İZMİR KAPILARINDA MUSTAFA KEMAL
Ordunun İzmir’e girdiği haberini alınca, Yakup Kadri ile beraber bir İtalyan yolcu vapuruna atladık ve yola çıktık. Başkumandan Gazi ve Müşir Mustafa Kemal Paşa’yı görmeye gidiyorduk.
Limana girdiğimiz vakit, şehre çıkmak isteyen yolcuların kâğıtlarına bakmak üzere, birkaç subay vapura geldiler. Yakup’la beni hemen bıraktılar.
Rıhtım üstünde sırtlarını yapı duvarına dayayıp sefer yorgunluğunu gideren boz esvaplı askerlerden başka kimse yoktu. Doğru Kramer Palas Oteli’ne gittik. İki oda tuttuk ve eşyalarımızı bırakarak başkumandanlık karargâhını araştırmaya koyulduk.
Kordon üstünde bir evi salık verdiler, gittik. Alt katın açık penceresinden, masası başında oturan Mustafa Kemal’in keskin profilini görüyorduk. Bir İngiliz subayı karşısında ve ayakta idi.
Onunla konuşması bitince bizi hemen yanına çağırdı:
─ İstanbul’da ne var, ne yok?” diye sordu. Yakup’un “İkdam”da, benim “Akşam”da yazdıklarımızı öteden beri takip ettiğini öğrenmiştik. Biz de onun yabancısı olmamakla beraber, heyecanımızı güç tutuyorduk.
İzmir kıyılarında Mustafa Kemal… Bu, rüya gibi bir şeydi. Yanık yüzlü, tığ gibi endamlı, ürkütücü ve engin bakışlı, acaba hangi masaldaki kahraman bize o sabah görünen Mustafa Kemal kadar güzel olmuştur.
Falih Rıfkı ATAY, Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri
1. Aşağıdaki soruları yukarıdaki metinden hareketle cevaplandırınız. (20 Puan)
A) Metinde hangi tarihî olaya değinilmektedir? (5 P)
B) Metnin türü nedir? (5 P)
C) Metinde hangi anlatım biçimleri kullanılmıştır? (2+2 P)
D) Yazarın tarihsel bir olaya tanık olması sonucunda bu olayı yazıya dökmesindeki amacı ne olabilir? (6p)
2. Yukarıdaki metinden de hareketle anı (hatıra) türünün özeliklerinden dördünü yazınız. (3+3+2+2 P= 10 Puan)
3. Aşağıda verilen eserler ve yazarlarını, uygun olan harfleri eserlerin başındaki boşluğa yazarak eşleştiriniz. (5*2 P= 10 Puan)
Eserler Yazarlar
( ) I. Cezmi A) Mehmet Rauf
( ) II. Karabibik B) Namık Kemal
( ) III. Çankaya C) Nâbizâde Nâzım
( ) IV. Zoraki Diplomat D) Falih Rıfkı Atay
( ) V. Eylül E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
4. Tanzimat Dönemi romanı hakkında bilgi veriniz. (Dört madde) (3+3+2+2 P= 10 Puan)
5. Türk Edebiyatında ilk yerli roman örneği kabul edilen eser ve yazarını yazınız. (2*5 P= 10 Puan)
İlk yerli roman: ……………………………………………………………………………………
Yazarı: ………………………………………………………………………………………………
6. Harbiye İdadisindeki öğrenimini yarıda bırakıp Hariciye Nezareti Mektubî Kalemine memur oldu, Namık Kemal’le tanıştı. Tasvir-i Efkâr gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Galatasaray Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı. Şiir, roman, hikâye, oyun ve eleştiri türlerinde eserler verdi. Servetifünun edebiyatının ortaya çıkmasında önayak oldu. Nağme-i Seher, Zemzeme, Nijad Ekrem (şiir); Araba Sevdası (roman); Şemsa, Muhsin Bey (hikâye); Afife Anjelik, Vuslat, Çok Bilen Çok Yanılır (tiyatro) eserlerinden bazılarıdır.
Yukarıda bahsedilen yazar kimdir? (5 Puan)
* ………………………………………………………
Tanınmış bir ailenin üyesi olarak çocukluğu İstanbul’da, ilk gençliği İzmir’de geçti. 1896’da Servetifünun (Edebiyatıcedide) topluluğuna katılıp Servet-i Fünun dergisinde kendi sine büyük ün kazandıran romanlarını yayımlamaya başladı. İlk büyük romanı Mai ve Siyah yayımlandığında büyük ses getirdi. 1901’de yazarlığı bıraktığını duyursa da II. Meşrutiyet’ten sonra yazmaya devam etti ancak bu dönem yazdıklarını 1923’e kadar ortaya çıkarmadı. Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Nemide (roman); Bir Yazın Tarihi (hikâye); Mensur Şiirler (mensur şiir); Saray ve Ötesi (anı) eserlerinden bazılarıdır.
Yukarıda bahsedilen yazar kimdir? (5 Puan)
* ………………………………………………………
7. Aşağıda ayraçlarla belirtilen yerlere uygun noktalama işaretlerini yazınız. (5*2 P= 10 Puan)
Çağımız insanının yeni bir sıfatı oldu ( ) tüketici ( ) Makineleşmenin ( ) ham maddenin çoğalması üretimi ( ) ulaşım ağının ( ) iletişim kanallarının genişlemesi ise tüketimi arttırmıştır.
8. Aşağıda verilen cümlelerdeki yazım yanlışı olan sözcükleri düzelterek yan taraflarına yazınız. (5*2 P= 10 Puan)
* O gün olanlardan, bana da uzun uzun sözetmek istiyordu. …………………………………….
* Son yıllarda Ortadoğu ekonomik yönden de çok şeyler yaşadı. …………………………………….
* İnternette çevrimiçi olanlarla iletişim kurup onlardan bilgi aldık. …………………………………….
* Akşamüzeri güney batı yönünden gelen bulutlar ovaya yağmur bıraktı. …………………………………….
* Bu kitapların yayın evi ve yazarını kaynakçada göstermemiz gerekti. …………………………………….
9. “Ana düşünce çevresinde şekillenen, onu değişik yönlerden tamamlayan, açıklayan cümle ve ifadelerdir. Ana düşüncenin sınırlarını çizer, anlaşılmasını sağlar. Ana düşünce bir tane olmasına karşın bu türden düşünce birden fazla olabilir.”
Yukarıdaki paragrafta tanımlanan ve açıklanan düşüncelere hangi düşünce ismi verilir? (10 Puan)
…………………………………………… düşünce
CEVAPLAR:
1. (20 Puan)
A) Türk ordusunun İzmir’e girmesinden, İzmir’in kurtuluşundan.(5P)
B) Anı (5 P)
C) Öyküleme ve betimleme, açıklama (2+2 P)
D) Bilgi vermek, hatırlatmak, unutulmasını engellemek (6 P)
2. ● Anılarda; akıcı, anlaşılır ve samimi bir dil kullanılır. İçtenlik ve doğallık vardır. (3+3+2+2 P= 10 Puan)
● Kahraman bakış açısıyla birlikte genellikle öyküleyici, betimleyici ve açıklayıcı anlatım kullanılır.
Tür olarak öğretici metinler arasında yer alır.
● Yazarın kişisel duygu, düşünce ve yargılarını yansıttığı için öznel anlatımlardır.
● Yazar; anlattıklarını somutlaştırmak için varsa mektup, fotoğraf gibi belgelerden yararlanabilir ama anıda anlatılanlar kesin belge olarak kabul edilmez.
● Tarihsel ve önemli olayları anlatan anılar; gerçeğin öğrenilmesi, aydınlatılması ve gelecek ku şaklara aktarılması için önemlidir.
● Anı türü; roman ve hikâyelere kaynaklık etmiş, yazarlar kendi ve başkalarının anıları üzerinden olaylar kurgulamışlardır.
3. Eserler Yazarlar
( B ) I. Cezmi A) Mehmet Rauf (5*2 P= 10 Puan)
( C ) II. Karabibik B) Namık Kemal
( D ) III. Çankaya C) Nâbizâde Nâzım
( E ) IV. Zoraki Diplomat D) Falih Rıfkı Atay
( A ) V. Eylül E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
4. Tanzimat edebiyatında ilk örnekleri verilmeye başlanan roman türü, Türk edebiyatına çeviri yoluyla girmiştir.
Tanzimat romanı, teknik açıdan kusurludur. (3+3+2+2 P= 10 Puan)
Romanın akışı kesilerek okura bilgi verilir, okurla konuşulur.
Uzun betimleme ve süslemelere gereğinden fazla yer verilir.
Tanzimat Dönemi’nde sosyal ve siyasal hayatta meydana gelen değişimler sanatçıların edebî anlayışlarını da farklılaştırmış, bu nedenle Tanzimat edebiyatı iki döneme ayrılmıştır.
Tanzimat I. Dönem romancıları Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Şemsettin Sami romantizm; II. Dönem sanatçıları Recaizâde Mahmut Ekrem, Sami Paşazade Sezai, Nâbizâde Nâzım realizm akımından etkilenmiştir.
Nâbizâde Nâzım’da ayrıca natüralizmin etkileri de görülür.
Romantizm akımında hayal ve duygu ön plandadır.
Sanatçılar, romanda kişiliklerini gizlemez ve roman kahramanları arasında taraf tutar.
Romanlarda kişiler tek yönlü ele alınmış, iyi-kötü, Doğu-Batı gibi karşıtlıklar kullanılmıştır.
Olayların gelişiminde tesadüflere yer verilir.
Tanzimat romanında konular genellikle günlük yaşam, sosyal konular, medeniyet çatışmaları ve tarihten alınmıştır. Birkaçı dışında romanlarda mekân genellikle İstanbul’dur.
5. İlk yerli roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (2*5 P= 10 Puan)
Yazarı: Şemsettin Sami
6. * Recaizade Mahmut Ekrem (5 Puan)
* Halit Ziya Uşaklıgil (5 Puan)
7. Çağımız insanının yeni bir sıfatı oldu ( : ) tüketici ( . ) Makineleşmenin ( , ) ham maddenin çoğalması üretimi ( ; ) ulaşım ağının ( , ) iletişim kanallarının genişlemesi ise tüketimi arttırmıştır. (5*2 P= 10 Puan)
8. (5*2 P= 10 Puan)
* O gün olanlardan, bana da uzun uzun sözetmek istiyordu. SÖZ ETMEK
* Son yıllarda Ortadoğu ekonomik yönden de çok şeyler yaşadı. ORTA DOĞU
* İnternette çevrimiçi olanlarla iletişim kurup onlardan bilgi aldık. ÇEVRİM İÇİ
* Akşamüzeri güney batı yönünden gelen bulutlar ovaya yağmur bıraktı. GÜNEYBATI
* Bu kitapların yayın evi ve yazarını kaynakçada göstermemiz gerekti. YAYINEVİ
9. YARDIMCI düşünce (10 Puan)
mesem 10.sinif turk dili ve edebiyati 2.donem 1.yazili sorulari a grubu İNDİR.
