1. I. Açıklayıcı anlatım II. Öyküleyici anlatım III. Epik anlatım IV. Tartışmacı anlatım
Öğretici metinlerde yukarıdaki anlatım türlerinden hangileri ağırlıklı olarak kullanılır? Yazınız.(6 p.)
2. Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun biçimde tamamlayınız.(10p.)
* “Hac Yolunda”, “Afak-ı Irak”, “Avrupa Mektupları” isimli gezi kitapları ……………………………. isimli yazarımıza aittir.
* Seydi Ali Reis’in “Miratü’l-Memalik” isimli eseri …………………………türünde yazılmış eserimizdir.
* Ziya Paşa, ……………………………… adlı eserinde ağırlıklı olarak çocukluk anılarını anlatır.
* ……………………………………. “Handan” romanı mektuplardan oluşmuştur.
* Falaka …………………………………….. in anı alanındaki eseridir.
3. Aşağıdaki yargılar doğru ise cümlenin sonuna (D); yanlış ise (Y) yazınız. (10p.)
a)Ortaoyunu anlatmaya dayalı bir edebi metindir. ( )
b)Biyografide anlatım kanıtlara dayandırılmalıdır. ( )
c)Otobiyografilerde ilahi bakış açısı vardır. ( )
d)Gezi yazılarında betimleyici anlatım geniş yer tutar. ( )
e)Gezi yazılarında dil alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılır.( )
4.
a. Yukarıdaki metinlerin hangi edebî türde yazıldığını belirtiniz. (4p)
b. Numaralanmış metinlerin yazıldığı edebî türlerin bir farkını yazınız. (5p)
5. Gazete çevresinde gelişen öğretici metin türleri nelerdir? Yazınız.(12p)
6. Edebi metinlerle öğretici metinlerin arasındaki farklardan 5 tanesini yazınız.(10)
7. Aşağıdaki metinlerin yazarını ve bu metinlerin türlerini yazınız.(10)
ESER YAZAR METNİN TÜRÜ
Türkün Ateşle İmtihanı
Saray ve Ötesi
Çankaya
Şikayetname
Mavi Anadolu
8. Aşağıdaki cümleleri ‘’doğrudan-dolaylı, öznellik-nesnellik, soyutluk-somutluk’’ açısından inceleyiniz.(15p)
Şiirin üstüne daha etkileyici bir edebî tür tanımadığını belirtti.( ………………………. – …………………..…….-…………………………)
Geçen günlerin güzelliği, beklenen günlerde aradığımızı bulamayışımızdandır(……………..…… -..………..……- .………………)
Işığın boşluktaki yayılma hızı sabit ve saniyede üç yüz bin kilometredir.(……………….…… – …………………..- ……………………)
Gereğinden önce dertlenmek, gereğinden fazla dertlenmektir(…………………- ……………………- ……………………….)
Kardeşinin ağaçtan düştüğü için kolunu kırdığını söyledi. (…………………..- …………………- …………………….)
9. CANIM İSTANBUL
Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar;
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.
İçimde tüten bir şey; hava, renk, eda, iklim;
O benim, zaman, mekan aşıp geçmiş sevgilim.
Çiçeği altın yaldız, suyu telli pulludur;
Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur.
Denizle toprak, yalnız onda ermiş visale,
Ve kavuşmuş rüyalar, onda, onda misale.
Canım İstanbul şiirinden beş farklı ses olayı bularak belirtiniz.(10)
10. Kıskançlığı ele alan öyküleyici bir metin yazınız.(8)
Cevaplar:
1. Açıklayıcı ve Tartışmacı anlatım (3+3)
2. * “Hac Yolunda”, “Afak-ı Irak”, “Avrupa Mektupları” isimli gezi kitapları Cenap ŞAHABETTİN isimli yazarımıza aittir. (2)
* Seydi Ali Reis’in “Miratü’l-Memalik” isimli eseri ……gezi yazısı.türünde yazılmış eserimizdir. (2)
* Ziya Paşa, Defter-i Amal adlı eserinde ağırlıklı olarak çocukluk anılarını anlatır. (2)
* Halide Edip ADIVARın “Handan” romanı mektuplardan oluşmuştur. (2)
* Falaka Ahmet Rasim’in anı alanındaki eseridir. (2)
3. Aşağıdaki yargılar doğru ise cümlenin sonuna (D); yanlış ise (Y) yazınız. (10p.)
a)Ortaoyunu anlatmaya dayalı bir edebi metindir. ( Y )
b)Biyografide anlatım kanıtlara dayandırılmalıdır. ( D )
c)Otobiyografilerde ilahi bakış açısı vardır. ( Y )
d)Gezi yazılarında betimleyici anlatım geniş yer tutar. ( D )
e)Gezi yazılarında dil alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılır.( Y )
4. a) 1.metin anı 2. Metin günlük
b) Günlük yaşanırken anı ise yaşandıktan sonra yazılır.
5. Makale, deneme, sohbet ( söyleşi ), Eleştiri ( tenkit ), haber yazıları, fıkra
6. a) Edebi metinler kurmaca metinlerdir. Öğretici metinler gerçek metinlerdir.
b) Edebi metinler öznel bir anlatıma sahiptir. Öğretici metinler nesnel bir anlatıma sahiptir.
c) Edebi metinlerde kelimeler yan ve mecaz anlamda kullanılır. Öğretici metinlerde kelimeler gerçek anlamda kullanılır.
d) Edebi metinlerde dil çoğunlukla coşku ve heyecan bildirme işlevinde kullanılır. Öğretici metinlerde dil göndergesel işlevinde kullanılır.
e) Edebi metinlerin anlamları vardır. Öğretici metinlerin anlamı vardır.
f) Edebi metinlerde yazarın üslup kaygısı vardır. Öğretici metinlerde yazarın üslup kaygısı yoktur.
g) Edebi metinlerde dolaylı anlatım vardır. Öğretici metinlerde doğrudan anlatım vardır.
h) Edebi metinler coşku ve heyecan uyandırmak, estetik bir zevk vermek amacıyla yazılırlar. Öğretici metinler, bilgi vermek, haber vermek, uyarmak, tanıtmak… amacıyla yazılırlar.
7. Aşağıdaki metinlerin yazarını ve bu metinlerin türlerini yazınız.
ESER YAZAR METNİN TÜRÜ
Türkün Ateşle İmtihanı Halide Edip Adıvar Anı
Saray ve Ötesi Halid Ziya Uşaklıgil Anı
Çankaya Falih Rıfkı Atay Anı
Şikayetname Fuzuli Mektup
Mavi Anadolu Azra Erhat Gezi Yazısı
8. Aşağıdaki cümleleri ‘’doğrudan-dolaylı, öznellik-nesnellik, soyutluk-somutluk’’ açısından inceleyiniz
Şiirin üstüne daha etkileyici bir edebî tür tanımadığını belirtti.(Dolaylı- Öznel-Soyut)
Geçen günlerin güzelliği, beklenen günlerde aradığımızı bulamayışımızdandır. (Doğrudan- Öznel- Soyut)
Işığın boşluktaki yayılma hızı sabit ve saniyede üç yüz bin kilometredir.(Doğrudan- Nesnel- Somut)
Gereğinden önce dertlenmek, gereğinden fazla dertlenmektir.(Doğrudan- Öznel- Soyut)
Kardeşinin ağaçtan düştüğü için kolunu kırdığını söyledi. (Dolaylı- Nesnel- Somut)
9. CANIM İSTANBUL
Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar;
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.
İçimde tüten bir şey; hava, renk, eda, iklim;
O benim, zaman, mekan aşıp geçmiş sevgilim.
Çiçeği altın yaldız, suyu telli pulludur;
Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur.
Denizle toprak, yalnız onda ermiş visale,
Ve kavuşmuş rüyalar, onda, onda misale.
Canım İstanbul şiirinden beş farklı ses olayı bularak belirtiniz.
Kalıpta: benzeşme
Toprağa: yumuşama
Benim: ses değişmesi
Suyu: kaynaşma
Diye: daralma
10. Plan ve noktalama , yazım kuralları dikkate alınacaktır.
