1.Aşağıdaki cümlelerde dilin hangi işlevlerde kullanıldığını karşılarına yazınız. (10)
Hey gidi günler hey! ……………………………..
Halıcı buraya gel… ……………………………..
Kaplanlar memeli hayvanlardır. ………………………………….
Özne cümlede işi yapan ögedir. ………………………………………
Beni anlıyorsun değil mi? ………………………………
2. Konuşma diliyle yazı dilinin arasındaki farklardan ikisini yazınız.(8)
3.Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun kelimeyi yazınız.(10)
►Edebi metinlerin malzemesi ……...
►“Hasta çocuklar, yanlarında ailelerinden birer büyük insan –ki hastalardan endişeli görünüyorlar- ve bir anne, pelerinini iliklemek bahanesiyle omzu sarılı çocuğunun sırtını okşuyor; onu biraz sonra çekeceği acıya hazırlamak için. Sıralarda hiç düz oturan yok. Hastalar sarılı bir kol veya bacağın bozduğu muvazene ile hep umutları kırılmış, yamru yumru duruyorlar ve büyükler küçüklere doğru eğilmişler.”
Yukarıdaki paragraftan hareketle aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun kelimeyi yazınız.
Bu edebî metin incelenirken ………. biliminden faydalanılır.
►Sanatlar; ………………………………, ………………………….,………………………….. olarak üç grupta toplanır.
4.
Bölerek uykunu, rüyalarına
O kucak dolusu hülyalarına
Gece gündüz uçup aynalarına
Konmak istiyorum, konamıyorum
Yukarıdaki dörtlükte aşağıda belirtilenlerden birer örnek yazınız.(10)
Cins ismi:
Tekil isim:
Çoğul isim:
Soyut isim:
Somut isim:
5.Kültür ile dil arasındaki ilişkiyi açıklayınız.(10)
6.Aşağıdaki yargılar doğru ise (D),yanlış ise (Y) koyunuz.(10)
( )Kültür, maddi ve manevi kültür diye ikiye ayrılır.
( )Dil en gelişmiş iletişim aracı değildir.
( )Dil göstergeleri, yansıma sözcükler hariç nedensizdir
( )Kültür, milletleri ortak değerler etrafında birleştirir.
( )Dil zaman içinde değişmeyen cansız bir varlıktır.
7.Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.(12)
Türkçenin ……………………..ile ………………………olmak üzere iki lehçesi vardır.
Günlük hayatta insanların karşı karşıya geldikleri her an için kullandıkları doğal dile………………………..denir.
Bir Urfalı ile Ordulunun farklı konuşmasına……………………………denir.
Bir Kırgız ile bir Azeri’nin farklı konuşmasına ………………………denir.
Bir toplumda belli kesimlerin kendi aralarında anlaşmayı sağlamak amacıyla kullandıkları özel dile………………….denir.
Sınıfta ders anlatan profesör:
– Arkadaşlar konuyu anladınız mı?
Öğrenciler:
– Evet , anladık.
8.Yukarıdaki karşılıklı konuşmanın iletişim öğelerini gösteriniz.(10)
9.Olay ve Durum hikayesi arasındaki farkları aşağıda verilen hikaye örneklerinden yola çıkarak belirtiniz.
| Olay ve Durum Hikayesi Farkı | |
| Zincir (Olay Hikayesi) | Son Kuşlar (Durum Hikayesi) |
10.“On Dört Yaşında Bir Adam” adlı hikayenin anlatıcısı kimdir, bu hikaye hangi tür hikayeye örnektir, bu tür hikayenin öncüsü dünyada kimdir? Açıklayınız.(10)
On Dört Yaşında Bir Adam
Yolu arabacı da bilmiyor. Kâh sağa, kâh sola sapıyor; kâh tarlaların içine sürüyor; sonra, kafasını bana doğru uzatıp şaşkın gözlerle bakarak:
– Acaba buradan mı gitsek? Acaba şuradan mı gitsek, diye soruyor. Ben gittikçe öfkelenmeye başlıyorum:
– Nasıl arabacılık bu, diyorum; ne yol bilirsin, ne de…
– Yol nerede efendi? Yol yok ki bileyim, diyor.
Biçarenin hakkı var. Evet yol yok ki… Bir müddet iyi kötü bir şose üstünde gidiyoruz; birkaç kilometre sonra bakıyorsunuz, altınızdaki bir şose kayboluveriyor. Ya bir derenin kenarındasınız, ya sarp bir tepenin eteğinde…
Bittabi, bu sarp tepeye çıkmak ihtimali olmadığı için derenin çakıl taşları üstünden sarsıla sarsıla gitmeye mecbur oluyorsunuz. Derken önünüze bir çoban yolu çıkıyor, bir müddet de bunu takip ediyorsunuz; bir de bakıyorsunuz ki, bu yol da bitmiştir. Haydi, tarlaların içine… Lakin, tarlalar ekseriyetle hendekle çevrilmiştir; bir yaylı arabanın hendekten geçebilmesi kabil değildir. O vakit, bir sağa bir sola başvurmaya başlıyorsunuz; ta ki daldığınız bu toprak deryası içinden kendinize bir iz bulup çıkasınız! Bin zahmet, bin meşakkatle bu izi bulursunuz. Şimdi, önümüzde bir kağnı arabasının yılankavi çizgileri uzanıyor; arabacı bu çizgiler üstünden “Deha!” diyor. İşte, sabahtan beri bu hâlde, bir serseri arabanın içinde sarsıla sarsıla gidiyorum. Sabahleyin çıktığımız köyden yolu tarif etmişler ve yedi saatte kasabaya varabileceğimizi söylemişlerdi. Hani yol? Ne yedi saati?..
Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Not: İmla kurallarına ve noktalama işaretlerine titizlikle uyulacaktır.
9.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1.DÖNEM 1.YAZILI CEVAPLARI A GRUBU
1.Aşağıdaki cümlelerde dil hangi işlevlerde kullanılmış karşılarına yazınız?
Eyvah,babam geldi! HEYECANA BAĞLI İŞLEV
Lütfen sessiz olur musunuz? ALICIYI HAREKETE GEÇİRME İŞLEVİ
Su yüz derecede kaynamaz. GÖNDERGESEL İŞLEV
Zamirler ,ismin yerini tutan kelimelerdir. DİL ÖTESİ İŞLEV
Sesim geliyor mu? KANALI KONTROL İŞLEVİ
2. Konuşma diliyle yazı dilinin arasındaki farklardan ikisini yazınız.
*Konuşma dili yöreden yöreye değişir. Yazı dili değişmez.
*Konuşma diliyle ortaya konanlar zaman içinde unutulabilirken, yazı dilindekiler unutulmaz.
3.Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun kelimeyi yazınız.(10)
►Edebi metinlerin malzemesi dildir.
►“Hasta çocuklar, yanlarında ailelerinden birer büyük insan –ki hastalardan endişeli görünüyorlar- ve bir anne, pelerinini iliklemek bahanesiyle omzu sarılı çocuğunun sırtını okşuyor; onu biraz sonra çekeceği acıya hazırlamak için. Sıralarda hiç düz oturan yok. Hastalar sarılı bir kol veya bacağın bozduğu muvazene ile hep umutları kırılmış, yamru yumru duruyorlar ve büyükler küçüklere doğru eğilmişler.”
Yukarıdaki paragraftan hareketle aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun kelimeyi yazınız.
Bu edebî metin incelenirken psikoloji biliminden faydalanılır.
►Sanatlar; işitsel (fonetik), görsel (plastik) ve dramatik (ritmik) olarak üç grupta toplanır.
4.
Bölerek uykunu, rüyalarına
O kucak dolusu hülyalarına
Gece gündüz uçup aynalarına
Konmak istiyorum, konamıyorum
Yukarıdaki dörtlükte aşağıda belirtilenlerden birer örnek yazınız.(10)
Cins ismi: uyku
Tekil isim: uyku
Çoğul isim: rüyalar Soyut isim: hülya Somut isim: ayna
5.Kültür ile dil arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Dil, millî kültürün temel unsuru ve taşıyıcısıdır. Maddî-manevî kültürel değerlerin oluşmasında ve aktarılmasında dilin inkar kabul etmez bir rolü vardır. Edipler, kendi dönemlerindeki olayların, anlayışların, geleneklerin… izlerini ister istemez, yazılı veya sözlü olarak ortaya koydukları eserlerine yansıtırlar. Bu eserleri okuyan yeni nesil, kendi kültürünü, kendi değerlerini öğrenir ve sosyal bir miras olarak kendinden sonra gelenlere aktarır. Bütün bunlar dil sayesinde gerçekleştiği için dil ve kültür birbirini tamamlayan birbirinden ayrılmayan unsurlardır. Dil olmaksızın kültür aktarımı sınırlı kalır. Dil, geçmişi bugüne, bugünü yarına bağlar.
6.Aşağıdaki yargılar doğru ise (D),yanlış ise (Y) koyunuz.
( D )Kültür, maddi ve manevi kültür diye ikiye ayrılır
( Y )Dil en gelişmiş iletişim aracı değildir.
( D )Dil göstergeleri, yansıma sözcükler hariç nedensizdir
( Y )Kültür, milletleri ortak değerler etrafında birleştirir.
( Y )Dil zaman içinde değişmeyen cansız bir varlıktır.
7.Aşağıdaki boşlukları doldurunuz?
Türkçenin ÇUVAŞÇA ile YAKUTÇA olmak üzere iki lehçesi vardır.
Günlük hayatta insanların karşı karşıya geldikleri her an için kullandıkları doğal dile KONUŞMA DİLİ denir.
Bir Urfalı ile Ordulunun farklı konuşmasına AĞIZ denir.
Bir Kırgız ile bir Azeri’nin farklı konuşmasına ŞİVE denir.
Bir toplumda belli kesimlerin kendi aralarında anlaşmayı sağlamak amacıyla kullandıkları özel dile ARGO denir.
8.Yukarıdaki karşılıklı konuşmanın iletişim öğelerini gösteriniz.
GÖNDERİCİ ÖĞRETMEN:
İLETİ:”ÇOCUKLAR KONUYU ANLADINIZ MI?”
KANAL: ”SES”
ALICI: ÇOCUKLAR
DÖNÜT:”EVET ANLADIK”
BAĞLAM: SINIF
9.Olay ve Durum hikayesi arasındaki farkları aşağıda verilen hikaye örneklerinden yola çıkarak belirtiniz.
| Olay ve Durum Hikayesi Farkı | |
| Zincir (Olay Hikayesi) | Son Kuşlar (Durum Hikayesi) |
| Serim, düğüm, çözüm bölümlerinden oluşan düzenli bir planı vardır. | Serim, düğüm, çözüm planına uyulmamıştır. |
| Olay ağırlıklıdır. | Durum ağırlıklıdır. |
| Merak ögesi canlı tutulmuştur. | Merak ögesi ön plana çıkarılmamıştır. |
| Hikaye beklenmedik bir sonla bitirilmiştir. | Hikayede bitmemişlik duygusu söz konusudur. |
10.“On Dört Yaşında Bir Adam” adlı hikayenin anlatıcısı kimdir, bu hikaye hangi tür hikayeye örnektir, bu tür hikayenin öncüsü dünyada kimdir? Açıklayınız.
►Hikayenin anlatıcısı yazar-anlatıcıdır. Birinci kişi ağzından anlatılmıştır.
►Bu hikaye olay hikayesine örnektir.
►Bu tür hikayenin öncüsü dünyada Guy de Maupassant’tır.
