11. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 1. Dönem 1. Yazılı Soruları
1.Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri yazınız. (6)
a) Dilekçeler üst makama ………………………… alt makama ………………………….. eşit makamlar arasında ise …………………………….. diye sona erer.
b) “Sanatsal metinlerde dil daha çok ……………………………………………………… işlevinde kullanır.”
c) Klasik edebiyatımızdaki en ünlü mektup ……………………… ait ………………………………… dir.
2.Okul Müdürlüğüne okula gelemediğiniz gün için mazeret bildiren bir dilekçe yazınız. (14)
1.Metin:
Bu pencere dünyayla öyle barışıktır ki, önündeki sedirde saatlerce oturabilirim. Ucu dantelli, kar beyazı perdeyi araladığımda önce yaşlı ceviz ağaçları çarpar gözüme. Az ötedeki küçük bostan, mavi göğün altında bir avuç cıvıltılı yeşillik… Taş bir duvarla çevrili ve mevsimine göre çeşit çeşit sebzelerin bulunduğu bir bahçe: mısır, domates, biber, salatalık…
2.Metin:
Su, insanoğlunun en temel gereksinimlerinden biridir. Su, temas ettiği hemen her şeyi az çok çözer. Bu nedenle, az çok çözünmüş olarak gazlar, organik ve inorganik maddeleri içerebileceği gibi, mikroorganizmaların da bulunabileceği iyi bir ortamdır. Oysa, içilebilecek bir suyun, renksiz, kokusuz, berrak ve mikroorganizma içermemesi gerekir. İçme suları yeterince temiz değilse, bu yolla insanlara geçebilen enfeksiyonların mikroplarını taşır .
3.Yukarıdaki metinleri anlatım türü, dilin işlevi bakımından karşılaştırınız.(10)
4. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını inceleyerek cümleleri düzeltip yeniden yazınız. (15)
“Uçak, alçalarak havaalanına başarılı bir iniş yaptı.”
“Bu eski makineler artık işlemlerini yerine getiremiyor.”
“Soruyu çözemedi çünkü çok zordu.”
“Köy halkına bilgiler verir, aydınlatmaya çalışırdı.”
‘Şirketin yasal ve yasal olmayan yollardan topladığı paralara el kondu.’
5.Aşağıdaki cümlelerde geçen ünsüz türemesi, ses düşmesi ve ünsüz benzeşmelerini inceleyiniz. (10)
“Bu resmin benim için ayrı bir değeri var.”
“Güneş doğunca başlayan bu telaş hiç bitmez.”
“Attan inip eşeğe bindi.”
6.Türk Edebiyatı’nda mektup türünde eser vermiş yazarlardan beş tanesinin isimlerini belirtiniz. (10)
7.Mektup biçiminde yazılmış “ Tahrib-i Harabat” adlı eserin türünü ve yazarını yazınız ? ( 5 )
Dergilerin hemen hepsi şiirle dolu, çoğu da doğrusu çekiyor insanı. Tatlı tatlı söylüyor yeni şairlerimiz, rahatça diyorlar diyeceklerini, süssüz, sâde… Nesre geldi mi Öyle değil. Bilginler, okkalı okkalı kelimelerle uzun uzun, yamru yumru cümleler kuruyorlar. Kesin, İri lakırdılara döküyorlar işi.
8.Yukarıdaki parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangileri kullanılmıştır? ( 5 )
A) Karşılaştırma-tartışma
B) Tartışma-öyküleme
C) Açıklama-örnekleme
D) Tanımlama-örnekleme
E) Örneklendirme-öyküleme
Komşu bahçeden balkonumuza hücum eden erikler beni âdeta hırsızlığa davet ediyor. Buna hırsızlık denir mi, bilemiyorum. Bir ara kafam gürledi. Şunları kırmayayım dedim, belki de kendimi! Yemyeşil salkım söğüt… Alıp birkaç tane bakayım tadına. Gerçi güneşin de etkisiyle zümrütü andırırcasına parıl parıl parlayan yanakları ekşi olduklarını haykırıyordu. İçerden çocuğun feryadıyla kendime geldim. Böylece suç dosyamın kabarmasını ertelemiş oldum.
9.Bu parçanın anlatımı İçin aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ( 5 )
A) Kişileştirme yapılmıştır.
B) Karşılaştırma ağır basmaktadır.
C) Benzetme yapılmıştır.
D) Betimlemelere yer verilmiştir.
E) Tatma duyusundan yararlanılmıştır.
10. Her yıl karlar eriyip de bahar gözünü açınca, Ağrı Dağı’nda bir ulu tazelik patlayınca, gölün kıyıları, ince kar çizgisinin üstü keskin, kısa küt çiçeklerle dolar. Çiçeklerin rengi alabildiğine parlaktır. En küçük çiçek bile mavi, kırmızı, sarı, mor kendi renginde çok uzaklardan bir renk pırıltısı olarak parlar ve keskin kokar.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır? ( 5 )
A) Birden çok duyuyla ilgili ayrıntıya
B) Gözlem gücüyle ayrıntılara inmeye
C) Varlıkları niteleyici özellikleriyle belirtmeye
D) Cansız varlıklara insan kişiliği kazandırmaya
E) Varlıklar arasında benzetmeye
Bolu’nun el değmemiş cennet köşelerinden biri de Gölcük. Aladağlar eteğinde, çam ve köknar ağaçlarının ortasında yapay bir göletten adını alan Gölcük’ün doğal yapısı Abant’ı andırıyor. Denizden yüksekliği bin metreyi bulan Gölcük, kış aylarında karla örtülerek muhteşem bir görüntü sunuyor.
11. Parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ( 5 )
A) Benzetmelerden yararlanılmıştır.
B) Betimlemeye beğeni duygusu katılmıştır.
C) Gözleme dayalı ayrıntılara yer verilmiştir.
D) Yargılar örneklerle güçlendirilmiştir.
E) Niteleyici sözcüklere yer verilmiştir.
Toprak gittikçe nemleniyor, gölgeler koyulaşıyor. Dönemeçte karşıma ansızın, araba genişliğinde bir su çıkıyor: Kumlu yatağında yüzü kırışa kırışa akan bir su… İncecik de bir şırıltı duyuluyor ara ara. Prina fabrikasının altında, zeytin sularıyla katran gibi oluyor. Batak kokuyor, zeytinyağı kokuyor.
12.Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ( 5 )
A) İzlenim kazandırma amaçlanmıştır.
B) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
C) Benzetmeye yer verilmiştir.
D) Farklı duyulara seslenen unsurlar kullanılmıştır.
E) Deyimler kullanılarak anlatıma güç kazandırılmıştır.
Kimi yazarlar vardır; bildiğimiz, sıradan olayları ilk kez başkalarından farklı anlatırlar. Kimi yazarlar vardır; rahattır, zorlamaz kendini de, sizi de. Diline gelen kalemine dökülmüştür. Kimi yazarlar vardır; atasözü gibidir yazdıkları; üç sözcüğe koca bir yazının içeriğini yükler.
13.Yukarıda sözü edilen yazarların anlatımı için doğru adlandırmalar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? (5 )
A) Doğallık, özgünlük, akıcılık
B) Özgünlük, özlülük, duruluk
C) Özgünlük, doğallık, özlülük
D) Özlülük, açıklık, doğallık
E) Akıcılık, doğallık, özlülük
CEVAPLAR
1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri yazınız. (6)
a) Dilekçeler üst makama ……arz ederim…… alt makama ……rica ederim…….. eşit makamlar arasında ise arz ve rica ederim…. diye sona erer.
b) “Sanatsal metinlerde dil daha çok ………………sanatsal………………………… işlevinde kullanır.” c) Klasik edebiyatımızdaki en ünlü mektup ……Fuzuli’nin………………… ait ……Şikayetnamesi………………… dir.
2. Okul Müdürlüğüne okula gelemediğiniz gün için mazeret bildiren bir dilekçe yazınız. (14)
Noktalama, kağıt düzeni, plan dil ve anlatım dikkate alınacaktır.
3.Yukarıdaki metinleri anlatım türü, dilin işlevi bakımından karşılaştırınız.(10)
1. Metin sanatsal metindir. Sanatsal metinlerde amaç okuyucuda estetik zevk uyandırmaktır. Yazar kelimelerin yan ve mecaz anlamlarından istifade eder. Dil sanatsal işlevde kullanılır.
2. Metin öğretici metindir. Amaç okuyucuya bilgi vermektir. Kelimelerin yan ve mecaz anlamlarından istifade edilmez. Dil göndergesel işlevde kullanılır.
4. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını inceleyerek cümleleri düzeltip yeniden yazınız. (15)
“Uçak, alçalarak havaalanına başarılı bir iniş yaptı.”
“Uçak havaalanına başarılı bir iniş yaptı.”
“Bu eski makineler artık işlemlerini yerine getiremiyor.”
“Bu eski makineler artık işlevlerini yerine getiremiyor.”
“Soruyu çözemedi; çünkü çok zordu.”
“Soruyu çözemedi; çünkü soru çok zordu.”
“Köy halkına bilgiler verir, aydınlatmaya çalışırdı.”
“Köy halkına bilgiler verir, onları aydınlatmaya çalışırdı.”
“Şirketin yasal ve yasal olmayan yollardan topladığı paralara el kondu.”
“Şirketin yasal olan ve yasal olmayan yollardan topladığı paralara el kondu.”
5. Aşağıdaki cümlelerde geçen ünsüz türemesi, ses düşmesi ve ünsüz benzeşmelerini inceleyiniz. (10)
“Bu resmin benim için ayrı bir değeri var.”
“Güneş doğunca başlayan bu telaş hiç bitmez.”
“Attan inip eşeğe bindi.”
resim-in resmin : hece düşmesi, ben-inbenim: ünsüz benzeşmesi, ayır-ı ayrın: hece düşmesi, at-tanattan: sertleşme, eşek-e eşeğe: yumuşama
6. Türk Edebiyatı’nda mektup türünde eser vermiş yazarlardan beş tanesinin isimlerini belirtiniz. (10)
Cahit Sıtkı Tarancı, Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Ziya Gökalp, Muallim Naci
7. Mektup biçiminde yazılmış “ Tahrib-i Harabat” adlı eserin türünü ve yazarını yazınız ? ( 5 )
Eserin türü eleştiri, yazarı Namık Kemal
8. Dergilerin hemen hepsi şiirle dolu, çoğu da doğrusu çekiyor insanı. Tatlı tatlı söylüyor yeni şairlerimiz, rahatça diyorlar diyeceklerini, süssüz, sâde… Nesre geldi mi Öyle değil. Bilginler, okkalı okkalı kelimelerle uzun uzun, yamru yumru cümleler kuruyorlar. Kesin, İri lakırdılara döküyorlar işi. Yukarıdaki parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangileri kullanılmıştır? ( 5 )
A) Karşılaştırma-tartışma
B) Tartışma-öyküleme
C) Açıklama-örnekleme
D) Tanımlama-örnekleme
E) Örneklendirme-öyküleme
9. Komşu bahçeden balkonumuza hücum eden erikler beni âdeta hırsızlığa davet ediyor. Buna hırsızlık denir mi, bilemiyorum. Bir ara kafam gürledi. Şunları kırmayayım dedim, belki de kendimi! Yemyeşil salkım söğüt… Alıp birkaç tane bakayım tadına. Gerçi güneşin de etkisiyle zümrüdü andırırcasına parıl parıl parlayan yanakları ekşi olduklarını haykırıyordu. İçerden çocuğun feryadıyla kendime geldim. Böylece suç dosyamın kabarmasını ertelemiş oldum.
Bu parçanın anlatımı İçin aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ( 5 )
A) Kişileştirme yapılmıştır.
B) Karşılaştırma ağır basmaktadır.
C) Benzetme yapılmıştır.
D) Betimlemelere yer verilmiştir.
E) Tatma duyusundan yararlanılmıştır.
10. Her yıl karlar eriyip de bahar gözünü açınca, Ağrı Dağı’nda bir ulu tazelik patlayınca, gölün kıyıları, ince kar çizgisinin üstü keskin, kısa küt çiçeklerle dolar. Çiçekle¬rin rengi alabildiğine parlaktır. En küçük çiçek bile mavi, kırmızı, sarı, mor kendi renginde çok uzaklardan bir renk pırıltısı olarak parlar ve keskin kokar.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır? ( 5 )
A) Birden çok duyuyla ilgili ayrıntıya
B) Gözlem gücüyle ayrıntılara inmeye
C) Varlıkları niteleyici özellikleriyle belirtmeye
D) Cansız varlıklara insan kişiliği kazandırmaya
E) Varlıklar arasında benzetmeye
11. Bolu’nun el değmemiş cennet köşelerinden biri de Gölcük. Aladağlar eteğinde, çam ve köknar ağaçlarının ortasında yapay bir göletten adını alan Gölcük’ün doğal yapısı Abant’ı andırıyor. Denizden yüksekliği bin metreyi bulan Gölcük, kış aylarında karla örtülerek muhteşem bir görüntü sunuyor. Parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ( 5 )
A) Benzetmelerden yararlanılmıştır.
B) Betimlemeye beğeni duygusu katılmıştır.
C) Gözleme dayalı ayrıntılara yer verilmiştir.
D) Yargılar örneklerle güçlendirilmiştir.
E) Niteleyici sözcüklere yer verilmiştir.
12. Toprak gittikçe nemleniyor, gölgeler koyulaşıyor. Dönemeçte karşıma ansızın, araba genişliğinde bir su çıkıyor: Kumlu yatağında yüzü kırışa kırışa akan bir su… İncecik de bir şırıltı duyuluyor ara ara. Prina fabrikasının altında, zeytin sularıyla katran gibi oluyor. Batak kokuyor, zeytinyağı kokuyor.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ( 5 )
A) İzlenim kazandırma amaçlanmıştır.
B) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
C) Benzetmeye yer verilmiştir.
D) Farklı duyulara seslenen unsurlar kullanılmıştır.
E) Deyimler kullanılarak anlatıma güç kazandırılmıştır.
13. Kimi yazarlar vardır; bildiğimiz, sıradan olayları ilk kez başkalarından farklı anlatırlar. Kimi yazarlar vardır; rahattır, zorlamaz kendini de, sizi de. Diline gelen kalemine dökülmüştür. Kimi yazarlar vardır; atasözü gibidir yazdıkları; üç sözcüğe koca bir yazının içeriğini yükler.
Yukarıda sözü edilen yazarların anlatımı için doğru adlandırmalar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? ( 5 )
A) Doğallık, özgünlük, akıcılık
B) Özgünlük, özlülük, duruluk
C) Özgünlük, doğallık, özlülük
D) Özlülük, açıklık, doğallık
E) Akıcılık, doğallık, özlülük
Yukarıdaki yazılı sorusunu indirmek için aşağıdaki linke tıklayınız.
11. Sınıf Dil Ve Anlatım Dersi 1.Dönem1.Yazılı Soruları ve Cevapları
