1- Aşağıda ayraçla belirtilen yerlere uygun noktalama işaretlerini koyunuz.(10p)
Bu sırada biri koşarak gelmiş. Oğlanın karşısında diz çökmüş ( ) “Yiğit, yiğit! Bey yiğit ( ) On beş yıldır Oğuz’da değildik. Şam’a, Rum’a, oradan İstanbul’a vardık ( ) Oğuz beyleri için kâfirin güzel mallarından aldık. Dönerken Kara Derbent ağzında Avnik Kalesi’nden beş yüz kâfir baskın verdi. Ben kaçıp canımı zor kurtardım. Ağabeyim esir gitti. Malımız ( ) rızkımız yağmalandı. Ocağına düştüm yiğit! Başının gözünün sadakası için medet ( )” demiş.
2– Kırların yorgun sükûnetini taşıyan hazin çıngırak sesleri, uzak yakın ineklerin böğürtüsü, köpeklerin havlayışı, fark olunmaz bir uğultunun içinde kayboluyor; sıcak bir bahar günü, evvela şeffaf bir sis gibi başlayan uyuşuk gecenin renksiz gölgeleri altında sanki yavaş yavaş eriyor, dumanlaşıyordu. Alçak bir çitin önünde ineğin birisi hiddetle acı acı böğürdü. Kapı açıldı, sürü, sayı sıra tanır akıllı mahluklar gibi teker teker içeri girdi. Biraz sonra köy içinde bir ihtiyar belirdi. Bembeyaz çember sakalı, yuvarlak kırmızı yüzünün etrafında gümüş bir hale gibi parlıyor, abani sarığıyla savatlı bir ahenk husule getiriyordu. Boyu o kadar yüksek, vücudu o kadar iri idi ki… Dibinden geçtiği duvarlar, çitler, omuzları hizasına bile gelmiyordu. Açık kapının önüne yaklaşınca: “Kezban!” diye seslendi. Beyaz başörtülü bir kız göründü. Parlak kara gözleri ihtiyara bakınca yeni açan bir gülü hatırlatan yüzü güldü.
Bu metindeki fiilimsileri bularak türlerine göre aşağıdaki tabloya yazınız.(20p)
| İSİM-FİİL | SIFAT-FİİL | ZARF-FİİL |
|
|
3- Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. (25p)
* İslamiyet’in kabulünden önceki dönemde ………..…………… adı verilen biçimin, halk edebiyatındaki karşılığı koşma nazım biçimiyle söylenen ağıtlardır.
*İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatında aşk, tabiat, güzellik konularının işlendiği ……………….……. nazım biçimi, dörtlükler hâlinde ve hece ölçüsüyle söylenmiştir.
* ………………………………..……., Hoca Ahmet Yesevî’nin hikmet adını verdiği şiirlerinin yer aldığı ve öğrencileri tarafından toplanarak kitap hâline getirilen bir eserdir.
* Türkçenin bilinen ilk sözlüğü, ilk dil bilgisi kitabı ve ilk edebiyat antolojisi olma özelliğini taşıyan ……………………….………………….….… Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır.
* 1069’da Yusuf Has Hâcip tarafından yazılan ………..…….…………………… Türk edebiyatının ilk mesnevisi olma özelliğini taşır.
4- Aşağıdaki mânilerin türlerini altlarına yazınız.(15p)
“Şu dağlar garip dağlar
İçinde garip ağlar
Kimse garip ölmesin
Garip için kim ağlar
Ağlarsa anam ağlar
Gerisi yalan ağlar”
………………………
“Yaradan
Tabip anlar yaradan
Cümlenin ver muradın
Benim de ver Yaradan”
…………………………..
“Ayva gelir nar gelir
Günlerden pazar gelir
Güle fazla bakamam
Hatırıma yâr gelir”
………………………..
5-
“Elif’in uğru nakışlı,
Yavru balaban bakışlı.
Yayla çiçeği kokuşlu,
Kokar Elif, Elif diye.”
Bu dörtlükteki isim tamlamalarını bularak adlandırınız.(10p)
6- Divan şiiri nazım şekillerinden “gazel” ve “kaside”nin birbirinden farklı iki özelliğini aşağıdaki boşluğa yazınız.(10p)
7-
“Durmayın orada kargı kucakta
Dolansın yiğitler köşe bucakta
Bir savaş edelim kelle kucakta
Şehitler aşkına çalın kılıncı”
…………………………………….
“Kömür gözlüm ne salının karşımda,
Gündüz hayalimde, gece düşümde.
Bir güzelin sevdası var başımda,
Yar sevdası çetin olur yaradan.”
……………………………………
Yukarıda verilen “koşma”ların türlerini yazınız. (10p)
10.sinif turk dili ve edebiyati 1.donem 2.yazili sorulari k grubu indir.
