10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1.Dönem 2.Yazılı Soruları F Grubu

1.Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.
♦ Eski Türklerin ölenler için düzenledikleri……. törenlerinde okunan yas şiirlerine……….. denir.
♦ Destanlar, ………………..destanlar ve……………….destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
♦ Anonim halk edebiyatının en küçük nazım şekli………… dir.
♦ Âşık edebiyatında şair son dörtlükte………….. adı verilen mahlasını kullanır.
♦ XV-XVI. yy.da yazıya geçirildiği düşünülen…………………………… ‘nde atasözleri, alkışlar, kargışlar, şiir parçaları, inançlar, gelenek ve görenekler yer alır.
♦ Divan edebiyatında, din ya da devlet büyüklerini övmek için yazılan, en az 31, en çok 99 ikilikten oluşan, belli kurallara uyularak ortaya konan, belli bölümleri olan ve bütün ikiliklerinin ikinci dizeleri en baştaki ikilikle uyaklı bulunan uzun şiirlere…………………..denir.
♦ Divan edebiyatında, uzun konuları öykü biçiminde anlatmakta yararlanılan, aruz ölçüsünün genellikle kısa kalıplarıyla oluşturulan, her ikiliği kendi arasında uyaklı bir koşuk biçimine……………. denir.

2.Aşağıda verilen eserleri yazarlarıyla eşleştiriniz.
1.Risaletü-n Nushiyye    Şeyh Galip
2.Vesiletü’n Necat             Nabi
3.Hayrabat                       Yunus Emre
4.Hüsn-ü Aşk                    Süleyman Çelebi

3.Kutadgu Bilig’de yer alan sembolik kahramanların hangi kavramları temsil ettiğini karşılarına yazınız.
Kün Togdı:
Ay Toldı:
Ögdilmiş:
Odgurmuş:

4.Kutadgu Bilig adlı eserle ilgili beş madde yazınız.
5. Aşağıdakilerden hangisi doğal destanların özelliklerinden değildir?
A) Anonimdir.
B) Üç aşamadan oluşur.
C) Uzak geçmişi anlatır.
D) Sözlü anlatıma dayanır.
E) Olağanüstülükler sınırlıdır.

6. Arslantepe höyüğü veya Melid, Malatya’nın 7 km. Kuzey Doğusunda yeralan bir arkeolojik yerleşimdir. Türkiye’deki en büyük höyüklerden biridir. Höyük, Fırat üzerindeki Karakaya Baraj gölünün batısındadır. Otuz metre yükseklikte ki höyük M.Ö. 5 bin yıllarından M.S. 11. yüz yıla kadar iskanedilmiştir.
Yukarıdaki parçada bulunan yazım yanlışlarını tespit ederek doğru yazımları aşağıya yazınız.

7.Bir gün, önümde bir yığın bulaşık varken garsonun biri delikten,
-Seni biri görmek istiyor (1) dedi.
-Benim kimim kimsem yok (2) dedim.
-Bir kadın…
-Anam mı?
-Değil (3) genç (4)
Gözlerim parladı. Evet oydu. Oydu ama, nasıl bulmuştu burayı. Evet (  ) söylemiştim ben ona, Kuruköprü demiştim, fırın demiştim…Tabakları bırakıp koştum. Raziye’ydi…
Yukarıdaki parçada hangi numaraya farklı bir noktalama işareti kullanılmalıdır?
A) 1       B) 2         C) 3         D) 4          E) 5

8. Aşağıda özeti verilen destanların adını ve hangi millete ait olduğunu yazınız.
♠ Göktürklerin yıkılmasının ardından Türklerin tekrar ayağa kalkmasını anlatan bu destanda hükümdarın kızı bir bozkurt ile evlenip türemektedir. Ancak bu Bozkurt aslında tanrıdır. Tanrı, bozkurt suretine girerek Hun Hakanının kızı ile evlenmiş ve Bozkurt ruhu taşıyan çocukların dünyaya gelmesini sağlamıştır.
(………………………………….)
♠ Büyük bir yenilginin sonrasında büyük dağların arasında bir yere sığınan ve Köktürklerin o bölgede çoğalmalarını, çoğaldıktan sonra araştırıp gelişerek savaşçılık ve demir dövme konusunda ustalaşmasını, sonrasında dağları eriterek kuruluşları anlatılır.
(……………………………………….)
9. Aşağıda verilen cümlelerde geçen isim tamlamalarının altını çizerek ne tür isim tamlaması olduğunu belirtiniz.
♥ Kötü insanlar olmasa iyiliğin kıymeti bilinmez.
♥ Burada yaz mevsiminin güzelliğini doya doya yaşıyorum.
♥ Dalgası vurur denizin kıyıdaki taşlara.
♥Bugünlerde “Kalbimin Tek Sahibine” şarkısı dilime fena dolandı.
♥Yarın gün batımında eve varmış olurum.

10.Duyduğu bütün tarifler, birbirini kuvvetlendirmişti. Hayat birçok şeylerin birleşmesinden meydana geliyordu ve yaşamak öyle güzeldi ki… Çocuk, bunları anlayınca kendisini daha fazla mesut hissetti. Artık oturdukları kulübe her zamankinden daha geniş, daha yüksekti. İçtiği su daha tatlı geliyordu ona. Her taşın, her böceğin bir manası olduğunu biliyordu artık.
Yukarıdaki paragrafta bulunan fiilimsileri aşağıya karşılarına yazınız.

CEVAPLAR :
1. ♦ Eski Türklerin ölenler için düzenledikleri…YUĞ… törenlerinde okunan yas şiirlerine……SAGU….. denir.
♦ Destanlar, …DOĞAL…..destanlar ve…YAPAY….destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
♦ Anonim halk edebiyatının en küçük nazım şekli …MANİ… dir.
♦ Aşık edebiyatında şair son dörtlükte…TAPŞIRMA…. adı verilen mahlasını kullanır.
♦ XV-XVI. yy’da yazıya geçirildiği düşünülen…DEDE KORKUT HİK YELERİ… ‘nde atasözleri, alkışlar, kargışlar, şiir parçaları, inançlar, gelenek ve görenekler yer alır.
♦ Divan edebiyatında, din ya da devlet büyüklerini övmek için yazılan, en az 31, en çok 99 ikilikten oluşan, belli kurallara uyularak ortaya konulan, belli bölümleri olan ve bütün ikiliklerinin ikinci dizeleri en baştaki ikilikle uyaklı bulunan uzun şiirlere…KASİDE …..denir.
♦ Divan edebiyatında, uzun konuları öykü biçiminde anlatmakta yararlanılan, aruz ölçüsünün genellikle kısa kalıplarıyla oluşturulan, her ikiliği kendi arasında uyaklı bir koşuk biçimine…MESNEVİ …. denir.

2. 1.Risaletü-n Nushiyye :Yunus Emre
2.Vesiletü’n Necat :Süleyman Çelebi
3.Hayrabat :Nabi
4.Hüsn-ü Aşk :Şeyh Galip

3.  Kün Togdı:Adalet
Ay Toldı:Saadet
Ögdilmiş:Akıl
Odgurmuş :Akıbet

4. Kutadgu Bilig ;
Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
“Mutluluk Veren Bilgi” anlamına gelir.
Türk edebiyatında aruz ölçüsüyle yazılmış ilk eserdir.
Edebiyatımızın ilk mesnevisidir.
Edebiyatımızın ilk siyasetnamesidir.

5. E ŞIKKI
6.Arslantepe Höyüğü veya Melid, Malatya’nın 7 km. kuzeydoğusunda yer alan bir arkeolojik yerleşimdir. Türkiye’deki en büyük höyüklerden biridir. Höyük, Fırat üzerindeki Karakaya Baraj Gölü’nün batısındadır. Otuz metre yükseklikteki höyük MÖ 5 bin yıllarından MS 11. yüzyıla kadar iskan edilmiştir.

7. Bir gün, önümde bir yığın bulaşık varken garsonun biri delikten,
-Seni biri görmek isdiyor, dedi.
-Benim kimim kimsem yok, dedim.
-Bir kadın…
-Anam mı?
-Değil, genç…
Gözlerim parladı. Evet oydu. Oydu ama, nasıl bulmuştu burayı? Evet, söylemiştim ben ona, Kuruköprü demiştim, fırın demiştim…Tabakları bırakıp koştum. Raziye’ydi…

8. Göktürklerin yıkılmasının ardından Türklerin tekrar ayağa kalkmasını anlatan bu destanda hükümdarın kızı bir bozkurt ile evlenip türemektedir. Ancak bu Bozkurt aslında tanrıdır. Tanrı, bozkurt suretine girerek Hun Hakanının kızı ile evlenmiş ve Bozkurt ruhu taşıyan çocukların dünyaya gelmesini sağlamıştır.
(……TÜREYİŞ DESTANI………)
Büyük bir yenilginin sonrasında büyük dağların arasında bir yere sığınan ve Köktürklerin o bölgede çoğalmalarını, çoğaldıktan sonra araştırıp gelişerek savaşçılık ve demir dövme konusunda ustalaşmasını, sonrasında dağları eriterek kuruluşları anlatılır.
(……ERGENEKON DESTANI ………)

9. ♥ Kötü insanlar olmasa iyiliğin kıymeti bilinmez. (belirtili isim tamlaması)
♥ Burada yaz mevsiminin güzelliğini doya doya yaşıyorum. (zincirleme isim tamlaması)
♥ Dalgası vurur denizin kıyıdaki taşlara. (belirtili isim tamlaması)
♥ Bugünlerde “Kalbimin Tek Sahibine” şarkısı dilime fena dolandı. (belirtisiz isim tamlaması)
♥ Yarın gün batımında eve varmış olurum.  (belirtisiz isim tamlaması)

10.Duyduğu : Sıfat fiil
Birleşmesinden: İsim fiil
Yaşamak: İsim fiil
Anlayınca: Zarf fiil
Oturdukları: Sıfat fiil
İçtiği: Sıfat fiil
Olduğunu: Sıfat fiil