1. Kazanım: Metinden hareketle dil bilgisi çalışması yapar.(15 p)
* Sözcükte anlam
* Deyimde anlam
* Düşünceyi geliştirme yolları (tanımlama, karşılaştırma, örneklendirme, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma , benzetme )
2. Kazanım: Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.(15 p)
Noktalama işaretleri
Yazım yanlışları
3.Kazanım: Şiirin temasını belirler.(10 p)
Tema, eserin yazılış amacıdır. Tema soyuttur, konu ise temayı somutlaştırandır.
Şiirde temayı bulurken ana fikri yazmamalıyız.
Örnekler:
Tema:Eğitim
Konu: Hayvanların eğitimi
Ana fikir: Hayvanlar eğitilirlerse hayata daha kolay adapte olurlar.
Tema:Sağlık
Konu: Çocuklarda sağlık
Ana fikir: Çocukluk dönemi aşılarının tam olarak yaptırılması toplumun sağlığını da olumlu yönde etkiler.
Tema: Aşk
Konu: Aşkın getirdiği hüzün
Ana fikir: Ayrılık her iki aşık için de zor bir durumdur.
4. Kazanım: Şiirde ahengi sağlayan özellikleri/unsurları belirler. ( 10 p)
Şiirde ahengi sağlayan unsurlar; ölçü (hece, aruz , serbest), kafiye (yarım, tam, zengin, tunç, cinaslı), redif (ek halinde, sözcük halinde , dize halinde) , nakarat, asonans (ünlü tekrarı) aliterasyon(ünsüz tekrarı), kelime tekrarı, vurgu ve tonlamadır.
5.Kazanım: Şiirin nazım şeklini (biçimini) ve nazım türünü tespit eder. (10 p)
*Şiirde nazım şekline örnekler: Koşuk, koşma, türkü, gazel, kaside, terkibibent, sone, terzarima…
* Cumhuriyet döneminde daha çok serbest nazım biçimini görmekteyiz.
*Nazım türü ise şiirin konu olarak ele alınmasıdır.
Şiir türüne örnekler: Sagu, ninni, ağıt güzelleme,koçaklama, ilahi, nefes mersiye, hicviye…
Cumhuriyet döneminde daha çok Batı edebiyatından alınan şiir türleri kullanılır.
Bunlar: Lirik (aşk, ayrılık, ölüm temalı) , epik (kahramanlık temalı) , satirik (eleştiri, yergi içerikli), pastoral (doğa temalı), didaktik (öğretici, eğitici) ve dramatik (tiyatral yapıda)
6 .Kazanım: Şiirdeki mazmun, imge ve edebi sanatları belirleyerek bunların anlama katkısını değerlendirir.( 10 p)
*Mazmun: Şiirlerdeki kalıplaşmış sözlerdir.
Sevgilinin boyu- servi, kirpik- ok, aşık- bülbül, diş- inci, dudak- kiraz, maşuk- gül ile ifade edilir.
*İmge: Şiiri düz yazıdan ayıran unsurlardır. Kapalı anlatımlardır.Şiirde, sanat yapmaktır.
Örnek: Aynalar, akrep meleği
Örnek: Kuşlar uçar senin gönlünü taklit için
Örnek: Deniz gözlerinden alır sonsuzluğun haberini
*Edebi sanatlar ( Söz sanatları)
Şiire güzellik ve derin anlamlar katar. Bilmemiz gereken basit edebi sanatlar şunlardır:
Teşhis: Kişileştirme , Teşbih: Benzetme (benzeyen ve kendisine benzetilen vardır),Tekrir: Tekrarlama , Tenasüp: Birbirine yakın anlamlı sözcüklerin şiirde sıralanması, Tezat: Zıt anlamlı sözcüklerin birlikte kullanılması, Hüsnitalil: Güzel sebebe bağlama, Tecahüliarif: Bilip de bilmemezlikten gelme, Nida: Seslenme , İntak: Konuşturma, Telmih: Hatırlatma, Mübalağa: Abartma, Mecazımürsel: Benzetme amacı güdülmeden bir sözün başka bir sözcük yerine kullanılması( ad aktarması)
7. Kazanım: Şiiri yorumlar. ( 20p)
Şiiri yorumlarken kendi cümlelerinizle dizeleri açıklamanız ,şiirle ilgili duygu ve düşüncelerinizi yazmanız istenmektedir.Yorumda nazım şekli, nazım birimi, ölçü, kafiye – redif incelemesi, kelime tekrarı olup olmadığı istenmez.
8. Kazanım: Metinler arası karşılaştırmalar yapar. (10 p)
Verilen iki şiir arasında sanat anlayışı, yazılış amacı, hedef kitle ve tema olarak( bireysel tema -toplumsal tema) karşılaştırma yapılır.
Not: 2.Senaryoya göre hazırlanmıştır.
12.sinif edebiyat 1.donem 2.sinav kazanimlari indir.
