SİVRİADA GECELERİ
Bir nisan akşamı, yola çıkmıştık. Geceyi o yanıp yanıp sönen ışıklar adasında geçirecek, sabah erkenden su üstü karagözüne çıkacaktık. Niyetimiz daha erken yola çıkmaktı ya. Hava bir tuhaftı. Uzakta fırtına bulutuna da benzer sis vardı. Bir gün doğusu bu sisi temizleyiverdi. Bu sefer de gün doğusundan bir kara bulut gelip yağmurunu boşalttı. Sonra gökyüzünü boydan boya kaplayan bir ebemkuşağı görünce Kalafat:
– Selamet, dedi. Basalım artık. Hava düzeldi demektir.
Kalafat’a göre fırtınalar atlatılmıştı. Gökyüzündeki bu yedi renk, sükûna işaretti. Yola çıktığımız zaman, deniz dümdüzdü. Ebemkuşağı zaman zaman gözümüzden silinip tekrar ortaya çıkıyordu. Sanki dünyanın kuruluşundan bir gün yaşıyor gibi gidiyorduk.
Arkama baktım. Bu sefer de Çamlıca sırtlarında bir iki bulut peydahlanmıştı.
– Poyraz geliyor, Kalafat, dedim.
– Gelsin, dedi. Gün batmadan Oksiya’dayız.
– Fener erken yandı galiba? dedim.
– O gece gündüz çakar be! dedi.
Sivriada’nın bir mil açığında, sağımızdan hafif hafif bize yetişmeye çalışan poyraz kabarıverdi. Kalafat, kayığın burnunu poyraza çevirdi. Sivri’yi solumuzda bırakıp açılıyorduk. “Neden böyle çekiyorsun küreği?” dedim. “Böyle çekmesem nasıl düşeriz Sivri’ye” dedi. Şimdi akıntıya verdik miydi sandalın burnunu, kürek çekmeden mağaranın önündeyiz. Sahiden de öyle oldu. Sular bizi tam mağaranın önüne getirdi. Sandalın burnunu mağaraya soktuk. Bekledik. Kalafat kepçeyi daldırıyor, kocaman karidesler tutuyordu.
Güneş batıyor, martılar haykırıyor, karabataklar sudan çıkmış, ıslak kanatlarını kaldırabilmek için deli gibi çırpınıyorlar. Ayı balığı yeniden büyük bir sesle çıkıyor, büyük bir nefesle tekrar dalıyor. Martılar geliyor, karabataklar gidiyor. Akşam büyük bir vaveyla içinde vahşi, kırmızı; dalgalar esmer kayaları dövüyor.
Mağarayı ayı balığına bırakıp Sivri’nin Yassı’ya bakan kıyısına çıktık. Sandalı çakıla çektik.Sotiri ile Kalafat, çalı çırpı aramaya gittiler. Ben kıyıda beyaz çakıllara oturdum. Üç adım ötemde, akşamın şimdi gövermiş renklerine doğru kırmızı bacaklarını sallayan bir martıya daldım.Martı arkaüstü yatmıştı. Kırmızı ördek ayakları ara sıra havayı dövüyordu.
– Ne oluyor bu martıya, Sotiri? dedim.
– Ölüyor be! dedi, ne olacak?
– Sahi ölüyor mu?
– Yok, yalandan. Ölüyor işte…
Sotiri, portakal sandığını, geceyi geçireceğimiz iki kaya arasına fırlattı. Tekrar Kalafat’a yetişmek üzere kayalara tırmandı. Bir martı, bir nisan akşamında sırtüstü uzanmış, hâlâ ölmeye çalışıyordu. İçimi bir keder yaladı. Yanından ayrılamıyordum. Martının kafasını ellerime almıştım. Bir avuç deniz suyu getirip ağzına damlattım. Şiddetle kafasını salladı. Bir titredi. Ve öldü. Yassıada’nın ışıkları yandı. Uzaktan bir taka geçti. Keyfim kaçmış, üzgün, ağlamaklı gibiydim. Canım bir taraftan acı bir türkü söylemek çekiyordu. Onlar ateşi yakıp topladıkları midyeleri bir teneke üstünde pişirirlerken ben hâlâ martının yanı başındaydım.
Kalafat:
– Ne oluyorsun be? dedi.
– Martı öldü de… dedim.
– Martı da ölür, dedi. İnsan ölmüyor mu?
Dünyanın yaradılışındaydım şimdi, insanın ilk zamanlarını yaşıyorduk. Onlar avlıyorlardı, ateş yakıyorlardı. Ben martıya ait bir mersiye yazmış ateşin karşısında okumak üzereydim. Bütün kabile halkı bana kızmıştı….Kalafat: “Ee, anlat bakalım şu martıyı…” dedi.
1. Aşağıdaki kelimeleri parçada kullanıldıkları anlamları ile eşleştiriniz. (Boşluklara ilgili harfi yazınız.) (10)
Peydahlanmak (a) , gün doğusu (b), ebemkuşağı (c), mersiye (d), karagöz (e), karides (f), ayı balığı (g)
( ) Fok
( )Ağıt
( )Doğudan esen rüzgâr.
( ) Oluşmak, ortaya çıkmak.
( ) Gökkuşağı
( ) İzmaritgillerden, 25-30 santimetre uzunluğunda, enli, boz renkli, beyaz etli bir balık.
( ) Denizlerde veya tatlı sularda yaşayan, yüzücü, orta büyüklükte, kabuklu, eti yeni bir deniz hayvanı.
2.“Şimdi akıntıya verdik miydi sandalın burnunu, kürek çekmeden mağaranın önündeyiz.” cümlesindeki altı çizili söz öbeğinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? (5)
A) Ulaşmakta güçlük çekmek
B) Akıntının gücünden yararlanarak yol almak
C) Fazla eşyaları boşaltmak
D) Hızlı hızlı kürek çekmek
3. “Açılmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Üç arkadaş, akşamüstü balık tutmak için tekneleriyle Marmara’ya açılmıştı.” cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır? (5)
A) Bu sene şehrimize kocaman bir alışveriş merkezi açılacak.
B) Yüzerken bu kadar açılırsan olacağı bu.
C) Bin kilometreden sonra arabamız açıldı.
D) Sık sık yıkanan perdelerin rengi çok geçmeden açıldı.
4. Sivriada Geceleri hikâyesine göre, denizcilik konusunda en tecrübeli kişi kimdir? (5)
5. Sivriada Geceleri hikâyesinde, yazarın “Sanki dünyanın kuruluşundan bir gün yaşıyor gibi gidiyorduk.” sözüyle anlatmak istediği düşünce aşağıdakilerden hangisidir? (5)
A) Dünyanın ilk dönemlerinden bir gün yaşadıkları duygusuna kapıldıkları
B) O güne kadar görmedikleri manzaralarla karşılaştıkları
C) Deniz yolculuğunun kendilerini dinlendirdiği
D) Zamanın nasıl geçtiğinin farkına varamadıkları
6. Sivriada Geceleri adlı metinden hareketle bu hikâyedeki unsurları belirleyiniz. (5)
Olay:
Kişiler:
Zaman:
Yer:
7. Sivriada Geceleri adlı hikâye göre anlatıcı ve Kalafat’ın denize açılma gerekçesi aşağıdakilerden hangisidir? (5)
A) Hafta sonu tatilini değerlendirmek
B) Ada halkı ile yakından tanışmak
C) Karagöz avlamak
D) Adadaki mağaraları incelemek
8. Sivriada Geceleri adlı hikâyenin birinci paragrafında geçen fiilimsileri yazarak türlerini belirleyiniz. (10)
yanıp yanıp:
sönen:
çıkmaktı:
gelip:
kaplayan:
görünce:
demektir:
9. Yukarıdaki metinden alınan aşağıdaki cümleleri ögelerine ayırınız. (10)
Bir nisan akşamı, yola çıkmıştık.
Uzakta fırtına bulutuna da benzer sis vardı.
Bir gün doğusu bu sisi temizleyiverdi.
Yola çıktığımız zaman, deniz dümdüzdü.
Onlar ateşi yakıp topladıkları midyeleri bir teneke üstünde pişirirlerken ben hâlâ martının yanı başındaydım.
10. Aşağıdaki cümlelerde vurgulunan ögelerin altını çizerek hangi öge olduklarını yazınız. (10)
Bu sefer de Çamlıca sırtlarında bir iki bulut peydahlanmıştı.
Sivriada’nın bir mil açığında, sağımızdan hafif hafif bize yetişmeye çalışan poyraz kabarıverdi.
Şimdi akıntıya verdik miydi sandalın burnunu, kürek çekmeden mağaranın önündeyiz.
Sular bizi tam mağaranın önüne getirdi.
Kalafat kepçeyi daldırıyor, kocaman karidesler tutuyordu.
12. Aşağıdaki cümlelerde ara sözlerin hangi ögelerin açıklayıcı olduğunu yazınız. (10)
Sucuklu yumurtayı çok seven arkadaşım, Elmas, bugün kahvaltıda hiçbir şey yemedi.
Elmas yarın, pazartesi günü, bize davetiye getirecekmiş.
Arkadaşımın düğününde, onun en mutlu gününde, yanında olmayacak mıyız?
Elmas’ın evin Trakya’daki evinde, köşkünde, bugüne kadar kimler ağırlandı?
Elmas’ın oğlunun doğduğunu, Hikmet’in dünyaya geldiğini, bana neden haber vermediniz?
12. “Dalgaları durduramazsın, ama sörf yapmayı öğrenebilirsin.” sözünü açıklayan bir kompozisyon yazınız. (20)
CEVAPLAR:
1.Aşağıdaki kelimeleri parçada kullanıldıkları anlamları ile eşleştiriniz. (Boşluklara ilgili harfi yazınız.) (10)
Peydahlanmak (a) , gün doğusu (b), ebemkuşağı (c), mersiye (d), karagöz (e), karides (f), ayı balığı (g)
(g) Fok
(d)Ağıt
(b)Doğudan esen rüzgâr.
(a) Oluşmak, ortaya çıkmak.
(c) Gökkuşağı
(e) İzmaritgillerden, 25-30 santimetre uzunluğunda, enli, boz renkli, beyaz etli bir balık.
(f) Denizlerde veya tatlı sularda yaşayan, yüzücü, orta büyüklükte, kabuklu, eti yeni bir deniz hayvanı.
2. “Şimdi akıntıya verdik miydi sandalın burnunu, kürek çekmeden mağaranın önündeyiz.” cümlesindeki altı çizili söz öbeğinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? (5)
A) Ulaşmakta güçlük çekmek
B) Akıntının gücünden yararlanarak yol almak
C) Fazla eşyaları boşaltmak
D) Hızlı hızlı kürek çekmek
3. “Açılmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Üç arkadaş, akşamüstü balık tutmak için tekneleriyle Marmara’ya açılmıştı.” cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır? (5)
A) Bu sene şehrimize kocaman bir alışveriş merkezi açılacak.
B) Yüzerken bu kadar açılırsan olacağı bu.
C) Bin kilometreden sonra arabamız açıldı.
D) Sık sık yıkanan perdelerin rengi çok geçmeden açıldı.
4. Sivriada Geceleri hikâyesine göre, denizcilik konusunda en tecrübeli kişi kimdir? (5)
Kalafat
5. Sivriada Geceleri hikâyesinde, yazarın “Sanki dünyanın kuruluşundan bir gün yaşıyor gibi gidiyorduk.” sözüyle anlatmak istediği düşünce aşağıdakilerden hangisidir? (5)
A) Dünyanın ilk dönemlerinden bir gün yaşadıkları duygusuna kapıldıkları
B) O güne kadar görmedikleri manzaralarla karşılaştıkları
C) Deniz yolculuğunun kendilerini dinlendirdiği
D) Zamanın nasıl geçtiğinin farkına varamadıkları
6. Sivriada Geceleri adlı metinden hareketle bu hikâyedeki unsurları belirleyiniz. (5)
Olay: Sivriada’da balık avlanması
Kişiler: Kalafat, Sotiri
Zaman:Bir nisan akşamı
Yer:Sivriada
7. Sivriada Geceleri adlı hikâye göre anlatıcı ve Kalafat’ın denize açılma gerekçesi aşağıdakilerden hangisidir? (5)
A) Hafta sonu tatilini değerlendirmek
B) Ada halkı ile yakından tanışmak
C) Karagöz avlamak
D) Adadaki mağaraları incelemek
8. Sivriada Geceleri adlı hikâyenin birinci paragrafında geçen fiilimsileri yazarak türlerini belirleyiniz. (10)
yanıp yanıp: zarf fiil
sönen: sıfat fiil
çıkmaktı: isim fiil
gelip: zarf fiil
kaplayan: sıfat fiil
görünce: zarf fiil
demektir: isim fiil
9. Yukarıdaki metinden alınan aşağıdaki cümleleri ögelerine ayırınız. (10)
Bir nisan akşamı,/ yola çıkmıştık. (zarf tamlayıcısı/yüklem)
Uzakta / fırtına bulutuna da benzer sis / vardı. (yer tamlayıcısı /özne / yüklem
Bir gün doğusu / bu sisi / temizleyiverdi. ( özne / belirtili nesne / yüklem)
Yola çıktığımız zaman,/ deniz / dümdüzdü.(zarf tamlayıcısı /özne / yüklem)
Onlar ateşi yakıp topladıkları midyeleri bir teneke üstünde pişirirlerken ben hâlâ martının yanı başındaydım.(zarf tamlayıcısı / özne / zarf tamlayıcısı / yüklem)
10. Aşağıdaki cümlelerde vurgulunan ögelerin altını çizerek hangi öge olduklarını yazınız. (10)
Bu sefer de Çamlıca sırtlarında bir iki bulut peydahlanmıştı.(özne)
Sivriada’nın bir mil açığında, sağımızdan hafif hafif bize yetişmeye çalışan poyraz kabarıverdi. (özne)
Şimdi akıntıya verdik miydi sandalın burnunu, kürek çekmeden mağaranın önündeyiz.(yüklem)
Sular bizi tam mağaranın önüne getirdi. (yer tamlayıcısı)
Kalafat kepçeyi daldırıyor(belirtili nesne), kocaman karidesler tutuyordu. (yüklem)
11. Aşağıdaki cümlelerde ara sözlerin hangi ögelerin açıklayıcı olduğunu yazınız. (10)
Sucuklu yumurtayı çok seven arkadaşım, Elmas, bugün kahvaltıda hiçbir şey yemedi.(özne)
Elmas yarın, pazartesi günü, bize davetiye getirecekmiş.(zarf tamlayıcısı)
Arkadaşımın düğününde, onun en mutlu gününde, yanında olmayacak mıyız?(zarf tamlayıcısı)
Elmas’ın evin Trakya’daki evinde, köşkünde, bugüne kadar kimler ağırlandı?(yer tamlayıcısı)
Elmas’ın oğlunun doğduğunu, Hikmet’in dünyaya geldiğini, bana neden haber vermediniz? (belirtili nesne)
12. “Dalgaları durduramazsın, ama sörf yapmayı öğrenebilirsin.” sözünü açıklayan bir kompozisyon yazınız. (20)
8.sinif turkce 1.donem 2.yazili sorulari f grubu indir.
