9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 3.Tema Günlük Planı

ADI /NO:

TEMA DAĞILIMI :

Edebiyat Atölyesi: Konuşma Becerileri Alanı /   Okuduğu metinlerdeki mekânları kendi çevresindeki mekânlarla karşılaştıran bir konuşma yapabilme  Yazma Becerileri Alanı /   Belgeseli infografik metne dönüştürebilme

İÇERİK ÇERÇEVESİ:

• Okuma • Konuşma • Dinleme/İzleme   • Yazma

Değerler: D1. Adalet, D3. Çalışkanlık, D6. Dürüstlük, D7. Estetik, D14. Saygı,D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

Okuryazarlık Becerileri: OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı

Disiplinler Arası İlişkiler: Tarih, Psikoloji, Sosyoloji, Coğrafya

Beceriler Arası İlişkiler: KB2.4. Çözümleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.15. Yansıtma,KB2.18. Tartışma, KB2.20. Sentezleme, KB3.3. Eleştirel Düşünme

KANITLARI:

ÖLÇME

• Açık uçlu sorular  • Hikâye haritası • Çalışma kâğıdı • Kısa yansıtma makalesi

• Evet/hayır kartları • Çıkış kartı   • Karşılaştırma tablosu

ÖĞRETME-ÖĞRENME

YAŞANTILARI:

Ön Değerlendirme Süreci:  Temel kabullerin (ön bilgilerin) tespit edilmesi için soru-cevaba dayalı grup tartışmaları ile listeleme yapılır.

Köprü Kurma:  9. sınıfın 2. temasında öğrenilen metin tahlilinin birinci ve ikinci aşaması, bu temada öğrenilecek edebî metinlerin yapısı ile ilgili üçüncü aşamaya temel oluşturur. Burada edinilen bilgi ve becerilerle 9. sınıfın 4. temasında yapılacak tam metin tahliline hazırlık yapılır. Hikâye, şiir gibi türlerin içerik ve anlam özellikleri yapı unsurlarıyla birleştirilerek çözümleme ve değerlendirme süreci tamamlanır. Ayrıca metinlerin toplumdaki edebî zevkin oluşmasında ve kültürler arası bir araç görevi üstlenmesindeki rolüne yönelik farkındalık kazanılır.Bu temada edinilen bilgi ve becerilerle metinlerde yer alan sanatsal, sosyolojik, psikolojik ve kültürel unsurlar değerlendirilir.

FARKLILAŞTIRMA:

* Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış bir şiiri yazıldığı dönemin tarihsel dokusuna uygun olarak hikâye tarzında yeniden yazmaları ve paylaşmaları istenebilir.

Destekleme:   Tema çerçevesinde işlenen metinlerle ilgili yapılan çalışmaların somutlaştırılması için öğrencilerden okudukları hikâyede geçen olayı görselleştirmeleri istenebilir. Öğrencilerin ilgilerini çeken başka bir hikâye okumaları ve bu metnin yapı unsurlarını (zaman, mekân, kişiler vb.) belirtmeleri istenebilir. Öğrencilere çeşitli görseller verilerek bu görsellerden hareketle adım adım kısa bir hikâye yazdırılabilir.

ÖĞRENME ÇIKTILARI :

Dinleme/İzleme

TDE1.1. “Anlamın Yapı Taşları” temasında ele alınan metinlerde dinleme/izlemeyi yönetebilme

TDE1.2. “Anlamın Yapı Taşları” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme

TDE1.3. “Anlamın Yapı Taşları” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme

Okuma

TDE2.1. “Anlamın Yapı Taşları” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme

TDE2.2. “Anlamın Yapı Taşları” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme

TDE2.3. “Anlamın Yapı Taşları” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme

Edebiyat Atölyesi (Anlatma)

Konuşma

TDE3.1. Edebî metinlerde yapısal inceliklere odaklanan akıcı bir konuşma sürecini yönetebilme

TDE3.2. Benzetme, karşılaştırma yaparak yapısal özellikleri ortaya koyduğu bir konuşma içeriği oluşturabilme

TDE3.3. Benzetme, karşılaştırma yaparak yapısal özellikleri ortaya koyduğu bir konuşmada kural uygulayabilme

TDE3.4. Edebî metinlerdeki yapısal inceliklerin konuşmaya etkisine yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

Yazma

TDE4.1. Yapısını incelikle ördüğü bir yazılı anlatım sürecini

TDE4.2. Yapısı incelikle örülmüş edebî metinlerden edindiği söz varlığını kullanarak yazısı için içerik oluşturabilme

TDE4.3. Yapısını incelikle ördüğü yazısında kural uygulayabilme

TDE4.4. Yapısını incelikle ördüğü yazısına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

Okuma becerisinin geliştirilmesi için hikâye türünden bir metin incelenir. İkinci metin, yazarın okurla kurduğu iletişimin ön planda olduğu gezi yazısı türünden seçilir. Ara metin olarak şiir türüne yer verilir. Bu temada her bir metnin kendine özgü yapı unsurlarının neler olduğu, bunların yazma amacına göre nasıl biçimlendiği ve içerik ile yapı arasında nasıl ilişki kurulduğu ele alınır.

Konuşma becerisinin geliştirilmesi için öğrencilere, okudukları hikâye ve gezi yazısı metinlerinde inceledikleri mekânları, kendi yaşadıkları çevreyle karşılaştırmalarını sağlayan bir sunum hazırlatılır. Öğrencilerin konuşmalarında temaya ilişkin sözvarlığını da etkili kullanmaları göz önünde bulundurulur.

Dinleme/izleme becerisinin geliştirilmesi için öğrencilere içerik olarak bir dinleme/izleme metninin yapısal özelliklerini de yansıtmaya uygun nitelikte olan ve Anadolu’nun farklı bölgelerinin zengin kültürel mirası ile duygusal dokusunu anlatan bir belgesel izletilir. Öğrencilerin dinlediği/izlediği belgeseli incelemesi ve okuduğu metinlerdeki yapı unsurlarıyla ilişkilendirmesi sağlanır.

Yazma becerisinin geliştirilmesi için öğrencilerden dinledikleri/izledikleri belgeseli infografik bir metne dönüştürmeleri istenir. Böylece metne kendi yorumlarını katıp yapı unsurlarına dikkat ederek yazılı bir anlatım gerçekleştirmeleri amaçlanır.

 Süreç Çerçevesi:  Bu süreçte öncelikle Cumhuriyet Dönemi’nden bir hikâye incelenir. Ardından ara metin olarak Yunus Emre’den bir şiir ele alınır. Bu sayede farklı iki türün yapı özelliklerinin karşılaştırılması amaçlanır. Daha sonra Cumhuriyet Dönemi’nden başlanarak dil ve anlatım bakımından günümüze en yakın özellikleri taşıyan gezi yazısı türünde bir metin, yapı unsurları bakımından tahlil edilir. Edebiyat atölyesinde,öğrencilerin okuduğu metinlerdeki mekânları kendi çevresi ile  karşılaştırarak konuşmaları istenir. Sınırlandırılmış performans göreviyle ders kapsamında gerçekleştirilen bu süreç sonrasında öğrencilere çok modlu bir metin olarak Anadolu’nun kültürünü aktaran bir belgesel dinletilir/izletilir ve tahlil edilir. Edebiyat atölyesinde öğrencilerden dinledikleri/izledikleri belgeseli infografik bir metne dönüştürmeleri istenir. Böylece yazılı anlatım süreci gerçekleştirilmiş olur.

BECERİ ALANLARI KONU ANALİZİ

DERS KİTABINA GÖRE BECERİ ALANLARI

DERS İŞLENİŞ SÜRECİ  VE ÖĞRETME-ÖĞRENME UYGULAMALARI: ( 5E MODELİ )

 1.) Metin Tahlili (Anlama) : Okuma

TDE2.1

“Yapı” kavramının ne olduğu ve neleri içerdiğine yönelik öğrencilerin ön bilgileri “yumruktan beşe tekniği” ile sorgulanır.Bu süreçte öğrencilere metinde yapı ile ne kastedildiği ve yapının hangi unsurları barındırdığı sorulur. Öğrenciler, ön bilgilerine göre beş, dört, üç, iki ya da bir parmağını kaldırır. En az bilgiye sahip olan öğrenci bir parmağını kaldırmış olur. Öğretmen, gelen açıklamalar doğrultusunda öğrencileri yapı kavramına ilişkin bir genellemeye ulaştırır. Daha sonra öğrencilerin metinlerde yapıya yönelik bilgi ve becerileri tamamlanır.

Hikâyenin yaratıcı, empatik okunabilmesi için düşün-eşleş-paylaş etkinliği ile okuma stratejisi seçilmesi sağlanır ( SDB2.2,KB2.6). Ardından hikâyenin yazarından ve varsa görsellerinden hareketle öncelikle konusu hakkında tahminlerde bulunulur.Hikâye okunduktan sonra öğrencilerden hikâyenin konusu hakkındaki tahminlerinin doğruluğunu gerekçelendirerekaçıklaması istenir(SDB3.3).

TDE2.2

Hikâye ile ilgili özlü bir sözden hareketle öğrencilerden hikâyelerin neleri konu edinebileceğini ön bilgilerini de kullanarak tartışmaları istenir(SDB 2.2,E3.5,KB2.18). Daha sonra hikâyenin tamamı okunur.

Öğrencilere hikâyede geçen bilmedikleri kelimelerin anlamlarını bağlamdan hareketle tahmin edebilmelerini sağlamak için anlamsal çağrışım haritaları verilir. Bu haritada öğrencilerden metinde geçen bilmedikleri kelimeleri belirlemeleri, bunların anlamlarını bulmaları ve bu kelimelerin yakın, zıt ve eş anlamlılarını yazmaları istenir. Ardından hikâyede açıkça belirtilen bilgilere ulaşmaları, bu bilgilerden hareketle de hikâyenin iletisini fark etmeleri sağlanır. Cumhuriyet Dönemi hikâyelerinin genel özellikleri, durum ve olay hikâyesi arasındaki farklar öğrencilerle birlikte açıklanır. Hikâye türüne ilişkin bilgiler T diyagramına yerleştirilir. Daha sonra öğrencilerin bu bilgileri metinle ilişkilendirerek okudukları hikâyenin hangi hikâye türüne örnek olduğunu belirlemeleri ve bu konuda açık uçlu sorularla görüş bildirmeleri sağlanır (E2.4, SDB 2.1).

TDE2.3

Daha sonra öğrenciler beşer kişilik heterojen gruplara ayrılır.Gruplar, okudukları hikâyenin yapı unsurlarına yönelik çeşitli görevler alır ve süreç içerisinde sorumluluk değeri vurgulanır(E2.2, D16). Her grupta tamamlanması gereken toplam 6 görev vardır. Gruptaki öğrenciler görevleri iş birliği içinde gerçekleştirir. Böylece sürecin sonunda her öğrenci farklı bir görevi yapmış olur (SDB2.2). Öğrencilere verilen görev çizelgesiaşağıdaki gibidir:

• Takım lideri (Tüm üyelerin çalışmalarından, takımınbaşarısından sorumludur.)

• Hikâye haritacısı (Hikâyenin geçtiği zaman ve mekânıinceleyerek hikâye haritası yapar. Mekân, zaman, karakter özelliklerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı belirlenir.)

• Ressam (Hikâyede geçen olayları resimlemekle sorumludur.Resmederken gerçek ve kurguya dayalı ifadeleri belirlemesi,hikâyede yer alan değerlerin günlük hayattaki karşılıklarını sorgulaması, hikâye içeriğini dünya bilgileriyle yorumlamasıistenir.)

• Bağ kurucu [Hikâyede geçen çatışmalarla gerçek yaşamarasında bağ kurar. Benzer durumlar karşısında nasıl davranacakları sorularak hikâye ile empati kurmaları sağlanır (E2.1).]

• Karakter analizcisi [Hikâyede geçen karakterlerin fiziksel,psikolojik vb. özelliklerini analiz eder. Karakterlerin davranış vedüşünceleriyle toplumun belli bir kesimini temsil eden ortakdavranışlar mı sergilediği yoksa kendine has tutum vedüşünceler içine mi girdiği soru-cevap yöntemi ile ortaya konur(E3.8).]

• Anlatıcı (Hikâyede neler olduğunu olay sırasını bozmadan,anlatıcıyı değiştirerek özetler. Bunu yaparken hikâye yazarı ile eseri arasında ilişki kurarak hikâyenin yazıldığı dönem özelliklerinin üslubu ve metnin yapısını nasıl etkilediğini belirlemesi beklenir.)

Gruplar yaptıkları çalışmaları sınıfta, sırayı ve zamanı etkili bir şekilde kullanarak bölüm bölüm sunar. Süreç içerisinde çalışkanlık değeri vurgulanır (D3, SDB2.1, E1.5).

Grup sunumları diğer gruplar tarafından bütüncül puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Öğrenciler tarafından hikâye haritası,resimler, karakter analizleri, kurulan bağ ve hikâye özeti birlikte değerlendirilerek puanlanır. Daha sonra, hikâyede geçen yapı unsurlarının ana düşünceye katkısı öğrenciler tarafındana çıklanır. Ardından gruplar, kendi aralarında tartışarak hikâyenin yapı unsurlarını, dönemin özellikleri açısından değerlendirir(E3.10, SDB2.2).

Tartışma etkinlikleri EBA, diğer öğrenme yönetim sistemleri, dijital pano vb. ortamlar üzerinden

paylaşılabilir (OB2).

Gruplardan bir sonraki aşamada hikâyelerden yola çıkarak metin ile yazar arasındaki etkileşimi estetik değerinden hareketle belirlemeleri istenir (D7). Bu süreçte çalışma kâğıdı kullanılır.Edebî metinlerde yapının nasıl örüldüğünü öğrencilerin tüm yönleriyle inceleyebilmesi için ara metin olarak Yunus Emre’den bir şiir seçilir. Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış bu şiir öğrencilerle okunur (OB5). Şiirden hareketle şiirdeki yapı unsurlarının redif, kafiye, ölçü vb. olduğunu belirlemeleri sağlanır (KB2.4). Öğrencilerin tahlil ettikleri hikâye ile şiir metinlerindeki yapı unsurlarına yönelik benzerlik ve farklılıklar incelenir.Bu tema kapsamında seçilen her bir metnin kendine özgü yapı unsurlarının neler olduğu, içerik ile yapı arasında nasıl bir ilişki kurulduğu, yazma amacına göre bu metinlerin nasıl biçimlendirildiği belirlenmiş olur. Dil ve anlatım özellikleri üzerinde durulurken metinlerdeki kelimeler üzerinden şekil bilgisi çalışmaları da yaptırılır. Okunan ve tahlil edilen metinlere yönelik öğrenci değerlendirmeleri için kısa yansıtma makalesi kullanılır. Bu araçta öğrencilerin deneyimlerini ayrıntılı bir şekilde ifade etmeleri sağlanır (SDB1.1, KB2.15).Öğrencilerden tahlil ettiği hikâyeyi değerlendirmek için (amaca uygunluk, zaman, mekân tasviri vb.) ölçütler belirlemesi ve kendi belirlediği ölçütler doğrultusunda açık uçlu sorularla metni değerlendirmesi istenir (E3.10, SDB1.2). Ayrıca öğrenciler okuma ve hikâye tahlil süreçlerini değerlendirerek yeni okuma metnine hazırlık yapar.• Edebî metinlerin yapısının hangi unsurlar bağlamında örüldüğünün ve yapı unsurlarının anlama olan katkısının değerlendirildiği bu temada öğrencilerden betimlemelere, kişisel deneyimlere yer veren bir gezi yazısını ikinci okuma metni olarak tahlil etmeleri istenir. Gezi yazısı metninin tahlil süreci, hikâye tahlil süreciyle aynıdır. Ancak gezi yazısı türüne özgü yapı ve üslup özellikleri (öğretici bir metin olması, genellikle gerçek anlamlı kelimelerin kullanılması, nesnel ve öznel ifadelerin yer alması, anlatım biçimlerinden açıklamanın ağırlıklı olarak kullanılması), göz önünde bulundurularak tahlil sürecindeki farklılıklar dikkate alınır.

METİN TAHLİLİ (ANLAMA) : OKUMA BECERİLERİ  DERS KİTABINA GÖRE DERSİN İŞLENİŞİ :

(5E Modeli) / 03 -21 ŞUBAT 2025 / 3 HAFTA

1)       Giriş (Engage)  (Motivasyon – Dikkat Çekme – Ön bilgileri harekete geçirme)

Giriş

Öğretmen, öğrencilere yarıyıl tatilin nasıl geçtiğini sorarak derse giriş yapar. 3.tema “ anlamın yapı taşları”nın  genel hatları hakkında bilgi verir. Dersin işleniş sürecini kısaca açıklar.Varsa öğrencilerin sorularını cevaplar.Güzel bir eğitim ve öğretim süreci temennisiyle derse giriş yapar.

Görseli verilen  Rami Kütüphanesinden; listesi verilen  hikaye,şiir ve gezi kitaplarından hangilerini seçtikleri öğrencilere sorulur.(  Bu kitapları seçmenizde neler etkili oldu? Gerekçeleriyle söyleyiniz.  Okumaya hangi tür kitaptan başlamayı isterdiniz? Gerekçeleriyle söyleyiniz.)

Dikkati Çekme / Motivasyon : Kısa bir beyin fırtınası yapılarak temaya başlanır. ( sayfa 152 )

Güdüleme

Sevgili öğrenciler, bu tema akışında sizlerden metin hakkındaki soruları cevaplamanız, ders içi ve ders dışı çalışmaları yapmanız, süreçle ilgili çalışmaları değerlendirmeniz, performans görevlerini yerine getirmeniz, ölçme ve değerlendirme sorularını cevaplamanız beklenmektedir.      

  Köprü Kurma /  Ön bilgileri harekete geçirme

9. sınıfın 2. temasında öğrenilen metin tahlilinin birinci ve ikinci aşaması, bu temada öğrenilecek edebî metinlerin yapısı ile ilgili üçüncü aşamaya temel oluşturur. Burada edinilen bilgi ve becerilerle 9. sınıfın 4. temasında yapılacak tam metin tahliline hazırlık yapılır. Hikâye, şiir gibi türlerin içerik ve anlam özellikleri yapı unsurlarıyla birleştirilerek çözümleme ve değerlendirme süreci tamamlanır. Ayrıca metinlerin toplumdaki edebî zevkin oluşmasında ve kültürler arası bir araç görevi üstlenmesindeki rolüne yönelik farkındalık kazanılır.Bu temada edinilen bilgi ve becerilerle metinlerde yer alan sanatsal, sosyolojik, psikolojik ve kültürel unsurlar değerlendirilir.

2.) Keşfetme (Explore)

   Bu temada sizlerden ; • sanatsal ve öğretici metinlerin yapı unsurlarını ve aralarındaki

farkları, • düzyazı ve şiir arasındaki içerik ve anlam farklılıklarının yapı

özelliklerine yansımasını,• yapı unsurlarının metnin ana düşüncesine katkısını, • infografik (bilgi görseli) metnin özelliklerini,

• eserlerden hareketle kültürel zenginlikleri fark etmeniz beklenmektedir.

3.) Açıklama (Explain)

Hafta içinde işlenecek tema ve konuları,öğrenme çıktıları , işleniş stratejileri ve yararlanılacak materyaller hakkında kısa bir sunum yapılır.( Sunuş )

     Metin Tahlili: Okuma Becerileri Alanı / Hikaye, Gezi yazısı   türlerinin yapı özellikleri  üzerinde durulacaktır.( Ders işleniş sırası )

Ders kitabında konuya giriş olarak verilen sorular ( hazırlık ) yanıtlanarak işlenecek ve  konu üzerine öğrencilerin dikkati çekilecektir.( hazırlık,dikkat çekme )  

Etkinlik sırası ders kitabında belirtildiği gibi (Okuma,Okuma Sırası,Okuma Sonrası) şekilde takip edilecektir.

( etkinlik sırası )

4) Derinleştirme (Elaborate) :

OKUMA: HİKÂYE

Sayfa / 153

a) Öğretmen rehberliğinde beşer kişilik takımlar oluşturulur.

b) Sözün İnceliği, Anlam Arayışı temalarında öğrendiklerinizle bu temada öğreneceğiniz dil,

anlam ve yapı unsurları aşağıda karışık olarak verilmiştir. Bu unsurları takım olarak inceleyiniz.Kavram incelemesi yapılır.

Aşağıdaki sorular cevaplanır.

c) Bir şair veya hikâye yazarı olsanız verilen dil, anlam ve yapı unsurlarından hangilerini kullanırsınız?

Takım arkadaşlarınızla tartışınız, tartışma sonunda belirlediğiniz unsurları yazınız.

Şair olsaydım…………………….. kullanırdım.

Yazar olsaydım……………………… kullanırdım.

ç) Hikâye ve şiirde kullanılan dil, anlam ve yapı unsurlarına verdiğiniz cevaplardan hareketle düşünce

farklılıklarınızı tartışınız.

d) Hikâye ve şiirde kullanılan dil, anlam ve yapı unsurlarının kullanılma gerekçelerini yazınız.

e) Yazdıklarınızı diğer takımlar yer alan arkadaşlarınızla paylaşınız.

f) Metinde yapı kavramının ne olduğu ve neler içerdiğine yönelik görüşlerinizi söyleyiniz. Öğretmeninizin

tahtaya yazdığı doğru bilgileri inceleyiniz. Yapı kavramına yönelik doğru tahmin ettiğiniz bilgi sayısı kadar parmağınızı kaldırınız.Yumruktan beşe tekniği uygulanır. Yumruktan beşe tekniği, hem öğretmenlere hem de öğrencilere ders sırasında hızlı, etkili ve sürekli geri bildirim sağlayan güçlü bir araçtır. Öğrencilerin öğrenme sürecine aktif katılımını teşvik ederken öğretmenlerin dersin temposunu ve odak noktalarını öğrenci ihtiyaçlarına göre ayarlamalarına olanak tanır.

 Okuma Öncesi :Aşağıdaki sorular cevaplandırılması için öğrencilere yöneltilir.( Sayfa 154 )

1. a) Görseldeki mozaiği inceleyiniz.b) Mozaiği oluşturan yapı unsurlarını söyleyiniz.

c) Sizce birleşerek mozaiği oluşturan yapı unsurları gibi edebî eserleri oluşturan yapı unsurları da var mıdır? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle söyleyiniz.

2.) Aşağıdaki tabloda yer alan terimlerden hangileri hikâye türü ile ilişkili olabilir? Tablodan seçerek örnekteki gibi işaretleyiniz.

3. Eskici adlı hikâyeyi okuyacaksınız. Hikâyeyi okumaya başlamadan önce aşağıdaki çalışmayı yapınız.

a) Sizce empatik okuma nedir? ( Metin tahlilleri dersinde eleştirel okuma türlerinden birisidir.)

b) Düşüncelerinizi önce sıra arkadaşınızla sonra da sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız. Düşüncelerinizi paylaşırken nezaket kurallarına uyunuz.

4. Mehmet Kaplan’ın “Güzel hikâyelerin hemen hepsinde bilinmeyen bir gerçeğin ifadesi vardır.” sözünden hareketle hikâyelerin neleri konu edinebileceğini sınıfta tartışınız. Ulaştığınız ortak sonuçları yazınız.

Okuma Sırası :  Öncelikle empatik okuma hakkında bilgi verilir.Okuma etkinliğinin empatik okuma şeklinde yapılacağı vurgulanır.

Eskici  adlı hikâye öğrencilere okutulur.Öğretmen hikayeye giriş yaparak okuma eylemini öğrencilere bırakır.Her öğrenci bir paragraf okuyarak sesli okuma etkinliğini gerçekleştirmiş olur. Eskici adlı hikâyeyi okurken bazı yerlerde olayların ve durumların gelişimine yönelik sorular bulunmaktadır. Öğrenciler metni okurken bu sorular sözlü olarak cevaplandırılır.Öğrenci seviyesine göre bu okuma etkinliği birkaç kez tekrarlanabilir.

Okuma Sonrası : Verilen anlamsal çağrışım haritasından hareketle istenen çalışmalar yaptırılır. Kelimede anlam konusu kısaca hatırlatılır.

Refik Halit Karay (1888-1965)

Türk Edebiyatında Hikaye

Türk edebiyatında modern hikâye alanında ilk denemeler, Osmanlı Devle­ti’nin Batı’ya yönelmesinin sonucu 19. yüzyılın ikinci yarısında başlar. İlk telif hikâyeler, Ahmet Mithat Efendi tarafından kaleme alınır. Ahmet Mithat Efendi hikâyelerini Letaif-i Rivayat ve Kıssadan Hisse adlı eserlerinde toplar. Samipa­şazade Sezai, Batılı tarzdaki ilk küçük hikâyeleri kaleme alır ve bunları Küçük Şeyler adlı eserinde bir araya getirir.

Millî Edebiyat Dönemi hikâyelerinde Anadolu, Türk tarihi, yanlış Batılılaşma gibi konular işlenir. Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Yakup Kadri Karaos­manoğlu, Halide Edip Adıvar Millî Edebiyat Dönemi hikâye yazarlarındandır.

Cumhuriyetin ilanıyla toplum ve kültür hayatında hızlı bir değişim süreci başlar. Bu değişim hikâye türünü de etkiler.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında hikâyelerde Kurtuluş Savaşı, cumhuriyetle başla­yan siyasi ve sosyal değişim, Anadolu coğrafyası ve insanı gibi konular işlenir. 1930’lardan sonra hikâyelerde konu çeşitliliği artar. Birey merkezli hikâyeler kaleme alınmaya başlar. Sabahattin Ali, Kenan Hulusi Koray, Memduh Şevket Esendal, Sait Faik Abasıyanık bu dönemin ünlü hikâye yazarlarıdır.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türkiye’de hızlı sosyoekonomik gelişmeler yaşanır. Hikâyelerde köy ve köylü sorunları, köyden kente göç, sanayileşme ve bunun getirdiği sorunlar, sanayileşme ile birlikte ortaya çıkan işçi sınıfı gibi konular işlenmeye başlar. Bu dönemde Talip Apaydın, Tarık Buğra, Bahaed­din Özkişi, Peyami Safa, Orhan Kemal öne çıkan hikâyecilerdendir.

Metinlerle ilgili sorular cevaplandırılır.

 Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar öykü türünün konusunu oluşturur. Hikâyede birbirine sebep-sonuç ilişkisiyle bağlanmış olay örgüsü vardır. Bu örgü, metnin yapı unsurlarıyla somutlaşır ve anlamlı bir bütünlük kazanır.

Hikâyenin Yapı Unsurları

Hikâyelerde olay örgüsü, şahıs kadrosu, olayın geçtiği mekân (yer), olayın gerçekleştiği zaman dilimi hikâyenin yapı unsurlarıdır.

1.       Olay Örgüsü: Olaylar, günlük yaşamda yaşanabilecek nitelikte gerçek durumlardır. Kurmaca bir metin olan hikâye türünde kurgusal olaylar yer alır. Bu kurgusal olaylar hikâyede belirli bir düzen içinde sıralanır ve bu sıralanış hikâyenin olay örgüsünü meydana getirir.

2.       Şahıs Kadrosu: Şahıs kadrosunu oluşturan karakter ya da karakterler hikâyenin yapı unsurlarından­dır. Hikâyedeki olayların merkezinde bulunan kişi, hikâyenin başkarakteridir. Başkarakterin yanında olayların gelişmesinde etkili olan kişi ya da kişilere yardımcı karakter denir. Hikâyede ele alınan karakterler, genellikle hayatlarının belli ve kısa bir anı içinde anlatılır. Hikâye karakterlerinin olay ya da durumla ilgili özellikleri öne çıkarılır.

3.       Mekân: Hikâyede olayın geçtiği yerdir. Yazar, hikâyesinde olayların geçeceği mekânı gerçek dünya­dan (ev, konak, iş yeri, çarşı, pazar, tren, vapur, otobüs, uçak, sokak vb.) alabileceği gibi kurmaca bir mekân da kullanabilir. Mekânın olaylar ve karakterlerle doğrudan ilişkisi vardır. Mekân, olayların gelişimini etkiler; kişilerin ruhsal durumlarını ortaya koymaya yardımcı olur.

4.       Zaman: Hikâyedeki olaylar, belli zaman diliminde (an, saat, gün, ay, yıl, mevsim vb.) yaşanır. Hikâ­yede zaman, olaylar üzerinde doğrudan etkilidir. Hikâyenin konusuna ve yapısına göre zaman uza­yıp kısalabilir.

Anlatıcı ve Bakış Açısı

Hikâyede yazar, anlatma görevini bir anlatıcıya verir. Bu anlatıcı olay ve durumları okura aktarır. Anla­tıcı da tıpkı kişiler, zaman veya mekân gibi yazar tarafından kurgulanmış bir hikâye unsurudur.

Olayların veya durumların anlatıcı tarafından ifade edilişi, bakış açısını oluşturur. Hikâyedeki olayların kimin gözünden ve nasıl anlatılacağına, anlatıcının olayların ne kadarını bilmesi gerektiğine yazar karar verir. Hikâyelerde yazarların kullandığı bakış açıları, üç ana başlık altında toplanır:

1.       Hâkim (İlahi) Bakış Açısı: Hâkim bakış açısında anlatıcı olay ve kişilerle ilgili her şeyi görür ve bilir. Kişilerin geçmişlerini, geleceklerini, ruh hâllerini bildiği gibi olayların akışından veya geçmişinden de haberdardır, bilmediği hiçbir şey yoktur.

2.       Gözlemci (Müşahit) Bakış Açısı: Anlatıcı, olay ve durumlara sınırlı bakma iznine sahiptir; olayların ve durumların tanığı konumundadır. Bu bakış açısında anlatıcı, olayları ve durumları tarafsız bir şekilde aktarır. Kişilerin aklından geçenleri, hissettiklerini; olayların geçmişini ve geleceğini bilemez.

3.       Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı: Yazar, hikâyedeki olayları ve durumları aktarma görevini olay­ların içinde yer alan bir kişiye verir. Bu anlatıcı, hikâyedeki ayrıntıları kendi bakış açısından görür. Olaylar ve durumlar hakkındaki bilgisi, yaşadığı ve gözlemleyebildiği kadardır.

Hikâye Türleri

1.       Olay Hikâyesi: Bu hikâye türünde bir olay anlatılır ve olay; serim, düğüm ve çözüm şeklinde geli­şir. Bu hikâye türünün dünya edebiyatındaki ilk örneklerini Maupassant (Mopasan) verdiği için bu hikâye türüne Maupassant tarzı hikâye adı da verilir. Türk edebiyatında Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin bu tarz öykünün temsilcileri arasındadır.

2.       Durum Hikâyesi: Durum hikâyesinde, olay ön planda değildir; bunun yerini durumlar ve yaşamdan kısa kesitler alır. Bu hikâye türünün dünya edebiyatındaki ilk örneklerini Çehov verdiği için bu hikâ­ye türüne Çehov tarzı hikâye adı da verilir. Türk edebiyatında Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal ve Tarık Buğra bu tarzın önemli temsilcileri arasındadır.

Eskici isimli hikaye çözümlemesi yapılır.Hikaye haritası doldurulur.

Ara metin / Şiir  / Yunus Emre’nin ilahi incelenir.

Nazım birimi, şiirde anlam bütünlüğünü sağlayan ve şiiri oluşturan en küçük dize topluluğudur. Tek

dizeden oluşan nazım birimine dize (mısra), iki dizeden oluşan nazım birimine beyit, dört dizeden oluşan nazım birimine dörtlük denir. Şiiri oluşturan kümeler üç, beş veya beşten fazla dizeden oluşuyorsa bu nazım birimi bent olarak adlandırılır.

Nazım birimi uygulaması yaptırılır.( Sayfa 175 )

Kelimeleri ek ve köklerine ayırma etkinliği yaptırılır. ( Sayfa 175 )

Not: Kelimede yapı konusu öğrencilere hatırlatılır.

Kafiye (uyak), şiirde dizelerin sonunda tekrarlanan ve aynı ahengi veren heceler veya aynı görevde olmayan ancak benzeşen seslerdir. Benzeyen seslerin sayısına ve kelimelerin anlamına göre türlere ayrılır. Tek ses benzerliğine yarım kafiye, iki ses benzerliğine tam kafiye, üç veya daha fazla ses benzerliğine zengin kafiye, yazılışları ve sesleri aynı, anlamları farklı sözcüklerin benzerliğine cinaslı kafiye denir. Redif, şiirde uyaktan sonra tekrarlanan yazılışları ve görevleri aynı sözcük ve eklerdir.Kafiye düzeni, bir şiirde uyakların sıralanış biçimidir. Kafiye düzeni gösterilirken dize sonlarındaki

benzer ses özellikleri aynı harfle gruplanır. Bu gruplandırma sonucunda ortaya çıkan şema kafiye örgüsünü

oluşturur. Beş çeşit kafiye örgüsü vardır: düz kafiye (aa, bb, cc / aaaa / aaab), çapraz kafiye

(abab), sarmal kafiye (abba), mani tipi kafiye (aaxa), örüşük kafiye (aba, bcb, cdc, d…).

Ölçü, bir şiirdeki dizelerin hece sayısı veya hecelerin ses değeri bakımından denkliğine dayanan ahenk unsurudur. Hece ölçüsü, şiiri oluşturan dizelerin hece sayısı bakımından eşitliğine dayanır. Aruz ölçüsü ise dizelerdeki hecelerin ses değeri açısından denkliğine dayanır. Bir şiirde bu iki ölçüden herhangi biri kullanılmamışsa o şiir serbest ölçü ile yazılmıştır.

 Nazım birimi ,ölçü ve kafiye çeşitlerini , kafiye örgüsünü bulma etkinlikleri yaptırılır.Kısaca şiir yapı unsurları işlenir ve örnek çalışmalar yapılır.Çıkış kartı etkinliği yapılır.

Kitapta yer alan görseller incelenir ve sorular cevaplanır.

Okuma Öncesi:

oru: 1) İnsanlar gezip gördükleri yerleri niçin anlatma ihtiyacı duyar? Yazınız.

 Cevap: Çünkü insanlar gezdikleri yerdeki güzellikleri ve yaşadıklarını paylaşmak isterler.

Soru: 2) Edebî değer taşıyan gezi yazılarını okumak kişiye neler kazandırır? Yazınız.

 Cevap: Edebî değer taşıyan gezi yazılarını okuyarak hem anlatılan yeri güzelce öğrenir hem de edebi zevkimizi geliştiririz.

Soru: a) Okuyacağınız gezi yazısının başlığından ve görselinden hareketle gezi yazısının içeriği hakkındaki tahminlerinizi yazınız.

 Cevap:

Gezi Yazısının İçeriği Hakkındaki Tahminim: Yazı Akdeniz Bölgesi’ndeki ya da Akdeniz kıyısındaki bir şehri anlatmakta. Resimdeki camiden Antalya olduğunu tahmin ediyorum.

Gezi Yazısının İçeriği: yazıda Antalya şehri tanıtılıyor. Şehrin coğrafi yapısı, mimari özellikleri ve diğer yönleri ayrıntıları ile ele alınıyor.

Okuma Sırası : Bizim Akdeniz’den adlı metni dikkatinizi çeken bölümleri not alarak okuyunuz.

Okuma Sonrası: Metinle ilgili sorular çözülür.

Falih Rıfkı Atay (1894/1971)

Gezi Yazısı

Yazarlar, gezilerinde gördüklerini kendilerine özgü bir üslupla eserlerinde anlatır.Ortaya konulan bu eserlerle gezi yazıları ortaya çıkar.İnsanoğlu, doğası gereği görmediği yerleri ve bu yerlerde yaşayan insanları merak eder. İnsanoğlunun yeni yerleri görüp tanıma ihtiyacını gideren, edebî ve tarihî özellik taşıyan metinlere gezi yazısı (seyahatname) adı verilir. Bu eserlerde gezgin (seyyah); gezdiği yerlerin sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi özelliklerini anlatır. Gezi yazıları, yolculuğun yapıldığı coğrafyanın o günkü sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini anlattığı için tarihî ve coğrafi metinlerdir. Bu yazılar,yazarın dolaştığı coğrafyanın maddi ve manevi özelliklerini, yaşamın özgün yönlerini içten ve anlaşılır bir dille anlatmasıyla edebî bir özellik taşır. Seydi Ali Reis’in Mir’atü’l-Memalik adlı eseri, Türk edebiyatında ilk seyahatname olarak gösterilmektedir. Türk edebiyatındaki en tanınmış seyahatname, Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eseridir.

Edebi metin yapı unsurlarıyla öğretici metin yapı unsurları örnek metinler üzerinden karşılaştırılır.

Gezi yazılarında okurun ilgisini çekecek bir anlatım tercih edilir. Yazar, gezdiği yerleri anlatırken okuru âdeta o yerlerde yaşatır; yazısını okuru yazının içine çekecek bir üslupla kaleme alır. Gezi yazı­larında sadece gezilen yerlerin tarihî, coğrafi ve kültürel özellikleri anlatılmaz; anlatılanlarla okurda bu yerleri gezip görme isteği de uyandırılır.

Gezi yazıları belirli bir plan dâhilinde kaleme alınır. Bu plan giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.

Gezi yazılarında okurun gidip görmediği, bilmediği yerler anlatıldığı gibi okurun yaşadığı yerle ilgili ilginç bilgiler de verilebilir. Yazarın bakış açısı ve gözlem gücü bir yerde uzun yıllar yaşayanların bile görmediği, fark etmediği ayrıntıların ortaya çıkmasını sağlar.

Metin türü belirleme etkinliği yaptırılır.

Anıyla gezi yazısı arasında benzerlikler vardır. Her ikisi de yazarın hayatından izler taşır. Anı ile gezi yazısının farkı, gezi yazısının amacının gezilen yerleri anlatmak olmasıdır. Anıda yazar gezdiği bir yerden bahsetse bile amacı kendi yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini, başkalarıyla olan ilişkilerini anlatmaktır.Anıların yazılma nedeni gezilip görülen yerlerin anlatılması değildir.

EDEBİYAT ATÖLYESİ : KONUŞMA 24 ŞUBAT – 07 MART  2025 / 2 HAFTA

Edebiyat Atölyesi (Anlatma)

Konuşma Becerileri Uygulama Süreci

Öğrencilere okudukları metinlerdeki mekânları kendi çevresi ile karşılaştırdıkları bir sunum hazırlayıp yaptıkları bu çalışmayı sunmalarına yönelik bir performans görevi verilir. Konuşma becerileri burada önemli bir rol oynar (E1.4, SDB2.1).Öğrencilerden okudukları metinlerde geçen mekânlardan birini seçmeleri ve seçtikleri mekân ile çevresindeki mekânlardan birini karşılaştıran bir sunum hazırlamaları istenir. Sunum hazırlanırken kullanılacak görseller dijital araçlardan yararlanılarak bulunabilir (SDB1.2, OB2). Bu görseller bulunurken öğrencilerin fikrî mülkiyet konusundaki farkındalıkları artırılarak hakkaniyetli ve dürüst (D6) bir tutum sergilemeleri sağlanır (OB2).

TDE3.2 ve TDE3.3

 Öğrencilerin, daha önceki deneyimlerinden ve ön bilgilerinden hareketle sunumlarını etkili hâle getirebileceklerine dair öngörülerde bulunarak konuşmanın etkililiğine ilişkin ölçütleri gözden geçirmeleri sağlanır. Öğrencilerden daha sonra hazırlayacakları sunumun içeriğine yönelik hazırlık yapmaları istenir. Örneğin çevresindeki yerlerin fotoğraflarını çekebilir veya betimlemesini yapabilirler (OB4). Öğrencilerden okunan metinden seçtiği mekânlar ile çevresinden seçtiği mekânların özelliklerinin yer aldığı bir karşılaştırma listesi hazırlamaları ve bu mekânları karşılaştırma tablosu aracılığıyla göstermeleri istenir.

Daha sonra öğrenciler tarafından konuşmada kullanılacak mekân, görsel ve işitsel ögeler belirlenerek sunumun içeriği tutarlılık açısından yeniden gözden geçirilir. Sunumun etkililiğini artırmak için sunum sırasında sesin (vurgu, tonlama)ve beden dilinin nasıl kullanılacağı belirlenir. Daha sonra öğrenci gözden geçirdiği içeriği görsel ve işitsel olarak nasıl ele alacağı hakkındaki görüşlerini arkadaşlarına sunar. Sunum sırasında dilin konunun içeriğine uygun ve etkili kullanılmasına dikkat edilir (SDB1.2). Sözlü anlatım, Türkçenin kurallarına uygun bir şekilde sürdürülür.

TDE3.4

Yukarıda belirlenen tüm ölçütler dikkate alınarak öğrenciler sunumlarını gerçekleştirir (SDB2.1). Sunumlar, dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama içerik, anlatım,organizasyon ve iletişim vb. ölçütler bağlamında değerlendirilir. İçerikte bilgilerin doğruluğu, karşılaştırma, betimleme, açıklama gibi destekleyici ifade kullanımı; anlatımda kelime ve cümle bazında akıcılığı, bağdaşıklığı; organizasyonda zaman ve mekân yönetimi, sunumunu uygun materyallerle desteklemesi; iletişim alt boyutunda da beden dili, jest ve mimik kullanımı vb. ölçütler yer alır.

-HAYDİ UYGULAMA SÜRECİNİ DERS KİTABI ÜZERİNDEN GÖRELİM-

 Gezdiğiniz yerleri, beğendiğiniz yemekleri, merak ettiğiniz kültürleri veya arkadaşlarınızla paylaşmak istediğiniz ilginç bilgileri, hazırladığınız bir slayt gösterisiyle sınıfta sunduğunuzda böyle bir çalışmanın sözlü anlatımdan çok daha etkili olduğunu fark edeceksiniz.Görsellere yönelik betimleyici paragraf yazdırılır.

 Aşamalar

Dokunduğunuz sihirli kartların sizi okuduğunuz metinlerdeki hangi mekâna gönderdiğini seçiniz.
Seçtiğiniz karttaki mekânı çevrenizden belirlediğiniz bir mekânla karşılaştırınız.
Sunumu yapacağınız mekâna ilişkin görsel ve işitsel ögeler bulunuz, isterseniz fotoğrafları kendiniz de çekebilirsiniz.
Hazırladığınız görsel ve işitsel materyallerle tanıtacağınız mekâna ilişkin bilgi notlarınızı bir araya getirerek sunumuz için bir slayt hazırlayınız.
Hazırladığınız slayt sunumunu arkadaşlarınızla sınıfta paylaşınız.
Size gelen dönütlere göre sunumunuzda geliştirilmesi gereken yönler üzerinde çalışınız.

Yönerge
Edebiyat atölyesi çalışması için hazırlıklarınızı sınıf dışında yapınız.
Sunumunuzu bireysel olarak yapınız.
Sunumunuzu size verilen süre içinde gerçekleştiriniz.
Fîkrî mülkiyet haklarına dikkat ederek görsel ve işitsel araçlarla sunumunuzu zenginleştiriniz.
Sunumunuzda hazırlayacağınız slayt için slayt hazırlama kurallarını gözden geçiriniz.
Sunumunuzu değerlendirme ölçütlerine dikkat ederek gerçekleştiriniz.
Sunumunuzun; öğretmen, akran ve öz değerlendirme yoluyla değerlendirileceğini unutmayınız.

NOT: 3.Tema konuşma performans ölçeği kullanılarak öğrencilerin 3.tema konuşma performans notu verilmiş olur.

 Metin Tahlili
Dinleme / İzleme: Belgesel  / 10 – 21 MART 2025
TDE1.1
Öğrencilerden bu temada çok modlu bir metni dinlemeleri/izlemeleri istenir. Bunun için kültürel miraslarımızı konu alan bir belgesel film seçilir (SDB2.1).Anadolu kültürüne ait çok modlu bir dinleme/izleme metni(belgesel) için amaç doğrultusunda dinleme/izleme stratejisine karar vermeleri sağlanır. Öğrencilerin bu süreçte dinleme/izlemeve konuşma kurallarına dikkat etmeleri, söz hakkı alarak konuşmaları gibi unsurlara dikkat edilir. Öğrencilerin Anadolu kültürünü anlatan belgeseli dinlerken/izlerken nelere dikkatetmeleri gerektiğine yönelik (konu, amaç, üslup, yapı, anadüşünce, yardımcı düşünceler, anlatım biçimleri vb.) bir kontrol listesi kullanılır. Bu kontrol listesine yazılacak maddeler öğrencilerle birlikte hazırlanır (E3.2, SDB1.2).

TDE1.2
Öğrencilerin tema çerçevesinde okuma bölümünde incelenen metinler aracılığıyla öğrenilen yapısal unsurların dinleme/izleme metninde de incelenmesi amaçlanır. Öğrencilerin kültürel ögelere yönelik neler bildiği sorgulanarak belgeselin içeriğine ilişkin tahminler alınır. Tahminlerin ardından öncelikle belgesele ilişkin kısa bir tanıtım filmi izletilir ve belgeselin içeriğine yönelik öğrencilerden genel bir tahminde bulunması istenir (E1.1).Daha sonra Anadolu kültürü konulu belgeselin tamamı öğrencilere dinletilir/izletilir (SDB2.3, OB2). Öğrencilerin belgesele yönelik yaptıkları tahminler kontrol edilir. Böylece ön bilgi ve tahminlerle yeni bilgiler arasında bağlantı kurulur.Öğrencilere evet-hayır kartları ile tahminlerin doğruluğuna yönelik geri bildirim verilir.Öğrencilerin dinledikleri/izledikleri belgeseldeki açık ve örtük iletileri bulması; bu iletilerin sunuluş şeklini okuduğu hikâye ve gezi yazısı ile bir karşılaştırma tablosu oluşturarak karşılaştırması istenir. Öğrenciler iletileri yapısal özellikler başta olmak üzere içerik, üslup, doğruluk, tutarlılık, dönem özelliği,gerçeklik ve geçerlilik bakımından listeler.

Dinlediği/izlediğibelgeselin özelliklerini listeledikten sonra belgeselde kullanılan görsel ve işitsel unsurlar bağlamında çok modlu metinlerin özelliklerini belirler. Dinleme/izleme metnine yönelik açık uçlu sorularla öğrencilerin belgeseldeki iletilere uygun görüşbildirmesi, eleştirel bir bakış oluşturması ve düşüncelerinigerekçeleriyle ortaya koyması sağlanır.

(E3.5,E3.10,SDB3.3)

TDE1.3
Daha sonra “RAFT tekniği” kullanılarak öğrencilerden belgesel metnindeki unsurları dikkate alıp daha önce tahlil ettikleri metinlerle ilişkilendirerek metni yeniden uyarlamaları istenir. Bu bağlamda öğrenciler, ilgilerine göre aşağıdaki rolleri seçer

(E1.2).Aynı rolü seçen öğrenciler, ürünleri rolün gerektirdiği konuyabağlı olarak oluşturur ve sunar(SDB1.2,KB2.20).

“RAFT tekniği” sonrasında öğrencilere Anadolu kültürünü anlatan dinlediği/izlediği belgeseldeki yapısal unsurların millî,manevi, evrensel değerlerin yansıtılmasındaki işlevi hakkında; bu değerlerin belgesel aracılığı ile yansıtılmasının dinleyici/izleyici kitlesine etkileri hakkında açık uçlu sorular sorulur, öğrencilerde vatanseverlik ve saygı değeri desteklenir

(D14,D19,KB3.3).Dinlediği/izlediği belgeseldeki üslup özellikleri, tür ve dönem özelliklerine ilişkin bilgiler, “beyin fırtınası” tekniğiyle öğrencilerden alınır(SDB2.1). Öğrenciler, dinleme/izleme sonrası değerlendirmesini çalışma kâğıdı ile gerçekleştirir.

 Bir belgesel çekmek isteseydiniz hangi konuyu işlerdiniz? Gerekçeleriyle yazınız.

Önemli günlerde insanlar niçin kutlama yapar? Söyleyiniz.

Edebiyat Atölyesi : Yazma 17 MART –  11 NİSAN  2025
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)Yazma

 TDE4.1
Öğrencilerden yazılı bir ürün ortaya koymaları için dinledikleri/izledikleri belgeseli infografik bir metne dönüştürmesi istenir. Böylece öğrencilerin metindeki yapı unsurlarını kendi yorumuyla yazılı hâle getirmesi amaçlanır.Öğrencilerden performans görevleri için -infografik metin içingörsel bulma vb.- hazırlık yapması istenir (SDB1.2).Bu süreçte öğrencilerden, bireysel anlatım gerçekleştirecekleri için öncelikle dinledikleri/izledikleri belgeselden çıkaracakları hangi bilgileri infografik metne yerleştireceğine yönelik seçimler yapması istenir. İnfografik metin ile dinlenen/izlenen belgeselin iletiler,yapı vb. unsurlar açısından uyumlu olması, belgeseldeki neden-sonuç ilişkisini bozmaması, belgeselin üslubu ile uyumlu olması vb. unsurlara dikkat edilmesi sağlanır.Öğrenciler infografik metin hazırlarken dijital araçlar kullanabilir(OB2).

TDE4.2 ve TDE4.3

Öğrenciler, dinledikleri/izledikleri belgeselin tahlili sırasında edindikleri ön bilgileri gözden geçirir, infografik metnin etkililiğive özgünlüğünü ön planda tutan bir planlama yapar. Çalışmada istenen iletiler belli bir sıraya konur (E3.7). Öğrenciler belgeseldeki içeriği kendi duygu ve düşünceleri doğrultusunda yeniden yorumlar (E3.3, SDB2.1). Çalışmasında belgeselde verilmek istenen iletiye uygun görsel kullanabileceği gibi kendi çizimlerinden de yararlanabilir (OB4). Yazısını kime hitaben,hangi araçları kullanarak yazacağının planlamasını yapar ve benzetme, karşılaştırma, örnekleme gibi düşünceyi geliştirme yollarından yararlanır. İnfografik metinde bağlama uygun olarak deyim, atasözü, kalıplaşmış ifade gibi söz varlığı unsurlarından yararlanır ve iletileri açık veya örtük bir şekilde verir. Yazılı anlatımını Türkçenin dil kurallarına uygun bir şekilde oluşturur ve metninde gerektiğinde eksiltili cümleler kullanabilir. Yazım ve noktalama kurallarına göre düzenlemeler yaparak anlatımına son şeklini verir ve bunu sınıfta paylaşır (SDB1.2).Öğrencinin yazılı ürünleri dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında anlam, dil ve görsel ögelerin kullanımı, özgünlük, tutarlılık, doğruluk, yazım ve noktalama gibi ölçütler yer alır. Değerlendirme sonrasında öğretmen öğrencilere geri bildirim verir.

Yazma Öncesi
Yeni gün anlamına gelen ve bahar bayramı olarak da kutlanan Nevruz, pek çok toplum için bir yılbaşı niteliği de taşımaktadır. Nevruz, kuzey yarım kürede bulunan ülkelerde yaygın olarak 21 Mart’ta kutlanır. Nevruz Bayramı’nda doğanın uyanışı kutlanır ve kadim bir Türk geleneği olarak demir dövülür. Bu çalışmayı yaparken Nevruz Bayramı’nın tarihî kökeni, Türk dünyası için önemi ve günümüzdeki Nevruz Bayramı kutlamaları konularında sahip olduğunuz bilgileri kullanarak infografik metin oluşturacaksınız.

Bilgi ve grafik sözcüklerinin birleşimiyle oluşan infografik kelimesi; ilgi çekmek, algıyı ve anlamayı artırmak için düzenlenmiş görsel iletişim aracı anlamına gelir. Kısaca infografik metin, bilginin görselle sunulmasıdır. Genellikle bilginin, bildirinin kısa zamanda anlaşılmasını sağlamak, okunurluğunu arttırmak için kullanılır. İnfografikler; metinler, grafikler, resimler, akış şemaları, çizelgeler gibi birçok unsurdan meydana gelebilir.

NOT: 3.Tema yazma performans ölçeği kullanılarak öğrencilerin 3.tema yazma performans notu verilmiş olur.

3.tema ve 4.tema yazma ve konuşma performans notları/puanları birleştirilerek öğrencinin 2.dönem 1.performans notu verilir.2.performans notu ise kitap okuma ve dinleme / izleme etkinliklerinden  verilir öğretim programı doğrultusunda.

 Okul Temelli Planlama
Grup Çalışması / Etkinlik 07 – 11 Nisan  2025
Nevruz Bayramı Beyin Fırtınası Etkinliği
Nevruz Bayramı üzerine beyin fırtınası etkinliği yaptırılır.

 5) Değerlendirme (Evaluate)
A.) Beceri alanlarında yer alan konuya başlarken , metnimizi anlayalım, ders içi çalışma etkinlikleri yapılır.
B.) Edebiyat atölyesi kısmında yer alan performans görevleri dereceli puanlama anahtarına göre değerlendirip öğrencilerin performans görevine puan verilir.
C.) Ders kitabında yer alan 3.Tema sonunda yer alan değerlendirme sorularıyla öğrencilerin temayı ve konuları  ne kadar öğrendikleri ölçülür.