VURUN KAHPEYE
Vurun Kahpeye isimli eserde vatansever ve idealist bir öğretmen olan Aliye’nin vatan uğruna vermiş olduğu mücadelesini okuyabiliriz.
Romanımızın başkahramanı Aliye, Öğretmen okulundan mezun olduktan sonra mesleğini yapmak için Anadolu’nun ücra bir bölgesinde bir kasabaya gider. O dönemde memurlar mesleğini İstanbul’da yapmak için elinden geleni yapmaktadır. Aliye böyle insanlara çok kızar ve Anadolu’da neresi olursa olsun büyük bir azimle çalışmayı düşünmektedir. Elindeki bir tek bavuluyla görev yerine gider.
Görevli olduğu kasabaya gider ve görev yapacağı okulu bulur. Fakat okulda kimse yoktur. Daha sonra Aliye, iki adamın geldiğini görür. Gelen adamlardan birisi okul müdürü diğeri ise Ömer Efendi’dir. Hem Ömer Efendi hem de okul müdürü Aliye’ye evlerinde kalabileceklerini söyler. Ancak okul müdürünün kadınlara karşı zaafı vardır ve Aliye müdürün tavırlarından hoşlanmamış ve Ömer Efendi’nin evinde kalmayı kabul etmiştir.
Ömer Efendi ve karısı Gülsüm Hala Aliye’yi ölen kızları ile özdeşleştirmişler ve bağırlarına basmışlardır.
Aliye ders vermeye başladıktan sonra sınıfta gördüğü bazı adaletsizliklere müsaade etmez. Öğrenciler arasında yaşanan bir kavgada bir zengin aile çocuğunun fakir bir aile çocuğunu ezmek istediğini fark eder ve buna müsaade etmeyerek hatalı öğrenciyi sınıftan atar. Sınıftan atılan çocuk kasabanın zenginlerinden Hüseyin Efendi’nin oğludur. Aliye’nin bu davranışı köylüler tarafından duyulur ve Aliye’ye karşı insanların sevgisi artar.
Aliye insanların alışık olmadığı otoriter bir öğretmendir. Bu durum Aliye için hem olumlu hem de olumsuz söylentilerin çıkmasına sebebiyet vermiştir. Bir yandan da Aliye’nin güzelliği kasabadaki erkekleri büyülemektedir.
Tam bir vatansever olan Aliye, öğrencilerini de vatansever birer yurttaş olarak yetiştirmek istemektedir. Öğrencilere bayraklar vererek sık sık kasabanın meydanına gelerek Kuvayı Milliye taraftarı olduğunu vurgulamak ister.
Yine böyle bir gün kasaba meydanında Fettah Efendi’nin yanına kalabalıkları toplayarak Kuvayı Milliye aleyhinde konuşmalar yaptığını görür. Aliye bu kalabalığa karşı etkili bir tepki verememenin üzüntüsünü yaşar.
Daha sonra kasabaya Kuvayı Milliye ordusunun komutanı Tosun Bey, gelir. Kasaba halkını toplayarak ordu için para ve erzak ister. Köylü bu durumdan pek hoşnut olmaz ama bunu kimse açık açık söyleyemez.
Kasaba halkından Fettah Efendi, Tosun Bey’e karşı çıkar. Tosun Bey Fettah Efendi’nin bu davranışını terbiyesizlik olarak algılar ve Fettah Efendi’ye bir ceza vereceğini söyler.
Durumdan haberdar olan kasaba halkı Aliye öğretmene gelerek Tosun Bey’i cezadan vazgeçirmesini isterler. Aliye, bu durumu halletmek için Tosun Bey ile konuşur, Tosun Bey, bir çok erkek gibi Aliye’nin güzelliğinden etkilenir ve ceza vermekten vaz geçer.
Tosun Bey ile Aliye arasında bir gönül ilişkisi başlar. Fakat Tosun Bey’in gitmesi gerekmektedir. Tekrar geri gelmek düşüncesi ile Aliye’yi Ömer Efendi’ye emanet ederek gider.
Aliye’de gözü olan Fettah Efendi ve Hüseyin Efendi, Tosun Bey’in kasabaya dönmesini istemedikleri için düşman birliğinin komutanına giderek durumu anlatırlar. Düşman birliğinin komutanı hem kasabayı hem de Aliye’nin güzelliğini merak ettiği için kasabaya gelir. Tosun gelip ulaşmasın diye Aliye’nin evinin etrafına askerlerini dizer.
Bu durumu yanlış yorumlayan halk Aliye’nin düşman ile işbirliği yaptığını düşünerek ‘’Vurun kahpeye.’’ Nidalarıyla taşlarlar. Aliye yapılan bu işkence sonucu dayanamayarak ölür.
DEĞERLENDİRME: Halide Edib Adıvar, Vurun Kahpeye isimli eserinde vatanseverlik, idealistlik ve aşk temalarını harika bir şekilde işlemiştir.
