Tutunamayanlar Romanının Değerlendirilmesi
Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar isimli eseri bir parça biyografik roman özelliği taşımaktadır. Bundan dolayı çok fazla akıcı bir roman özelliğine sahip değildir.
Romanın baş kahramanı genç mühendis Turgut Özben’dir. Turgut Özben, yakın arkadaşı olan Selim Işık’ın tabanca ile kendisini vurarak öldürdüğünü öğrenir. Çok üzülür ve bu intiharın sebeplerini öğrenmek ister.
İlk olarak Selim’in arkadaşlarından Metin’le görüşür. Metin, Turgut Özben’e şunları anlatır: Kendisinin Zeliha isimli bir kızla ilişkisi olmuştur. Selim Zeliha’nın Metin’e uygun olmadığını söyler. Metin kızdan uzaklaşınca bu defa Selim kıza tutulur. Metin, bu durumu kabullenemeyerek tekrar kıza yanaşır, kız ise her ikisinden de uzaklaşarak başka biriyle evlenir.
Daha sonra Selim’in arkadaşlarından Esat ile görüşür. Esad, Selim’in lise yıllarında çok zeki ve çalışkan, çok kitap okuyan bir öğrenci olduğunu, Wildea’ya hayran olduğunu söyler. Eğlenceli oyunlar oynadıklarını söyler.
Turgut, daha sonra Selim’in arkadaşlarından Kargı ile görüşür. Kargı’da Selim’in yazmış olduğu 600 dizelik bir şiir vardır. Şiire göre; Selim duygulu, sabırsız yaşantısında cansız ve silik bir kişiliktir.
Turgut, daha sonra Günseli adında bir bayanla tanışır. Bu bayan Selim ile ilişkisi olan bir bayandır. İlişkileri bir hayli ilerlemiş ancak Selim evlenmeye yanşamamıştır. Çünkü Selim geleceğe güveni olmayan, inancı zayıf, kuşkucu ve aile düzeninden hoşlanmayan bir insandır. Çevre ile ilişki kuramaz, hayata tutunamaz ve kendisini içkiye verir. Kötü düşüncelerden dolayı hastalanır. Sıkıntılı bir gelecek yaşarım korkusuyla karamsarlık yaşar. En sonunda da Günseli’ye bir mektup yazdıktan sonra intihar eder.
İntihar etmeden önce Selim, ‘’Tutunamayanlar’’ konulu bir kitap hazırlar. Orada kendisine de bir başlık açarak ; memur bir aile çocuğu olduğunu, küçükken ağır bir hastalık geçirdiğini, yaşantısının sıkıntılar içinde geçtiğini, askerlikten sonra da çok zorluklar çektiğini, kendisine kimsenin sahip çıkmadığını ve kendi kabuğuna çekildiğini anlatır.
Turgut Özben, arkadaşı Selim’in hayatını ve dramını araştırırken aslında kendi benliğinin de farkına varmaya başlar. Kendisinin de arkadaşı Selim gibi ‘’Tutunamayanlar’’ dan olduğunu, kendi benliğine uygun yaşamak yerine bir takım gelenek göreneklerin ve törelerin etkisinde başarısız bir hayat yaşadığının farkına varır.
DEĞERLENDİRME: Oğuz Atay, Tutunamayanlar isimli eserinde toplumsal gerçeklere ayna tutmuştur. Roman’ın baş kahramanı Turgut Özben, yakın arkadaşı Selim Işık’ın intihar sebebini araştırırken toplumdaki aksayan yönleri ve insanları olumsuz davranışlara iten sebepleri de gözler önüne sermeyi bilmiştir.
