MUSTAFA KEMAL’İN KAĞNISI
Yediyordu Elif kağnısını,
Kara geceden geceden.
Sanki elif elif uzuyordu, inceliyordu,
Uzak cephelerin acısıydı gıcırtılar,
İnliyordu dağın ardı, yasla,
Her bir heceden heceden
Mustafa Kemal’in kağnısı derdi, kağnısına
Mermi taşırdı öteye, dağ taş aşardı.
Çabuk giderdi, çok götürürdü Elifçik,
Nam salmıştı asker içinde.
Bu kez yine herkesten evvel almıştı yükünü,
Doğrulmuştu yola önceden önceden.
Öküzleriyle kardeş gibiydi Elif,
Yemezdi, içmezdi, yemeden içmeden onlar,
Kocabaş, çok ihtiyardı, çok zayıftı,
Mahzundu bütün bütün Sarıkız, yanı sıra,
Gecenin ulu ağırlığına karşı,
Hafifletir, inceden inceden.
İriydi Elif, kuvvetliydi kağnı başında
Elma elmaydı yanakları üzüm üzümdü gözleri,
Kınalı ellerinden rüzgâr geçerdi, daim;
Toprak gülümserdi çarıklı ayaklarına.
Alını yeşilini kapmıştı, geçirmişti,
Niceden niceden.
Durdu birdenbire Kocabaş, ova bayır durdu,
Nazar mı değdi göklerden, ne?
Dah etti, yok. Dahha dedi, gitmez,
Ta gerilerden başka kağnılar yetişti geçti gacır gucur
Nasıl dururdu Mustafa Kemal’in kağnısı.
Kahroldu Elifçik, düşünceden düşünceden
Aman Kocabaş, ayağını öpeyim Kocabaş,
Vur beni, öldür beni, koma yollarda beni.
Geçer götürür ana, çocuk, mermisini askerciğin,
Koma yollarda beni, kulun köpeğin olayım.
Bak hele üzerinden ses seda uzaklaşır,
Düşerim gerilere, iyceden iyceden.
Kocabaş yığıldı çamura,
Büyüdü gözleri, büyüdü yürek kadar,
Örtüldü gözleri örtüldü hep.
Kalır mı Mustafa Kemal’in kağnısı, bacım,
Kocabaşın yerine koştu kendini Elifçik,
Yürüdü düşman üstüne, yüceden yüceden.
Fazıl Hüsnü DAĞLARCA
Aşağıdaki soruları dinlediğiniz metne göre cevaplayınız. Cümleleriniz tam ve anlaşılır olmalıdır. Tamamlanmamış ifadelere puan verilmeyecektir. Soruları kendi cümlelerinizle cevaplayınız. Şiirdeki ifadeleri aynen kullanmayınız. Puanlamalarda istenilen maddelere göre cevaplarınızı oluşturunuz. Son iki soruyu metnin bağlamından yola çıkarak cevaplayınız.
1. Metinde geçen aşağıdaki kavramların nelere benzetildiklerini boşluklara yazınız. (3X5p)
Gıcırtılar…………………………………………… benzetilmiştir.
Elif’in yanakları …………………………………………… benzetilmiştir.
Elif’in gözleri …………………………………………… benzetilmiştir.
2. Elif’in asker içinde nam salmasının nedenini yazınız? (3X5p)
3. Şiirdeki öküzlerden olan Kocabaş’ın özelliklerini yazınız.(2X5p)
4. Mermi taşıma esnasında tökezleyip kalan, kendisini yarı yolda bırakan öküzlerinden Kocabaş’a Elif nasıl sesleniyor, neler diyor? (4X5p)
5. Askere, Elif dışında kimler mermi götürmektedir? (2X5p)
6. Elif, kağnısına neden “Mustafa Kemal’in Kağnısı” demiştir? Yazınız.(15p)
7. Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yerlere uygun cevapları yazınız.(3X5p)
Metin, sevgi evrensel değerine yönelik bir metindir. Bu sevgi …………. sevgisidir, ……………. sevgisidir, ………………. sevgisidir.
CEVAPLAR:
1. Gıcırtılar uzak cephelerin acısına benzetilmiştir.
Elif’in yanakları elmaya benzetilmiştir.
Elif’in gözleri üzüme benzetilmiştir.
2. Elif’in asker içinde nam salmasının nedeni çok mermi götürmesi ve bunları hızlı bir şekilde götürmesidir. Ayrıca Elif, herkesten önce bu işleri yapmaktadır.
3. Kocabaş ihtiyar ve zayıf bir öküzdür.
4. Elif, Kocabaş’a Aman Kocabaş, ayağını öpeyim Kocabaş, Vur beni, öldür beni, koma yollarda beni demiştir.
5. Analar ve çocuklar mermi götürmektedir.
6. Şiir, Kurtuluş Savaşı’nı konu edindiğinden ve Elif kağnısını bu savaş uğrunda kullandığından kağnısına bu adı vermiştir.
7. Metin, sevgi evrensel değerine yönelik bir metindir. Bu sevgi vatan sevgisidir, millet sevgisidir, hayvan sevgisidir. “Atatürk, memleket de kabul edilebilir.”
