Eğitim alanında okunacak kitaplardan birisi de Peyami Safa’nın Eğitim Gençlik Üniversite isimli eseridir. Eser, Peyami Safa’nın eğitim öğretim üzerine çeşitli mecmualarda yayımlanan deneme ve makalelerinden oluşmaktadır. Yazarın bazı görüşlerinin günümüz şartlarına göre geçerliliği olmasa bile görüşlerinin çoğunluğunun günümüzde bile istifade edilecek görüşler olduğunu görmekteyiz.
Eğitim öğretimle ilgili olan öğrenci, öğretmen ve velilerin okumasında fayda vardır. Ancak eserin dilinin biraz ağır olması okuyucuya keyifli bir okuma imkanı sunmayabilir. Yine de “Gülünü seven dikenine katlanır.” misali önemli fikirlerden istifade etmek için okumakta fayda vardır.
Peyami Safa, kitabında gençliğin önemine dikkat çekerek iyi bir şekilde eğitilmiş gençliğin, milletlerin geleceğinin teminatı olduğunu söylemektedir. Gençliğin eğitimi için vazifenin sadece eğitimcilere düşmediğini anlatan yazar, bu konuda her kesimin üzerine düşen görevleri olduğunu anlatmaktadır.
Kitapların en iyi dostlar olduğunu anlatan yazar, kitapların bazı kötü taraflarının da olduğunu ironik bir şekilde anlatmaktadır. Peyami Safa’ya göre kitaplar inatçıdırlar, yıllar geçse de hep aynı şeyden bahsederler. Kitabın en büyük zararı maddi gözlerinizi yormakla kalmazlar; ruhunuzun gözlerini de zayıflatırlar ve hayatı görebilmeniz için size kendi gözlüklerini takarlar.
Kendi gayretleri ile gramer kitabı yazacak kadar Fransızca öğrenen yazar eğitimin sadece önümüze konan müfredat olmadığını; esas eğitimin gençlerin kendi çabaları ile öğrendikleri ve hayata kattıkları şeyler olduğunu savunur. Önümüze konan müfredatın eğitim öğretimin ilk aşaması ve yönlendiricisi olduğundan bahseden yazar, okul dışında da gençlerin sürekli olarak kendilerini geliştirme çabası içinde olmaları gerektiğini vurgulamaktadır.
“Kitapta olumsuz diyebileceğimiz hiç mi görüş yoktur?” denilecek olursa belki biraz yazarın sosyal ve sportif faaliyetlere mesafeli gibi duruşu, gençlerin adeta bir robot gibi sadece ders çalışmaya ve kendilerini geliştirecek eğitsel faaliyetlere teşvik etmesi günümüz şartlarında aşırı kaçmış bir görüş gibi algılanabilir; ancak farklı görüşlerin de yazarın bakış açısını yansıtması sebebiyle anlayışla karşılanması gerektiği düşünülebilir.
Peyami Safa’nın Eğitim Gençlik Üniversite isimli eserini teknik yönden incelemek belki bir yere kadar ancak eğitim öğretim meselesini dert edinen yazarların her türlü takdiri hak ettiğini düşünmekteyiz. Çünkü eğitim öğretim meselesi zaten çok karmaşık bir mesele iken mesaisini bu alanda yoğunlaştıran yazarlar önemli bir vazife yapmış sayılırlar.
