TARTIŞMA ve TÜRLERİ
Bir grubu veya çoğunluğu ilgilendiren, önceden belirlenen bir konu hakkında farklı düşünceleri olan kişilerin konuyla ilgili görüşlerini açıklamak, sorunu çözmek, muhatabın zayıf yönlerini bulmak amacıyla bir araya gelerek yaptıkları karşılıklı konuşmalara tartışma denir.
Tartışılan konu, üzerinde konuşulmaya ve araştırılmaya değer nitelikte olmalıdır. Kanıtlanmış konular üzerinde ısrar edilmemelidir. Tartışmada normal bir ses tonuyla konuşulmalı; dinleyicilere ve muhataba saygılı olunmalı; dedikodu etmekten, bağırıp çağırmaktan, konu dışına çıkmaktan ve konuşanın sözünü kesmekten kaçınılmalıdır.
Tartışmada amaç, gerçeği aramaktır. Söz oyunlarına başvurmak, bir fikri körü körüne savunmak, içten pazarlıklı davranmak, duygusal çıkışlar yapmak gerçeği bulmayı güçleştirir. Tartışmada soğukkanlılığını koruyan, sakin bir ses tonu ile konuşan, kendine güvenen kişiler daha başarılı olur.
Bir tartışmayı sağlıklı biçimde yürütebilmek için şu noktalara dikkat etmek gerekir:
*Tartışılacak konu önceden tespit edilmiş olmalıdır.
*Tartışma bilgiye, belge ve kanıtlara dayalı olarak yapılır.
*Tartışılacak konuyla ilgili hazırlık yapılmış olmalıdır.
*Tartışmayı yönetecek, tartışacak kişilere sırayla söz hakkı verecek bir başka belirlenmelidir.
*Öne sürülen bir görüş bir başka tartışmacı tarafından belge ve bilgilerle çürütülmüşse o konuda direnilmemelidir.
*Konuşan kişi sabırla dinlenmeli, görüşleri hoşgörüyle karşılanmalıdır.
*Duygusallıktan kaçınılmalı, konu dışına çıkılmamalıdır.
Tartışma yönteminin aşamaları:
*Tartışılacak problem belirlenir.
*Seçilen konu hakkında araştırma yapılır.
*Kullanılan araç ve gereçler belirlenir.
*Tartışma yapılacak mekan hazır hale getirilir.
*Tartışma başkanının sorularıyla yönlendirilir.
*Tartışma sonunda bir değerlendirme yapılıp sonuç özetlenir.
Tartışamayı Yöneten Başkanın Görevleri
Konuyu özetler ve sınırlarıyla dinleyicilere açıklar.
Konuşmacıları dinleyicilere tanıtarak tartışmayı başlatır.
Konuşmacıların konu dışına çıkmalarını engeller.
Konuşmacılara eşit konuşma süresi verir.
Konuşmacılara yerine göre sorular yöneltir.
Tartışmacılara karşı tarafsız davranır.
Tartışma kurallarına uymayanları uyarır.
Kısa özetler yaparak konuyu toparlar.
Tartışmanın sonucunu açıklar.
Bir dinleyici grubu önünde yapılan panel, açık oturum, forum, münazara, sempozyum toplu tartışma türlerindendir.
Tartışma türlerinde dil, göndergesel işlevde kullanılır.
Tartışma Yönteminin Aşamaları
Tartışılacak problem belirlenir.
Tartışma sorularla yönlendirilir.
Kullanılacak araç ve gereçler belirlenir.
Tartışma yapılacak mekan düzenlenir.
Tartışma sonunda bir değerlendirme yapılır, sonuç özetlenir.
PANEL
Bir konuşmacı grubunun dinleyiciler önünde, genellikle bilimsel, sosyal ya da siyasi bir konuyu tartışmak amacıyla yaptıkları toplu görüşmelere panel denir. Konu dinleyiciler önünde sohbet havası içinde uzmanlarca tartışılır. Panede amaç bir konu üzerinde birlikte düşünmektir. Panelde bir başkan bulunur. Başkan, konuşmacıların ortasında yer alır. Konuşmacılar, bir masanın çevresinde toplanırlar. Panelde konuşmacı sayısı 3-6 arasında değişir.
Panelde bir gerçeğin ortaya çıkarılması ya da bir sonuç ve karar varılması amaçlanmaz. Panel, seçilen konu üzerinde farklı düşüncelerin ortaya çıkmasına imkan sağlar. Konuşmacılar konunun farklı yönlerinin görülmesine, değişik boyutlarıyla irdelenmesine özen gösterir. Panelin resmi bir havası yoktur. Başkanın söz verdiği konuşmacılar görüşlerini dile getirir.
Başkan konuşulacak konuyu, panelde nasıl bir yol izleneceğini açıklayarak konuşmacıları tanıtır. Başkan konuşmacılara aynı soruyu sorabileceği gibi değişik sorular da sorabilir. Konuşmacıların hangi sırayla ne kadar süre konuşacaklarını belirler. Her konuşmacıya eşit süre verir, gerekmedikçe konuşmacının sözünü kesmez.
Oturum sonunda başkan konuşmacıların konuya bakış açısını belirtip görüş ayrılıklarını, birleşme noktalarını özetler. Panel bitince dinleyiciler, konuşmacılara konuyla ilgili çeşitler sorular sorabilirler. Eğer panelin sonunda seyircinin soru sormasına fırsat verilirse panel, foruma dönüşür.
FORUM
Forumlar, geniş bir dinleyici topluluğu önünde bir konunun ayrıntılı bir biçimde görüşüldüğü toplantılardır. Forum, belli bir konuda ortak yönleri olan bir grubun, görüş birliğine vararak, ortak sorunlarını çözmeleri için düzenlenir. Günümüzde bazı sorunların görüşülerek karara bağlandığı genel toplantılara forum denir. Forum, panel gibi bir toplu tartışma türüdür. Forum panelin devamı ya da geliştirilmiş bir türü sayılabilir.
Forum, diğer tartışma türlerinde olduğu gibi bir başkan tarafından yönetilir.
Forumu yöneten kişide şu özelliklerin bulunması gerekir:
→Tartışılacak konu hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
→Tartışacak kişileri ve dinleyici topluluğunu tanımalıdır.
→Kavrama, algılama, özetleme, sonuç çıkarma, düşünceler arasında bağ kurabilme gibi niteliklere sahip olmalıdır.
→ Hoşgörülü olmalı; yer yer havayı yumuşatacak, konuşmacıları düşündürmeye yöneltecek espriler yapabilmelidir.
Forumda, her üyenin konuşmada ve görüşlerini bildirmede eşit hakkı vardır. Forumda amaç, tartışma konusu olan sorunun çözümünde tutulacak ortak yolun belirlenmesidir.
Forum, toplu tartışmaların önemli bir türüdür. Dinleyiciler tartışmaya katılır, soru sorabilir, konuyla ilgili görüş bildirebilir. Forumda, konunun uzmanlarınca öncelikle söz verilir. Uzman kişiler görüşlerini açıkladıktan sonra forum başkanı, kendi belirleyeceği bir yönteme göre, dinleyicilerden isteyenlere, görüşlerini açıklamak veya konuşma yapan uzmanlara soru sormaları için fırsat verir. Forumda söz alan dinleyiciler, konu dışı, özel sorulardan kaçınmalı, soru ve açıklamalarının kırıcı olmamasına özen gösterilir.
Forumlar, genellikle pek hazırlık gerektirmeyen toplantılardır. Konuşmacılar, kendi görüşlerini kısa ve açık bir biçimde belirtir. Katılımcı sayısı çok olduğu için forumu yöneten kişi, yerinde müdahalelerle ve yönlendirmelerle konuyu yönetmelidir.
AÇIK OTURUM
Toplumun genelini ilgilendiren bir konunun uzmanlarınca bir başkan yönetiminde dinleyici grubu önünde tartışılmasıdır.
Amaç, bir konunun farklı yönlerini tartışarak o konuyu dinleyicilere tüm yönleriyle tanıtmaktır.
Bu tartışma türünde ele alınan konuyla ilgili bir sonuca ulaşılmaya çalışılır.
Bir radyo veya televizyon stüdyosunda dinleyiciler önünde de yapılabildiği gibi, radyo ve televizyon stüdyolarında dinleyici olmadan da yapılabilir.
Açık oturumda konuşmacıların alanlarında uzman olmaları gerekir.
Bir başkan yönetiminde yapılır.
Konuşmacı sayısı genellikle 3-6 kişi ile sınırlıdır.
SEMPOZYUM (BİLGİ ŞÖLENİ)
Bir konunun çeşitli yönleri üzerinde, aynı oturumda, konunun uzmanları tarafından bildiri hazırlanarak sunulmasıyla gerçekleştirilen tartışmalardır.
Bir bilgi alışverişi niteliğini taşıdığı için sempozyum daha çok alandaki diğer insanları ilgilendirir.
Dinleyiciler genelde tartışılan sahada görevli olan veya bu sahaya ilgi duyanlardır.
Tartışma baştan sona ciddi bir hava içinde geçer.
Konuşmacı sayısı 3 ile 6 arasında değişir.
Ele alınan konuya göre birkaç gün sürenleri vardır.
Temel amaç diğer konuşmacıları veya dinleyicileri ikna etmek değildir.
Her konuşmacı, konuyu kendi ilgi ve uzmanlık alanları açısından ele alır.
Bu konuşmalar ve varılan sonuçlar bilimsel bir değer taşıdığı için yazıya geçirilerek sonrada yayımlanır.
MÜNAZARA
Bir konunun olumlu ve olumsuz yönlerinin iki grup arasında karşılıklı tartışılmasına denir.
Münazarada bir tez bir de antitez vardır. Münazaralar bir jüri önünde iki grup arasında tartışılmasıdır.
Diğer tartışma türlerine kıyasla bir yarışma havası içinde geçer.
Bir başka yönetiminde gerçekleştirilir.
Gruplar en fazla dört kişiden oluşabilir.
Her grubun bir başkanı (sözcüsü) olur.
Grup sözcüleri, arkadaşlarını tanıtır ve konunun hangi yönü üzerinde duracaklarını belirtir.
Her katılımcı konuşmasını bitirdikten sonra, son söz olarak sözcüler savunmalarını gerçekleştirir ve tartışma sona erer.
Jüri, tarafların hazırlıklarını, konuşmalarını ve savunmalarını dikkate alarak bir değerlendirme yapar ve kazananı ilan eder.
