Hilmi ise hiçbir şeyden habersiz bürokrat arkadaşı ve kendisi için hazırlanmış olan eğlence ve içkili yemeğe katılmaya gider. Yemekte arkadaşları Hilmi’yi güzel kızların gösteri yapacağı bahçeye götürürler. Herkes Nevber isimli kızın ne kadar güzel olduğundan bahseder.
Alkışlar ve uğultular içinde Nevber sahneye çıkar, Hilmi övgü ile bahsedilen Nevber ismindeki kızın aslında kendi kızı Seher olduğunu görünce büyük bir şok yaşar ve yere yığılır.
Refik Halit Karay’ın mükemmel eserlerinden birisi olan Sürgün isimli eseri sürükleyici bir romandır.
