Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur isimli eserinde dönemin İstanbul’u, şark, garp ve bu iki dünya arasındaki olaylara bakış açısı ve toplumsal zıtlıkları okuma imkanına sahip olabilmekteyiz.
Kitabın baş kahramanı Mümtaz, babası Rumlar tarafından şehit edilmiş bir delikanlıdır. Annesiyle birlikte Akdeniz’e gider. Kısa zaman sonra annesi de ölen Mümtaz, öksüz ve yetim kalır ve tekrar İstanbul’a döner. Burada İhsan ağabeyi ile kalır.
İhsan, Macide ile evlenir. Bundan sonra Mümtaz’ın hayatı daha da renkli bir hal alır çünkü Macide Mümtaz’a büyük bir şefkatle davranır. Macide yatılı okuduğu okuldan Mümtaz’ı almakta ve kendisiyle yakından ilgilenmektedir.
İhsan ve Macide’nin ikinci çocuklarının doğmasına az bir zaman kala büyük çocuklarını bir trafik kazasında kaybederler ve bundan dolayı Macide çok üzülür ve ruh sağlığını kaybeder. Çevredeki insanlar Macide’nin yeni bir doğum yapması halinde eski sağlığına dönebileceğini söylerler. Bu fikir İhsan’a da mantıklı gelir ve Macide tekrar bir doğum yaparak bir kız çocuğu dünyaya getirir. Gerçekten de bu doğum Macide’yi neredeyse eski sağlığına kavuşturur.
Mümtaz bir gün vapurda çocuklu bir bayan görür ve hayatı değişir. Mümtaz, Nuran adındaki bu kadına aşık olmuştur. Nuran’ın kocası Romanyalı bir kadının peşinden giderek Nuran’ı kızıyla birlikte sokaklara atmıştır. Mümtaz ile Nuran arsında çok şiddetli bir aşk başlamıştır.
Mümtaz ile Nuran’ın aşkları şiddetli olduğu kadar tehlikelidir de. Çünkü Nuran birlikte olduğu erkekleri kendisine kul köle etmekten ve erkeklere çektirmekten zevk alan bir kişiliğe sahip zor bir kadındır. Zaten Nuran’ın kızı Fatma da annesinin başka bir erkekle olmasını hazmedememektedir.
Ayrıca Mümtaz’ın akrabası da olan Suat, Nuran’ı ayrıldığı kocasından önce sevmektedir ve şu anda bile gözü Nuran’dadır. Hovarda ve çapkın bir kişiliğe sahip olan Suat, hastalığını bahane ederek Nuran’a mektuplar göndermektedir. Bir taraftan da Nuran’ın eski kocası Fahri, Nuran ile birleşmenin yollarını aramaktadır.
Tüm bu engellerle boğuşan gençler Suat’ın intiharı ile sarsılırlar. Suat Nuran’dan beklediği karşılığı bulamayınca canına kıymıştır. Nuran bu olaydan dolayı Mümtaz’ı terk eder.
Mümtaz ani gelişen bu olaylardan dolayı zor bir döneme girmiş olur. Nuran’ı düşünmemeye çalışır fakat bir türlü aklından çıkaramaz. Bir yandan da Nuran’ın eski kocası ile birleşeceği haberlerini duydukça kahrolur. Bir taraftan akrabası Suat’ın hayali gözünün önünden gitmez, bir taraftan da başlamak olan savaş gibi olumsuzluklar Mümtaz’ın kafasını meşgul etmektedir.
Ahmet Hamdi Tanpınar, doğu-batı çatışması ve aşk temalarını Huzur isimli eserinde gayet etkileyici bir şekilde kurgulamıştır.
