11.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI TİYATRO ÜNİTESİ ÖZETİ CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU
♥ Tanzimat, Servetifünun ve Millî Edebiyat dönemlerinde roman, hikâye ve şiir içinde kendisine yeterince yer bulamayan tiyatro; Cumhuriyet Dönemi’nde ayrı bir önem kazanır.
♥1936 yılında Devlet Konservatuvarı kurulur. Özel tiyatroların, devlet ve şehir tiyatrolarının sayısı artar.
♥1950 öncesi tiyatrosunda da Anadolu coğrafyası ve insanına yönelme, Millî Mücadele, Atatürk ilke ve inkılapları, Batı kültürü, millî değerler ağırlıklı olarak işlenen temalar olmuştur.
♥Töre komedisi, dram, müzikli oyunlar dönemin türleri arasındadır.
♥Manzum dramlar da yazılmıştır. (Faruk Nafız Çamlıbel’in Akın, Özyurt, Canavar gibi oyunları bu türe örnektir.)
♥1923’ten önce tiyatro yazan Musahibzâde Celâl, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç, Reşat Nuri Güntekin gibi isimler bu dönemde (1950 öncesi) de tiyatro yazmaya devam ederler.
♥Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın bu döneminde tiyatro yazan diğer sanatçılar şunlardır: Yakup Kadri,Yaşar Nabi Nayır, Aka Gündüz, Cevat Fehmi Başkut, Vedat Nedim Tör, Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Kutsi Tecer, Faruk Nafız, Cevdet Kudret…
KOÇYİĞİT KÖROĞLU
Konusunu İslamiyet sonrası Türk destanlarından biri olan “Köroğlu Destanı”ndan almıştır. Ancak Ahmet Kutsi Tecer; kahramanı daha eskiye dayandırır, bir Oğuz kahramanı gibi gösterir. Oyunda olaylar, İslamiyet öncesinde geçmektedir. Oyunun konusu, halkın derebeyine karşı savunmasını içerir.
Oyun, Köroğlu ve Bolu Beyi arasındaki temel çatışma etrafında şekillenir.üHalk dilinden ve deyimlerden sıkça yararlanan yazar, oyundaki şiirli kısımlarla şairliğini de göstermiştir. “Koçyiğit Köroğlu” oyunu dram özelliği gösterir.
PAYDOS
Oyunun başkahramanı Öğretmen Murtaza’dır. Olaylar, Öğretmen Murtaza ile Hacı Hüsamettin adlı bir bakkal arasında geçmektedir. İlkokul öğretmeni olan Murtaza; mesleğini sever, manevi değerleri önemser. Bir öğrenciye tokat atması sonucu mesleğinden ayrılmak zorunda kalır. Bakkal Hacı Hüsamettin maddiyatı seven hırslı bir kişidir. Yurt dışında oynanan ilk Türk tiyatrosu olmuştur ve öğretmen Murtaza’nın hayatını gerçekçi bir bakış açısıyla anlatan oyun, dram özelliği gösterir.
1950-1980 ARASI TİYATRO
♥ 1950-1980 yılları arasında roman ve öykü yazarlarımızda olduğu gibi tiyatro yazarlarının da sayısında artış olmuş, içerik çeşitlenmiştir.
♥ Toplum sorunları yine ön planda olmakla birlikte; bireysel ve evrensel sorunlar da ele alınmıştır.
♥ Eğitim ve sorunları, kuşaklar arası çatışma, ağa-köylü, imam-muhtar-öğretmen ilişkileri işlenmiştir.
♥ Bu dönemde Haldun Taner, Orhan Asena, Turgut Özakman, Refik Erduran, Recep Bilginer, Göngör Dilmen, Turan Oflazoğlu, Sabahattin Kudret Aksal gibi yazarlarımızın önemli tiyatro eserleri vardır.
KAHVEDE ŞENLİK VAR
Komedi türünde yazılmış olan “Kahvede Şenlik Var” adlı oyun, iki perdeden oluşur. Konusu evliliktir, oyunda evlenmek isteyen ve birbirini hiç tanımayan iki insanın birbirini tanımaya çalışmasını anlatmaktadır. Yazar, evlenecek kişilerin eş seçme sırasındaki endişeleri üzerinde durmaktadır. Bir yandan da evlilik kurumunun bireyler üzerindeki baskısını, ailede sevgi ve saygının kalmadığını, gençlerin geleneksel evliliği artık tercih etmediğini yer yer mizahi bir üslupla dile getirerek evliliği çıkar ilişkisi olarak gören insanlara da ders vermeyi amaçlamıştır. Böylece ailelerin nasıl kurulması gerektiğini, nelere dikkat edileceğini şiirsel bir ifade ve komedi ile vermeye çalışmıştır.
SABAHATTİN KUDRET AKSAL
♥ Şiirlerinde yaşama sevincini, hikâye ve oyunlarında psikolojik gözlemlerini işledi.
♥ Şiirin bir düşünceyi, bir duyguyu en güçlü biçimi ile veren sanat olduğuna inandı.
♥ Sanatçının Gazoz Ağacı, Yaralı Hayvan adlı hikâyeleri; Şakacı, Tersine Dönen Şemsiye, Kahvede Şenlik Var adlı oyunları vardır.
CİMRİ
Plautus’un “Çömlek” adlı oyunundan uyarlanan 5 perdelik oyun, bir komedi tiyatrosudur. Komedi tiyatrosunun karakter komedisi, töre komedisi, entrika komedisi gibi türleri vardır. Okuduğunuz “Cimri” adlı oyun, insan karakterinin gülünç, eksik, toplumun değer yargılarıyla ters düşen yönlerini anlattığı için bir karakter komedisidir. Moliere (Molyer), oyununda Harpagon adlı zengin ama aynı zamanda cimri olan adamın düştüğü gülünç durumları anlatmıştır.
MOLIERE
♥ Fransız oyun yazarı ve oyuncudur.
♥ Yaşadığı dönem komedi oyunlarında amaç sadece güldürmekken Moliere; güldürürken
düşündürmeyi amaçladı, bu anlayışla eserlerini yazdı ve sahneledi.
♥ İnsanların gülünç yanlarını yalın ve canlı bir anlatımla aktardı.
♥Moliere; tiyatro dünyasında yalnızca yazarlığı değil, oyunculuğuyla da yer aldı.
♥ Dünya edebiyatında komedi tiyatrosunun büyük isimlerinden olan Moliere, Fransız komedisinin de kurucusu sayılır.
Yazarın Cimri, Tartuffe (Tartuf), Gülünç Kibarlar, Zoraki Tabip, Kibarlık Budalası, Hastalık Hastası, Kocalar Okulu adlı oyunları vardır.
Hazırlayan : Yeliz Özge Toyman
11.sinif edebiyat tiyatro unitesi ozeti indir.
