Edebiyat-ı Cedide’nin dağılmasından sonra gençler Batı’daki edebi topluluklara özenerek bir araya gelmişler, bir beyanname ile seslerini duyurmak istemişlerdir. II.Meşrutiyet’in 1908’de ilanında sonra Ahmet Haşim, Emin Bülent, Ali Canip, Yakup Kadri, Refik Halit, Hamdullah Suphi, Fuat Köprülü, Celal Sahir gibi bazı sanatçılar 20 Mart 1909’da Bab-ı Ali’deki Hilal matbaasında bir araya gelerek yeni bir topluluk kurmuşlar ve adını Fecr-i Ati(Geleceğin Şafağı, Yarının Aydınlığı) koymuşlardır.
Fecr-i Ati topluluğunun amaçları:
► Batıdaki benzerleri gibi dil, edebiyat ve sanatın gelişmesine, ilerlemesine hizmet etmek,
► Edebiyata hevesli ve yetenekli gençleri bir araya getirmek,
► Batının değerli ve önemli eserlerini tercüme ederek Türkçeye kazandırmak,
► Açık fikir tartışmaları ile kamuoyunu aydınlatmak,
► Edebiyat ve fikir konuları ile ilgili konferanslar vermek,
► Fecr-i Ati kütüphanesi adlı altında bir yayı serisi oluşturmak,
► Batıdaki benzer topluluklarla temas kurmak,
► Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak,
► Batı edebiyatını Türk edebiyatına tanıtmak.
Fecr-İ Ati Topluluğunun Sanat Görüşleri ve Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri:
► “Sanat şahsi ve muhteremdir.” görüşünü savunmuşlardır.
► Sanatı ve edebiyatı, boş vakitlerin verdiği sıkıntıyı giderecek bir araç olarak görmeyip sanatın toplumun eğitimine katkı sağladığına inandılar.
► Fransız edebiyatını kendilerine örnek aldılar ve daha çok Fransız sembolistlerinden etkilendiler.
► Edebiyatın önemini halka anlatmak için çaba gösterdiler.
► Şiirlerini aruz ölçüsüyle yazdılar, serbest müstezadı geliştirerek kullanmayı sürdürdüler.
► Eserlerinde çoğunlukla aşk ve doğa temasını ele aldılar.
► Romantik bir aşkı dile getirdiler, gerçekten uzak doğa betimlemeleri yaptılar.
► Eserlerinde ağır ve süslü bir dil kullandılar.
► Servet-i Fünuncularda olduğu gibi Arapça, Farsça kelime ve tamlamalara sıkça yer verdiler.
► Sanat sanat içindir görüşünü benimsediler.
► Duygusal ve romantik şiirler yazdılar.
► Genellikle aruz ölçüsünü kullandılar.
► Kulak için kafiye anlayışını esas aldılar.
► Serbest müstezadı daha geliştirdiler. Ahmet Haşim’in Göl Saatleri, Tahsin Nahit’in Ruh-ı Bikayd, Celal Sahir’in Siyah Kitap, Mehmet Behçet’in Erganun adlı şiirleri Fecr-i Ati şiirin örnekleri arasında gösterilebilir.
► Fransız edebiyatını örnek aldılar.
► Sembolizm, parnasizm ve empresyonizm akımından etkilendiler.
► Fecr-i Ati döneminin hikaye ve roman alanında eser eren sanatçıları Refik Halit, Yakup Kadri, Cemil Süleyman ve İzzet Melih’tir. Cemil Süleyman ve İzzet Melih, Edebiyat-ı Cedide romanını takip eden eserler vermişler; ancak onlar kadar başarılı olamamışlardır. Yakup Kadri, Refik Halit gibi hikaye ve roman yazarları gerçek kişiliklerini ve sanatçı kimliklerini Milli Edebiyat akımı içinde göstermişlerdir.
► Fecr-i Aticiler, sanat ve edebiyat anlayışlarını tanıtmak ve savunmak için eleştiri yazılarına ağırlık vermişlerdir. Yakup Kadri, Mehmet Fuat, Ahmet Haşim, Tahsin Nahi, Şahabetti Süleyman bu türde eserler vermişlerdir.
► Tiyatro alanında Müfit Ratib, Tahsin Nahit, Şahabettin Süleyman ve Refik Halit’in çalışmaları vardır; ancak bu dönemde oyun tekniği bakımından başarılı eserler verilememiştir. Oyunlar daha çok, duygusaldır, basit aşk teması üzerine kurulmuştur.
*Fecr-i Aticiler edebiyata bir yenilik getirmediler. Servet-i Fünun’un devamı görüntüsü verdiler.
1912’de dağılan topluluğun üyelerinin birçoğu Milli Edebiayt akımı içinde yer almış, bir kısmı edebi yaşamlarını bağımsız olarak sürdürmüşlerdir.
Fecr-i Ati Şiiriyle Servet-i Fünun Şiirinin Karşılaştırılması
Fecr-i Ati şiiri ölçü, tema, dil, duyuş ve hayal bakımından Servet-i Fünun şiirinden pek farklı değildir.
Fecr-i Aticiler de Servet-i Fünuncular gibi, romantik ve melankolik duygular içindedir. Servet-i Fünuncuların şiirlerindeki maraziliği daha da ileriye götürmüşlerdir.
Servet-i Fünuncular siyasi bir baskı altında eserlerini verirken, Fecr-i Aticiler kısmen özgürdür.
Fecr-i Aticiler Fransız sembolistlerini daha yakından izlemiş, kısmen başarıya ulaşmışlardır.
