YANGIN
Yanmış ormandan geçtim.
Kapkara, kömürleşmiş ağaçlar. Yanmış otlar. Çalılar. Isırganlar. Tüm börtü böcek yanmış.
Kaplumbağalar. Tosbağalar. Kertenkeleler. Yılanlar yanmış. Kelebekler bile.
Toprak öylesine sıcak ki üstüne basılmıyor. Kayalar cehennem kayası.
Yanımdaki dostum, “Bilmem biliyor musun” diyor, “böyle yangınlardan sonra, eğer yağmurlar bol
ve düzenli yağarsa bambaşka bir orman oluşur. Yeni ağaçlar, yepyeni bitkiler…”
“Ne kadar sürer bu,” diyorum.
“Havaya bağlı,” diyor. “Ben diyeyim yirmi, sen de otuz.”
“Görür müyüz,” diyorum.
“Bizler görmesek, çocuklarımız görür,” diyor.
“Onlara ormanı nasıl korumamız gerektiğini öğretmemiz gerekecek” diyorum.
“Kendimize de,” diyor dostum.
Üstüne basa basa bir kez daha; Kendimize de.
Ferit EDGÜ
1.Yukarıdaki metnin vermek istediği mesajı kısacayorumlayınız.(10 puan)
(A.2.13. Metni yorumlar.)
BEDAVA
Bedava yaşıyoruz, bedava;
Hava bedava, bulut bedava;
Dere tepe bedava;
Yağmur çamur bedava;
Otomobillerin dışı,
Sinemaların kapısı,
Camekanlar bedava;
Peynir ekmek değil ama
Acı su bedava;
Kelle fiyatına hürriyet,
Esirlik bedava;
Bedava yaşıyoruz, bedava.
Orhan VELİ
2.Yukarıdaki şiirden hareketle Garip Akımı şiiri hakkında bilgi veriniz. (10 Puan)
(A.1.8. Şiirde edebiyat, sanat ve fikir akımlarının/anlayışlarının yansımalarını değerlendirir.)
Yelkenler biçilecek, yelkenler dikilecek;
Dağlardan çektirilen, kalyonlar çekilecek;
Kerpetenlerle sûrun dişleri sökülecek!
Yürü; hâlâ ne diye oyunda, oynaştasın?
Fâtih’in İstanbul’u fethettiği yaştasın!
Arif Nihat ASYA
Dörtnala gelip Uzak Asya’dan
Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan
bu memleket, bizim.
Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak
ve ipek bir halıya benziyen toprak,
bu cehennem, bu cennet bizim.
Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın,
yok edin insanın insana kulluğunu,
bu dâvet bizim….
Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür
ve bir orman gibi kardeşçesine,
bu hasret bizim…
Nazım Hikmet
3.Yukarıdaki metinlerdenhareketle Cumhuriyet Dönemi’nde Millî Edebiyat anlayışını sürdüren şiir ile Toplumcu Eğilimleri yansıtan şiir anlayışlarını karşılaştırarak yazınız. (10 Puan)
(A.1.13. Metinler arası karşılaştırmalar yapar.)
İsmail efendi şu eski zaman küplerinden yapardı: Dünyada savaş başladığı zaman küplerin sırrı için gereken malzemeyi bulamaz olmuştu. Yavaş, yavaş gözlerdeki gülümseme silindi. Artık ebelere; komşulara sunulacak kadar kahveleride yoktu mutfaklarında. Dünyaya gelen bebekler sarı, solgun yüzlüydü. Savaş bittikten sonra İsmail Efendi yatağa düştü. O sıcak yaz gününü hatırladı yaşlı kadın. Oğlu o sıralarda onyedi yaşındaydı. Babasıyla birlikte, hastahanenin merdivenlerini çıkıyordu ağır, ağır?
4.Yukarıdaki parçadan hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.
(Kazanım: (A.2.16. Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.)
a. Yukarıdaki parçada yer alan deyimi bulup bunu bir cümlede kullanınız.(10 puan)
b. Yukarıdaki parçada altı çizili sözcük hangi anlamda kullanılmıştır? Siz de bu sözcüğü mecaz anlamda bir cümlede kullanınız.(10 puan)
c. Yukarıdaki parçada yer alan yazım ve noktalama yanlışlarını düzeltiniz.(10 puan)
5.Aşağıda verilen yönergeye uygun hareket ederek bir hikaye yazınız.(40 puan)
(B.1. Farklı türde metin yazar.B.2. Yazacağı metnin türüne göre konu, tema, ana düşünce, amaç ve hedef kitleyi belirler.B.3. Yazma konusuyla ilgili hazırlık yapar.B.4. Yazacağı metni planlar.B.5. Metin türüne özgü yapı özelliklerine uygun yazar.B.6. Metin türüne özgü dil ve anlatım özelliklerine uygun yazar.B.12. Yazdığı metni başkalarıyla paylaşır.)
a)Yazacağınız hikaye durum hikayesine uygun( Çehov tarzı) bir hikaye örneği olmalı.(10 puan)
b)Yazacağınız hikayede bilinç akışı tekniğine uygun bir bölüm yer almalıdır.(10 puan)
c) Yazacağınız hikayede metnin türüne uygun bir dil ve anlatım kullanılmalı, hikayeniz yazım ve imla kurallarına uygun yazılmalıdır. (10 puan)
d) Yazacağınız hikayeye uygun bir başlık bulunmalı ve hikayenin mekan, zaman, olay örgüsü ve kişiler gibi yapı unsurlarını içermelidir.(10 puan)
CEVAPLAR:
1.Orman yangınları son zamanlarda hem dünyada hem de ülkemizde sık karşılaştığımız bir felakettir. Bu afetin ortaya çıkmasına maalesef biz insanların bilinçsiz ve yanlış tutumları neden olmaktadır. Orman yangınları sadece bir afet değil aynı zamanda tüm canlıların ve tüm varlıkların soluğunun kesildiği bir felakettir. Bu küçürek hikayede yazar bu felakete dikkat çekmeye çalışmıştır.
2.Garip Akımı Şiiri: Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday 1941 yılında “Garip” adlı ortak bir şiir kitabını yayımlayarak şiir anlayışlarını ilan etmişlerdir. Şiirde şairane söyleyiş yerine günlük bir dil kullanılması gerektiğini savunmuşlardır. Bu durum kalıplaşmış, sanatlı, imgeli bir şiiri savunan edebiyat geleneğine karşı çıkmak anlamına geldiği için büyük tartışmalara neden olmuştur. Orhan Veli ve arkadaşları kendilerinden önceki şiiri “yapma, gerçek yaşamdan kopuk, kuralcı şiir” diye nitelemişlerdir. Gündelik yaşam, sıradan insanlar ve sıradan olaylar şiire aktarılmıştır. Serbest ölçü kullanılmış, kafiye gereksiz görülmüştür. Şiirde resim ve müziğe ait ögelere yer vermeye karşı çıkmışlardır. Okuyucunun ilgisini çekebilmek için nükteli, esprili, ironik bir üslup kullanmışlardır. 1945 yılında Oktay Rifat ve Melih Cevdet, Garip akımından ayrılmıştır. Orhan Veli ise 1950’de ölümüne kadar şiir anlayışını sürdürmüştür.
3.İlk şiir, Arif Nihat Asya tarafından Milli Edebiyat anlayışı ile kaleme alınmıştır. Bu şiirde Türk tarihine, milli ve dini değerlerimize yer vermektedir.Özellikle bu şiirdeArif Nihat Asya’nın tarihimizin muhteşem ve şanlı sayfalarını şiirleştirdiği görülür. Cumhuriyet sonrasında Millî Edebiyat anlayışını yansıtan şairler; vatan, millet, tarih gibi kavramları şiirlerinde işlemişlerdir. Millî Edebiyat anlayışını sürdüren şairler arasında Arif Nihat Asya, Orhan Şaik Gökyay, Bekir Sıtkı Erdoğan ve Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu gibi şairler yer almıştır.
İkinci şiir ise toplumcu eğilimi yansıtan şiirleriyle bildiğimiz Nazım Hikmet’e aittir. Toplumcu gerçekçi şiir; toplumsal problemler, savaş karşıtlığı, barış özlemi, işçi hakları, yoksulluk gibi temaları işlemiştir. Dolayısıyla geniş kitleleri harekete geçirme amacında olan toplumcu gerçekçi şiir, söylev üslubunu benimsemiştir.
Özetle her iki metinde gördüğümüz gibi şairlerin bağlı oldukları anlayışın ortak özelliği fikri ön plana çıkarmak okuyucuya bir mesaj vermektir. Şairler şiir vasıtasıyla toplumsal görüşlerini dile getirmişlerdir.
4. a. Yatağa düşmek- deyim/ Yaşlı adam çok çalıştığı için hastalanıp yatağa düşmüştü.
b. Gerçek anlamda kullanılmıştır./ Yeni okulumdaki arkadaşlarımla sıcak bir ilişki kurmuştum.
c. Efendi/ kahveleri de/ gözlerdeki/on yedi/ hastane/ – yazım yanlışları
yavaş yavaş/ ağır ağır/ …yapardı iki noktanın kullanımı yanlış/ … ebelere- noktalı virgülün kullanımı yanlıştır./…ağır- soru işaretinin kullanımı yanlıştır.
12.sinif edebiyat 1.donem 2.yazili sorulari g grubu
