1.Ahlak kaynaklarının isimlerini yazınız.(15p)
2.Ahiliğin dört ilkesini yazınız.(20p)
3. Sosyal ilişkilerde akılcı davranmanın ne gibi faydaları vardır? Örnek vererek açıklayınız.(10p)
4. Ailede, okulda ahlak eğitiminin önemini örnek vererek açıklayınız. (10p)
5. Akılcı davranış ve akılcı davranışların bireysel ve toplumsal faydasına dair Örnek veriniz. (15p)
a) Akılcı Davranış Örneği:
b) Bireysel Fayda:
c) Toplumsal Fayda:
6. Bir toplumun ahlakının şekillenmesinde dinin önemi ile ilgili düşünceleriniz nelerdir? yazınız(10p)
7. Diğer canlılara karşı merhametli olma ve onları korumanın ahlaki kaynağı nedir? Örnek vererek açıklayınız. (10p)
8. İçinde yüklü miktarda para olan bir cüzdan bulduğunuzda nasıl davranırsınız? Gerekçeleriyle açıklayınız.(10p)
CEVAP ANAHTARI
1.Dini, Felsefi, Kültürel
2. • Aşına, işine, eşine değer vermek,
• Eli, kapısı, sofrası açık olmak,
• Öfke, kibir ve dedikoduya kapalı olmak
,• İçi, dışı, özü, sözü bir olmak,
• Ahdinde ve sevgisinde vefalı olmak.
3. Sosyal ilişkilerde akılcı davranmanın bireysel ve toplumsal birçok faydasından bahsedilebilir. Örneğin: akılcı davranıldığında sorumluluk sahibi, adil ve ahlaklı olmanın huzur ve mutluluğu yaşanır. Ayrıca bireyler arasında sevgi, saygı ve dostluk bağları güçlenir. Bu bağlamda Hz. Peygamber bir hadisinde, “Sevdiğini ölçülü sev, belki bir gün düşmanın olur. Nefret ettiğine de ölçülü davran, belki bir gün dostun olur.” (Tirmizî, Birr, 60) buyurarak, sosyal ilişkilerde olduğu gibi sevgi ve nefrette de akılcı bir yol izlemeyi ve ölçülü olmayı önermiştir. Bu tür bir yaklaşım kişiye huzur, topluma da esenlik getirir. Akılcı davranan kişi yalan, iftira, dedikodu, kıskançlık,
Haddi aşmak, cimrilik gibi gayriahlaki davranışlardan uzak durur. Samimiyet, adalet, doğruluk, sabır, cömertlik, şefkat, merhamet, iffet, edep, hayâ gibi ahlaki davranışlara yönelir. Çevresiyle uyumlu ve barışık bir insan olur. Sosyal ilişkilerini bu şekilde düzenleyen bir kişi çevresi tarafından sevilir, takdir edilir; çevresinden iyilik ve ilgi görür.
4. Eğitimin temeli ailede atılır. Çocuğun eğitiminden
birinci derecede ailesi sorumludur. Aile, çocuğun yetişmesini ve hayata hazırlanmasını sağlar. Çocuk, bir arada yaşamanın ilk deneyimlerini ailede yaşar. Anne, baba ve ailedeki diğer bireylerle iletişim, çocuğun sosyal hayatını şekillendirir. Aile, bir okul gibidir. Vatan, millet ve devlet sevgisi; yardımseverlik, şefkat ve merhamet aileden görülerek benimsenen duygulardır. Adalet ve sorumluluk duygularını aile yanında tecrübe eden çocuk; Allah’a imanı, dine hürmeti, başka insanların inançlarına saygıyı ve hoşgörüyü hep bu ocakta içselleştirir. Ahlaklı davranmayı, edepli olmayı, hayâyı, cömertliği, iyi ve doğruyu aileden görür ve ailede öğrenir. Çocuk için ahlak rehberi anne, baba ve evdeki diğer
büyükleridir. Bu bağlamda aile fertlerinin davranışları çocuk için çok önemlidir. Çocukları ahlaklı, iyi bir insan ve iyi bir vatandaş olarak yetiştirebilmek için okul ve aile iş birliğine ihtiyaç vardır. Ahlak eğitimi okul, aile ve çocuk üçlüsünden herhangi biri ihmal edilmeden verilmelidir. Sorumluluk bilincini, vicdani duyarlılığı ve dengeyi esas alan bir ahlak eğitimi hem ailede hem de okulda önemlidir. Aile ve okul, birbirini tamamlayan iki ana kurumdur.
5. Akılcı Davranış Örneği: Toplantıya zamanında gitmek
Bireysel Fayda: Sorumluluğunu yerine getirmenin verdiği huzur
Toplumsal fayda: Saygınlık, güven
6. Din insanla beraber doğan ve yaşayan bir olgudur. Bunun sonucu olarak toplumu oluşturan ilişkiler ağında dinî değerler belirleyicidir. Hangi eylemlerin iyi, hangi eylemlerin kötü olduğu bilgisinden İnsanların inançları, ibadetleri, kutsal mekânları onlar için birer dinî değerdir ve mukaddestir Dolayısıyla insanların bu değerlerine karşı her türlü aşağılama ve hakaret insanın temel hak ve hürriyetlerine saygısızlıktır. Çünkü insanın inanma, inandığı değerleri yaşama ve ifade etme hakkı temel insan haklarındandır. Kur’an’ın dinde zorlama olmadığını ifade eden Bakara suresinin 256. ayeti, dine ve dinî değerlere saygılı davranmaya işaret eder. Hz. Peygamber’in Mescid-i Nebi’ye gelen Necranlı Hristiyan heyetin mescitte ibadet etmelerine izin vermesi de aynı şekilde dine ve dinî değerlere saygılı davranmanın bir örneğidir.
7. 41). Hz. Muhammed de doğaya ve diğer canlılara karşı insanın sorumluluğuna dikkat çekmiş ve “Müslüman, bir ağaç diker, o ağaçtan insan, hayvan veya kuş istifade ederse bu, kıyamet gününe kadar o kimse için sadaka olur.” (Müslim, Müsâkât, 10) buyurmuştur. İnsan doğayı ve diğer canlıları bir emanet olarak görmeli, onları korumalı ve onlara karşı merhametli olmalıdır. “Her canlıya yapılan iyilikte bir sevap vardır.” (Buhârî, Müsâkât, 9) buyuran Hz. Muhammed’in hayatında canlılara karşı şefkat ve merhametle ilgili birçok örnek vardır. Hz. Peygamber, hayvanlara karşı her türlü kötü muameleyi yasaklamış; yapılan kötü muameleye şahit olduğunda bu duruma müdahale etmiş ve ilgilileri uyarmıştır. Hayvanlara sevgi ve şefkat gösterilmesini, merhametle muamele edilmesini ve onların korunmasını emretmiştir. Örneğin açlıktan karnı sırtına yapışan deveyi gördüğünde “Bu dilsiz hayvanlar hakkında Allah’tan korkun!” (Ebû Dâvûd, Cihad, 44) buyurmuştur. Hayvanlara karşı merhametli ve şefkatli davranmanın Allah katında ne kadar değerli olduğunu, tersi bir durumun da insanı ne kadar değersizleştirdiğini geçmiş toplumlardan da örnekler vererek anlatmıştır. “Merhamet edene Allah da merhamet eder. Siz yerdekilere merhamet edin ki göktekiler de size merhamet etsin.” (Ebu Dâvûd, Edeb, 58) buyurarak insanın diğer canlılara karşı sorumluluğunun önemini vurgulamıştır.
8.
10.sinif klasik ahlak metinleri 1.donem 2.yazili sorulari A grubu indir
