Dünyanın baş döndüren değişim hızıyla birlikte meslekler de değişiyor. Bu durum meslek seçimi yapma aşamasındaki gençleri zor bir seçimle karşı karşıya bırakıyor. Bir yanda geleneksel meslekler, diğer yanda geleceğin meslekleri.
Gençleri zor bir karar bekliyor. Bilinen, popüler, ne yaptığı, ne kazandığı, istihdam edilme durumu belli olan fakat gelecekte olup olmayacağı belli olmayan geleneksel meslekler mi? Yoksa, yeni fırsatlar sunan, gelecekte popüler olacak, ancak fırsatla birlikte riskleri de olan geleceğin meslekleri mi?
Öğrencilerimden ve ailelerinden gelen talep üzerine konu üzerine biraz araştırdım, uzmanların yazdıklarını okudum, araştırmaları ve raporları inceledim. Bu yazı da öne geleceğin meslekleriyle ilgili öne çıkan bazı noktaları kısaca paylaşacağım.
Öncelikle değişim kaçınılmaz. 1990’larda bir helikopter, en az bir pilot ve 15–20 kg ağırlığında bir kamerayı taşıyarak çekim yapmak zorunda olan bir kameramanla yapılan havadan çekim yapma işi sadece 30 yıl sonra basit bir dronla yapılabilmektedir. Çok daha ucuz, çok daha zahmetsiz ve kaliteli çekimler yapılabilirken helikoptere, uçuş ekibine, yer ekibine, kameramana ihtiyaç kalmadı. Acaba 30 yıl sonra neler olacak? Kimlere ihtiyaç kalmayacak? Kimlere ihtiyaç duyulacak?
Avustralya Ford Motor Deakin ve Griffith Üniversiteleriyle güzel bir çalışmaya imza atmışlar ve 2019 yılında bir rapor yayımlamışlar. “Geleceğin Meslekleri” adını taşıyan rapor gelecekte ihtiyaç duyulan becerilerle birlikte 10 farklı alanda 100 meslek belirlemişler.
10 meslek alanı ve bazı örnekler şunlar:
1. Teknoloji (21 Meslek): Malzeme mühendisi, otomasyon bozukluğu analizcisi, dijital implant tasarımcısı, enerji ve veri sitemi uzmanı, ev teknolojileri aracısı, makine öğrenmesi geliştiricisi, robot mekaniği, kuantum yazılımcısı)
2. İnsanlar (16 Meslek): Estetisyen, aşlı bakıcısı ve danışmanı, yapay zeka eğiticisi, Cyborg psikoloğu, yaşam boyu eğitim danışmanı, okul öncesi öğretmeni
3. İş, Yönetim ve Hukuk (11 Meslek): Yenilik yöneticisi, yapay zeka arabulucusu, gerçek-sanal yaşam transferi yapabilen satış temsilcisi, gökyüzü trafik düzenleyicisi, trend izleyicisi
4. Çevre (9 Meslek) İklimlendirme danışmanı, su yönetimi uzmanı, hava olayları kontrol mühendisi)
5. Şehirleşme (10 Meslek): Otomatik ulaşım sistemleri düzenleyicisi, otonom araç tasarımcısı, biyometrik güvenlik mühendisi, sürdürülebilir enerji mühendisi
6. Tarım (4 Meslek): Ekolojik tarım, güvenli tarım, genetik tarım
7. Uzay (2 Meslek): Dünya dışı yaşam alanı tasarımcısı, dünyalaştırma mikrobiyoloğu
8. Sağlık (7 Meslek): Veri tabanlı tanılama uzmanı, genetik koç, nanomedikal mühendisi, sanal cerrah
9. Veri (10 Meslek): Algoritma yorumlayıcısı, davranış analizcisi, veri güvenliği stratejisti
10. Deneyim (10 Meslek): Analog deneyim rehberi, gıda bilgisi iletişimcisi, Çok duyulu deneyim tasarımcısı
Verilen örneklerden bazıları oldukça uçuk gelebilir. Ancak yakın geçmişte şahit olduğumuz değişimler geleceğin çok daha uçuk olabileceğini gösteriyor.
Raporda mesleklerle birlikte ayrıntılı iş tanımlarına da yer verilmiş. Raporda en sık kullanılan veri, insan, sistem, dijital, bilgi, beceri, deneyim, çözüm, tasarım ve toplum. Buradan hareketle yorumları çıkarabiliriz:
1. Geleceğin mesleklerinde veri, veri işleme ve analiz önemli bir yer tutacak. Bu durumda çoğu kimsenin zorlandığı için gerçek yaşam da ne işime yarayacak dediği matematik bugün olduğu gibi gelecekte de pek çok mesleğin temelini oluşturacak. Matematik öğrenin.
2. Yaşam boyu öğrenme ve beceri geliştirme değişime ayak uydurmak için çok önemli. Bu nedenle farklı beceriler edinmeye çalışın. Bu bağlam da 21. yüzyıl becerilerini inceleyebilirsiniz.
3. İnsanlar gelecekte de yaşamak için yemeye devam edecek. Gıda üretimi, güvenli tarım ve genetik hep önemli olacak.
4. Robotlar hayatımıza daha çok dahil olacak bu nedenle bugünkü oto-sanayi gibi robot bakımı yapan yerlere ihtiyaç olacak
5. Gelişen teknoloji pek çok öngöremediğimiz problemi beraberinde getirecek. Bu nedenle problem çözme, analiz ve tasarım becerileri mutlaka sahip olunması gereken beceriler olacak.
6. Yeni dünyaya uyum uyum problemleri ve yapay organlar nedeniyle oluşacak psikolojik sorunlar ve artan yaşlı nüfusuna bağlı olarak yaşlı bakımı, psikolojik danışma, koçluk, danışmanlık ve mentörlük gibi meslekler yeni durumlara uyum sağlayarak var olacak.
Özetle, dünya değişse de yaşam devam edecek. Bazı meslekler yok olacak, yeni meslekler ortaya çıkacak. Öğrenmeyi seven ve kendini yenilemeyi başaranlar yeni dünyaya daha kolay uyum sağlayabilecek.
Geliyor gelmekte olan, hazırlık yapmak gerek.
