Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

A. Cümleler büyük harfle başlar.

* Ak akçe kara gün içindir.
* Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir.
* Atatürk “Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!” diyor.
* Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için
değil, kendimizi göstermek için geziyoruz.
* 2007 yılında Türk Dil Kurumunun 75. yılını kutladık.
* “Banka, bütçe, devlet, fındık, kanepe, menekşe, şemsiye” gibi yüzlerce kelime, kökenleri
yabancı olmakla birlikte artık dilimizin malı olmuştur.
* “Et-, ol-” fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.

UYARI
İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz.
* Bir zamanlar -bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce- Türk
saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti.
*  Bu sefer de onları -her zamanki yerlerinde bulmak ihtimaliyle- farkında olmadan aramıştım.

UYARI
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. İki noktadan sonra cümle ve özel ad
niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz.
* Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir.
* Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler…

B. Dizeler büyük harfle başlar.
Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.

Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik.

C. Özel adlar büyük harfle başlar.
1. Kişi adları, soyadları ve takma adlar büyük harfle başlar.
* Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Kâzım Karabekir, Mehmet Akif Ersoy, Ahmet Haşim, Sait
Faik Abasıyanık, Ömer Seyfettin, Yunus Emre, Karacaoğlan, Âşık Ömer, Wolfgang von Goethe,
Vilhelm Thomsen
* Muhibbi (Kanuni Sultan Süleyman), Demirtaş (Ziya Gökalp), Tarhan (Ömer
Seyfettin), Aka Gündüz (Hüseyin Avni, Enis Avni), Kirpi (Refik Halit Karay), Deli Ozan (Faruk
Nafiz Çamlıbel), Server Bedi (Peyami Safa), İrfan Kudret (Cahit Sıtkı Tarancı), Mehmet Ali
Sel (Orhan Veli Kanık)

2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar
büyük harfle başlar.
* Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Kaymakam Erol Bey, Dr. Alâaddin Yavaşça
* Sayın Prof. Dr. Hasan Eren; Mustafa Efendi, Zeynep Hanım, Bay Ali Çiçekçi
* Mareşal Fevzi Çakmak, Yüzbaşı Cengiz Topel
* Mimar Sinan, Fatih Sultan Mehmet, Genç Osman, Deli Petro

UYARI
Öz akrabamız olsun ya da olmasın akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar. Ancak
tarihî ve menkıbevi şahıslar için lakap veya unvan olarak kullanılan akrabalık adları büyük
harfle başlar.
* Tülay ablama gittim.
* Ayşe teyzemin keki çok güzel.
* Semih amca yarın sabah İzmir’e gidecek.
* Sıcak temmuz güneşi, Ömer dayının alnındaki teri çoğaltıyordu.
* Baba Gündüz, Dayı Kemal, Hala Sultan, Nene Hatun; Gül Baba, Susuz Dede, Telli Baba

3. Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle başlar.
* Uzak Doğu’dan gelen heyeti Vali dün kabul etti.
* İki haftada Kaymakam Bey birçok köy okulumuzu ziyaret etti.

4. Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük
harfle başlar.
* Sayın Bakan,
* Sayın Başkan,
* Sayın Rektör,
* Sayın Vali,

UYARI
Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitaplar büyük harfle başlar. Mektup ve resmî
yazışmalarda olmayan hitaplar küçük harfle başlar.
* Sevgili Kardeşim,
* Aziz Dostum,
* Değerli Dinleyiciler,
* Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve
müdafaa etmektir.
* Sevgili öğrenciler, proje görevlerinizi iki hafta içerisinde tamamlamanız gerekmektedir!

5. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.
* Boncuk, Fındık, Minnoş, Pamuk, Karabaş, Çomar, Sarıkız

6. Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.
* Alman, Arap, İngiliz, Japon, Rus, Türk
* Kazak, Kırgız, Oğuz, Özbek, Tatar
* Hacımusalı, Karakeçili

7. Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar.
* Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça
* Oğuzca, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca

8. Devlet adları büyük harfle başlar.
* Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi
Arabistan, Azerbaycan, Kırım Özerk Cumhuriyeti

9. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar.
* Müslümanlık, Müslüman
* Hristiyanlık, Hristiyan
* Musevilik, Musevi
* Budizm, Budist
* Hanefilik, Hanefi
* Katoliklik, Katolik

10. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.
* Tanrı, Allah, İlah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele…

UYARI
“Tanrı, Allah, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar.
* Eski Yunan tanrıları
* Müzik dünyasının ilahı
* Amerika’da kaçakçılığın allahları vardır.

11. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.
* Merkür, Neptün, Satürn
* Halley

UYARI
Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.
* Biz dünyadan ayrı yaşarken dünya epey değişmiş.
* Penceremden odama güneş girmez oldu.

12. Yön adları özel adın önündeyse özel ada dahil olur ve büyük harfle başlar, özel adın
sonundaysa özel ada dahil olmaz ve küçük harfle başlar.
* Kuzey Afrika, Güney Amerika, Doğu Anadolu, Batı Karadeniz
* Afrika’nın kuzeyi, Amerika’nın güneyi, Anadolu’nun doğusu, Karadeniz’in batısı, Bursa’nın
doğusu, Ankara’nın batısı

UYARI
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri
büyük yazılır.
* Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi
* Onun için Batı’da bunlara birer fonksiyon buluyorlar.

13. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.
* Afrika, Asya
* Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu
* İstanbul, Taşkent
* Turgutlu, Ürgüp
* Akçaköy, Çayırbağı
* Bahçelievler, Kızılay, Sarıyer

UYARI
Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran kıta, şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle
başlar.
* Asya kıtası, Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Taflan köyü

14. Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve dağ, deniz, göl, nehir, boğaz vb. tür bildiren
ikinci isimler büyük harfle başlar.
* Ağrı Dağı, Toroslar / Toros Dağları, Erciyes Dağı
* Ege Denizi, Marmara Denizi
* Van Gölü, Tuz Gölü, Aral Gölü
* Dicle Irmağı, Fırat Nehri, Tuna Nehri
* Çanakkale Boğazı, İstanbul Boğazı
* Konya Ovası, Elbistan Ovası
* Asya Yakası, Avrupa Yakası
* Süveyş Kanalı, Zigana Geçidi

15. Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen “mahalle, meydan, bulvar,
cadde, sokak” kelimeleri büyük harfle başlar.
* Halit Rifat Paşa Mahallesi, Yunus Emre Mahallesi
* Karaköy Meydanı, Zafer Meydanı
* Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Ziya Gökalp Bulvarı
* Nene Hatun Caddesi, Dede Korkut Caddesi
* Cemal Nadir Sokağı, İnkılap Sokağı, Susam Sokağı

UYARI
Dağ, deniz, göl, nehir, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler ortak tamlanan olursa küçük
harfle başlar.
* Ağrı ve Erciyes dağları, İstanbul ve Çanakkale boğazları, Galata ve Boğaz köprüleri, Taksim ve
Kızılay meydanları

16. Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle
başlar.
* Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, İshakpaşa Sarayı
* Çankaya Köşkü, Horozlu Han
* Ankara Kalesi, Alanya Kalesi
* Galata Köprüsü, Mostar Köprüsü
* Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı

17. Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi
büyük yazılır.
* Hisar’dan, Boğaz’dan, Köşk’e

18. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
* Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet
Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Çocuk Esirgeme Kurumu, Atatürk Orman Çiftliği, İstanbul
Üniversitesi, Çankaya Lisesi, Yunus Emre Ortaokulu
* Anadolu Kulübü, Mavi Köşe Bakkaliyesi
* Türk Ocağı, Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Emek İnşaat
* Bakanlar Kurulu, Türk Dili Dergisi Yayın Danışma Kurulu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
* Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü

19. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
* Medeni Kanun, Türk Bayrağı Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği

20. Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük,
yönetmelik ve makam sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar.
* Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken
başlayacak.
* Milli Eğitim Bakanlığının atama kararı merakla bekleniyor ancak Bakanlığın kaç bin öğretmen
atayacağı bilinmiyor.
* Türk Dil Kurumu çalışmalarını titizlikle sürdürüyor. Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Kurumun
21 Mayıs 2009 tarihinde Kars’ta düzenlediği toplantıda kullanıma açıldı.
* 2876 sayılı Kanun bu yıl yeniden gözden geçiriliyor.
* Yazarlara ödenecek telif ücreti, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ne göre
düzenlenmektedir. Yapılan işlem Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı düşmektedir.

21. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük
harfle başlar.
* Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Çile, Anadolu Notları, Huzur, Sinekli Bakkal
* Türk Dili, Türk Kültürü, Varlık, Bilim ve Teknik, Atlas
* Resmî Gazete, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Yeni Asır
* Kaplumbağa Terbiyecisi, Halı Dokuyan Kızlar
* Yorgun Herkül
* Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı

UYARI
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz.
* Hürriyet gazetesi, Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu

UYARI
Kitap, makale, tiyatro eseri, kurum adı vb. özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri
büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de bağlaçlarıyla mı, mi, mu, mü soru eki
küçük harfle yazılır.
* Mai ve Siyah, Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı?, Vatan yahut Silistre,
Diyorlar ki, Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar, Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe, Ben de
Yazdım, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Özel adın tamamı büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de bağlaçlarıyla mı, mi,
mu, mü soru eki de büyük harfle yazılır.
* DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ

22. Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle
başlar.
* Cumhuriyet Bayramı, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik
ve Spor Bayramı, Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Nevruz Bayramı, Miraç Kandili
* Anneler Günü, Öğretmenler Günü, Dünya Tiyatro Günü, 14 Mart Tıp Bayramı, Hıdırellez

23. Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk
harfi büyük yazılır.
* VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şöleni,
Karamanlı Türkçesi Araştırmaları Çalıştayı
24. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
* Kurtuluş Savaşı, Millî Mücadele,
* Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Orta Çağ, Yakın Çağ
* Lale Devri, Cahiliye Dönemi, Buzul Dönemi, Millî Edebiyat Dönemi, Servetifünun Dönemi’nin,
Tanzimat Dönemi’nde

25. Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.
* Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe,
* Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Konyalı, Bursalı
* Atatürkçü, Darvinci

UYARI
Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz.
* acem (Türk müziğinde bir perde), hicaz (Türk müziğinde bir makam), nihavent (Türk
müziğinde bir makam), amper (elektrik akımında şiddet birimi), jul (fizikte iş birimi), allahlık (saf, zararsız kimse), donkişotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye
kalkışma)

UYARI
Para birimleri büyük harfle başlamaz.
* avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret

UYARI
Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
* Mecnun, Leyla’yı hiç unutmadı, onu çok seviyordu.

UYARI
Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz.
* acemaşiran, acembuselik, bayati, hicazkâr, türkü, varsağı, bayatı

26. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle
başlar.
* Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Frenk gömleği, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü,
Maraş dondurması, Van kedisi, Adana kebabı, İzmir köftesi, Amasya elması, Arnavut kaldırımı
* arap sabunu (potasyumla yapılan, yumuşak, esmer bir sabun)

Ç. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar. Ancak belirli
bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar.
* İstanbul 29 Mayıs 1453 Salı günü fethedildi.
* Cumhuriyet 29 Ekim 1923’te ilan edilmiştir.
* 28 Aralık 1982’de göreve başladı.
* Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.
* 1919 senesi Mayıs’ının 19’uncu günü Samsun’a çıktım.
* 1919 senesi Mayıs’ının on dokuzuncu günü Samsun’a çıktım.
* Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar.
* Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.

UYARI
Tarihlerde gün, ay ve yıl arasında nokta ya da eğik çizgi kullanılır. Aylar Romen rakamlarıyla
belirtilebilir.
* 10 Ağustos 1920 tarihli Sevr Antlaşması’nı unutur muyuz?
* 10.08.1920 tarihli Sevr Antlaşması’nı unutur muyuz?
* 10.VIII.1920 tarihli Sevr Antlaşması’nı unutur muyuz?
* 10/08/1920 tarihli Sevr Antlaşması’nı unutur muyuz?
* 10/VIII/1920 tarihli Sevr Antlaşması’nı unutur muyuz?

D. Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle
başlar.
* Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Başkan, Doktor, Otobüs Durağı, Dolmuş Durağı, Şehirler Arası
Telefon, 3. Kat, 4. Sınıf, 1. Blok

E. Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt
başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

F. Kitap, dergi vb.nde bulunan resim, çizelge, tablo vb.nin altında yer alan
açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar. Açıklayıcı yazı, cümle niteliğinde değilse
sonuna nokta konmaz.

NOT: TDK’nin Yazım Kılavuzu esas alınmıştır.

Hazırlayan: Yusuf Balta