UÇUN KUŞLAR
O çay ağır akar, yorgun mu bilmem?
Mehtâbı hasta mı, solgun mu bilmem?
Yaslı gelin gibi mahzun mu bilmem?
Yüce dağ başında siyah tül vardır.
1.Yukarıdaki dörtlükte geçen edebî sanatlardan ikisini bulunuz ve açıklayınız.(10)
2. UÇAN KUŞLAR başlıklı şiirin nazım birimini, kafiye şemasını, kafiyesini, rediflerini bulunuz ve şiirde hangi ölçü çeşidinin kullanıldığını belirtiniz.(10)
Nazım birimi :
Kafiye şeması :
Kafiyesi :
Redif :
Ölçüsü :
“Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!”
3. Yukarıdaki mısradaki mecaz-ı mürsel sanatını bulunuz ve açıklayınız.(10)
İSTİKLAL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
4. “Yıldızı parlamak” deyimi ile şair nasıl bir müjde vermek istiyor? Açıklayınız. (10)
Yara benden yara benden
Söyleyin yâra benden
Ne biter ne tükenir
Ok senden yara benden
5. Yukarıdaki manide “ok” ve “yâra” sözcükleri ile anlatılmak istenen nedir? Bu sözcüklerle şiirlerde çok kullanılan, sevgilinin ve âşığın hangi nitelikleri anlatılmak istenmiş olabilir? (10)
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
“Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar?
6. Şair yukarıdaki dörtlükte ulusun kelimesini hangi anlamlarda kullanmıştır? Açıklayınız.(10)
7. “Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar?” Şair Batılı devletlerin medeniyet anlayışı hakkında nasıl bir düşünceye sahiptir? Açıklayınız.(10)
8. “Taş bağırlı dağlar yolumuzu kesti.” cümlesindeki edebi sanatı bulup açıklayınız. (10)
GAZEL
Bir devlet için çerhe temennâdan usandık
Bir vasl için ağyâra müdârâdan usandık
Dil gamla dahi dest ü girîbandan usanmaz
Bir yâr içün ağyâr ile gavgadan usandık
(Kelimeler: a. müdârâ: yüze gülme, dost gibi görünme. b. Dest ü girîbân : yaka paça olmak, didişmek. c. vasl: kavuşma. d.çerh: felek. e.temennâ: minnet etmek.)
9.Yukarıdaki şiirin kafiye şemasını çıkarınız. (10)
KOŞMA
Kuğum senin kaşın gözü karadır
Görün Kadir Mevlam neler yaratır
Ak gerdanda siyah benler sıradır
Ak kuğuda siyah benler olur mu
10. Bir şiirden alınmış yukarıdaki parçaya Halk şiiri geleneği içinde ne ad verilmektedir? Yazınız. (10)
“Başarı, her şeye hazırlıklı olmaktır ve hazırlıklı olmadığında başarısızlık kaçınılmazdır.”(Konfüçyüs)
9. Sınıf Türk Edebiyatı Dersi 1.Dönem 2.Yazılı Cevaplarıdır (A Grubu)
1. Yorgun olmak canlı varlıklara ait bir özelliktir. Burada çay kişileştirilmiştir. Teşhis sanatı vardır. (5) Yaslı gelin gibi mahzun ifadesinde benzetme sanatı vardır. Memleketini üzüntülü bir geline benzetmiştir. (5)
2. Nazım birimi : dörtlük (2)
Kafiye şeması : a-a-a-b (2)
Kafiyesi : “un”lar tam kafiye (2)
Redif : mu bilmem? (2)
Ölçüsü : Hece ölçüsü (2)
3. “Hilal” sözcüğü “bayrak” anlamında kullanılmıştır. Bildiğimiz gibi hilal ve yıldız bayrağımızın sembolüdür. Hilal ile bayrak arasında bir benzerlik yoktur. Fakat bir ilgi vardır. Bu ilgi parça bütün ilişkisidir. Bu şekilde benzetme amacı gütmeden, bir ilgi dolayısıyla, bir varlığın adını, başka bir varlığın adının yerine kullanma sanatına mecaz-ı mürsel denir. (10)
4. Şair bu ifadeyle milli mücadelenin mutlaka kazanılacağını belirtiyor. Yıldızın parlaması, talihin yaver gitmesi, insanın istediğine kavuşması demektir. (10)
5. “Ok” kelimesi ile sevgilinin kirpikleri kastedilmiştir. Bu kirpikler aşığın kalbinde bir ok tesiri yapar ve onun kalbini yaralar. “Ok” kelimesi; sevgilinin sitemleri, âşığa yüz vermemesi, ona eziyet etmesi anlamında kullanılmıştır. (5)
Yâr, sevgilidir. Bu sevgili bakışlarıyla âşığın kalbine aşk ateşini düşürür, yani onda derin yaralar açar. Sevgisi bitmek bilmez, sevgilinin ok gibi bakışının bitmediği gibi. (5)
6. “Ulusun” kelimesi iki anlama gelebilecek şekilde kullanılmıştır. Birinci anlamı; “sen yücesin, büyüksün”, ikinci anlamı; “canavarın uluması” dır. Şair Türk milletini “ulu”sun diyerek yüceltmiştir. (10)
7.Şair, işgalci kuvvetleri tek dişi kalmış canavara benzeterek ondan korkulmaması gerektiğini dile getirmiştir. Onların medeniyet anlayışı barbarlık üzerine bina edilmiştir. Sadece bilim ve teknolojide ileri olmakla medeniyet yakalanmaz. Onlar teknolojide ileri gitmişler belki ama, ahlak ve insanlık namına hiçbir güzel duyguya sahip olmadıkları için bir vampir gibi dünyanın kanını emmektedirler ve onlar ellerindeki teknolojiyi insanlığın felaketi için kullanmaktadırlar. (10)
8. Taş bağırlı dağlar sözü dağların taşlı olması anlamında kullanıldığında gerçek anlamlıdır. Acımasız anlamında ise mecaz anlamlıdır. Kinaye var. (10)
9. Şiirin kafiye şeması: aa, ba (10)
10. Koşma (10)
