Yaprak Dökümü
Yaprak Dökümü Romanının İncelenmesi
Ali Rıza Bey, duygusal, kendi halinde ve düzgün karakterli bir insandır. Kendine has prensipleri vardır ve prensiplerine ters gelen insanlarla çalışmak istemediği için memuriyetten istifa eder ve evine çekilir.
Ali Rıza Beyin, Şevket isminde bir oğlu ile Fikret, Neclâ, Leylâ ve Ayşe adında dört kızı vardır.
Ali Rıza Bey’in işten çıktığı dönemlerde oğlu Şevket çok iyi bir maaşla bir bankada memur olarak göreve başlar. Bundan böyle evin babası şevket olmuştur ve ailenin bütün yükü Şevket’in omuzuna binmiştir. Şevket’de aynı babası gibi dürüst ve namuslu bir insandır.
Bir zaman sonra Şevket, Ferhunde isminde bir kadınla evlenir. Ferhunde, eğence düşkünü ve hafif meşrep bir kadındır. Ferhunde zamanla moda zaafı olan Necla ve Leyla’yı da yoldan çıkarır ve onların da karakterini bozar.
Ali Rıza Bey’in evinde eğlence ve moda düşkünlüğü baş göstermeye başlar. Evde sık sık eğlence ve partiler düzenlenir. Ali Rıza Bey’in büyük kızı Fikret kız kardeşleri ve yengesi ile pek anlaşamaz ve bundan dolayı olanlardan rahatsızlık duymaktadır.
Aslında Hayriye Hanım da olanlardan pek memnun değildir ancak kızlarına koca bulmak ümidiyle evde olan bitene razı gibi gözükmektedir. Şevket de annesi gibi olanlardan rahatsız olmasına rağmen karısının tesiriyle ortama uyum sağlamıştır.
Evde eski itibarlı günlerinin kalmadığını fark eden Ali Rıza Bey, tekrar işe girmeyi düşünse de muvaffak olamaz. Eğlenceler için gereksiz harcamalar yapılan Ali Rıza Bey’in evinde maddi sıkıntılar baş gösterir. Bundan sonra kavga gürültü ve hırgür birbirini takip eder.
Evdeki bu anormal durumlara ayak uyduramayacağını düşünen Fikret, Adapazarı’nda yaşlı bir adamla evlenir. Bu olay Ali Rıza Bey’in aile ağacındaki yapraklardan birinin dökülmesidir aslında.
Ali Rıza Bey, bu olumsuz ortamlardan kızlarının kurtarılması gerektiğinin farkındadır. Kızlarını kurtarmak için onları evlendirmeyi düşünür ancak uygun damat bulamaz.
Ekonomik sıkıntılar karşısında çaresiz kalan Şevket, bankadan aldığı borç paraları ödeyemez ve hapse atılır. Şevket’in hapse girmesi bir diğer yaprak dökümüdür.
Hapisteki kocasından ümidini kesen Ferhunde, evden kaçar. Şevket, belki de bir beladan kurtulduğunu düşünerek fazla üzülmez. Ferhunde’nin evden kaçması Ali Rıza Bey’in aile ağacındaki bir başka yaprağın düşmesi anlamına gelmektedir.
Ferhunde’nin evden kaçması Leyla ve Necla’nın bocalamasına sebep olur. Çünkü alıştıkları eğlenceli hayat sona ermiştir. Kızlar bu monoton hayattan pek sıkılırlar. Sırf bundan dolayı Kendisini zengin gösteren bir Suriyeli ile evlenir. Fakat hiçbir şey umduğu gibi olmaz. Evlendiği kişinin birden fazla karısı vardır. Kendisini kurtarması için babasına mektuplar yazar. Bu olay Ali Rıza Bey’in aile ağacındaki bir başka yaprağın düşmesidir.
Ali Rıza Bey’in diğer kızı Leyla da kötü yola düşer ve bir avukatın metresi olur. Ali Rıza Bey, Leyla’yı evden kovar. Bu olay beşinci yaprağın düşmesidir.
Bu olanlardan sonra Ali Rıza Bey, hafif bir rahatsızlık geçirir. Aslında Leyla’nın gitmesi onu çok derinden yaralamıştır. Leyla gittikten sonra ev büsbütün sessiz kalmıştır. Bu olaylar Hayriye Hanım’ı da çok derinden etkilemiştir. Kocasına sık sık sitemde bulunur. Sitemlere dayanamayan Ali Rıza Bey Adapazarı’na Fikret’in yanına huzur bulmak gayesiyle gider. Fakat aradığı huzuru orada da bulamaz. Aile ortamı pek huzurlu olmayan Fikret, babasını barındıracak durumda değildir.
Adapazarı’nda aradığını bulamayan Ali Rıza Bey, İstanbul’a geri döner, hastalığı iyice artar ve hastaneye yatar. Babasının hasta olduğunun haberini alan Leyla, babasını hastaneden çıkarır, kendi evine götürür. Taksim’deki lüks apartman katında hep birlikte rahat bir şekilde yaşamaya başlarlar.
DEĞERLENDİRME: Reşat Nuri Güntekin, Yaprak Dökümü isimli eserinde Avrupai bir hayat özentisinin ekonomik alt yapısı olmayan ailelerde meydana getirmiş olduğu sıkıntıları trajik bir şekilde işlemiştir. Ekonomik zorlukların insanların değer vermiş oldukları ilkelerden bile sapmalarına sebebiyet verebileceğini vurgulamıştır.
