9.SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI 1.DÖNEM 1.YAZILI SORULARI (B GRUBU)
1. Metinleri hangi yönlerden sınıflandırırız? Yazınız.(10)
2.Öğretici metinlerin ortak özelliklerinden beşini yazınız.(10)
3. Sanat metinlerinin özelliklerinden dördünü yazınız. (10)
4., 5. ve 6.sorular aşağıdaki paragrafa göre cevaplanacaktır.
Bazıları “Sanat sanat içindir” ve bazıları da “Toplum içindir” der. “Sanat sanat için olduğu zaman dolaylı olarak toplum için de yararlıdır” diyenler de vardır. Ama Atatürk için edebiyat, “büyük insanlık” yolunda “uyarıcı, hedeflendirici ve yürütücü” olmalıdır. Atatürk, gerek sohbetlerinde, gerek dikte ettiği direktiflerinde edebiyatın toplumun yücelmesi yönünde kullanılmasını istemiştir. Türk çocuğu edebiyat yolundan ulusunun yüceliğini, sağlam karakterli olduğunu öğrenecek, devrimlere bu yoldan bağlanacak ve onu koruyacak; yine bu yoldan iyi hatip olarak yığınları olumlu yönlerde peşinden sürükleyecek. Atatürk, edebiyatın, sadece subjektif duyguları yansıtan bir aristokrasi rehavetine yastıklık etmesine daima karşı olmuştur. Türk kahramanlığını dile getiren Yahya Kemal’i ve sosyal adaletsizliğe isyan eden Tevfik Fikret’i de bunun için sevmiştir, “hürriyet” diye kükreyen Namık Kemal’e bunun için gönül vermiştir.
Sadi Borak, Atatürk ve Edebiyat
4. Yukarıdaki metnin ana düşüncesi nedir? (10)
5. Yukarıdaki metnin yardımcı düşünceleri nelerdir? (10)
6. Yukarıdaki metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangileri kullanılmıştır? (10)
7. a) Kimse farkına varmadan evden çıktım. Doğruca alet edevatın bulunduğu depoya gittim. Duvara yaslı duran kazmayı kaldırıp ağırlığına baktım. İmkanı yok, bunu götüremezdim.Çok ağırdı. Küçük keser de aynı görevi görürdü. Aradığım keseri buldum. Depodan çıktım…
b) Yazdan kalma bir gündü. Güneş, insanın içini ısıtıyordu. Cemil, sahilde oturmuş, dalgaların sesini dinlerken üstünden hızla geçen martıların çığlığı andıran sesiyle irkildi. Yerinden doğrulup izlemeye koyuldu. Martılar deniz üzerinde iyice süzüldükten sonra suya ani dalışlar yapıyor, küçük balıklar ustaca avlıyordu…
Yukarıdaki paragrafların anlatıcıları kimlerdir? Açıklayınız.(10)
8. a)
— Canım, neden söküyorsunuz? dedim.
— Mühendis Ahmet Bey söktürüyor.
— Ne yapacak bunları?
— Yukarıda deri tüccarı Hollandalı var ya hani, onun bahçesini düzeltiyorlar da…
— İngiliz çimi alsın, eksin, mademki herif zengin…
b) Bu kedi, tahta masanın üstüne çıkmış, köpeğime durmadan homurdanacak mı? Sandalyenin üstündeki vişneçürüğü rengindeki delik çoraplar… Asmanın yaprakları daha yemyeşil. Bizim bahçedeki kurudu bile. Deniz, Bozburun’a doğru başını almış gidiyor. Uzaklarda görünen, İstanbul’un neresi kim bilir? Sesler neden gelmiyor?
Öyküleyici metinlerde gösterme (diyalog, iç konuşma, bilinç akışı), tahkiye etme (kişi tanıtımı, olay anlatımı, geriye dönüş, iç çözümleme, özetleme), pastiş, parodi ve ironi gibi anlatım tekniklerinden yararlanılır. Yukarıdaki paragraflarda hangilerinden yararlanılmıştır? Yazınız ve bu teknikler hakkında kısaca bilgi veriniz. (10)
9. Aşağıdaki cümlelerde isim olan kelimelerin altını çiziniz. (10)
Çevresindeki leventler gayet yorgundu.
Hem deniz yolculuğu öyle hafife alınacak kadar kolay bir şey değildi.
Denizlerin kurdu nice engelleri geçmişti de şimdi burada bir avuç düşmana mı yenilecekti?
10. Aşağıdaki cümlelerde bulunan bilgiler doğru ise cümlenin karşısına D, yanlış ise Y yazınız.(10)
a) Varlıkları ve kavramları karşılayan kelimelere isim denir.
b) Topluluk isimlerinin de çoğulu yapılabilir.
c) “Kediciğin yağmurun altında daha fazla ıslanmasına dayanamadı ve onu içeriye aldı.” Cümlesinde küçültme eki almış olan bir isim yoktur.
d) “Anneciğimi çok özledim.” cümlesindeki –cik eki kelimeye sevgi anlamı katmıştır.
e) “Yavrucak daha ne yapsın ki!” cümlesinde bir tane küçültme eki alan kelime vardır.
f) “Ağaçlar ormanlarımızın kaynağıdır.” cümlesindeki ağaç kelimesi genel anlamlı, “Ağaç yaşlı adamın üzerine düştü ve adamcağız oracıkta öldü.”cümlesindeki ağaç ise diğer cümledeki ağaç kelimesine göre özel anlamlıdır.
g) Ülke isimleri büyük harfle başlamaz.
h) “Ne kadar cimri birisidir o, sen bilmezsin.” cümlesinde isim olan sözcük bir tanedir.
ı) “Bu şişeyi nereden aldınız?” cümlesinde iki sözcük cins isimdir.
i) “Huzursuluğunun sabebibini bir anlayabilsem…” cümlesinde soyut isim vardır.
CEVAPLAR:
1. a.Gerçeklikle ilişkileri, işlevleri ve yazılış amaçlarına göre
b. Kullanılan anlatım türlerine göre
c.Dilin işlevlerine göre
d.Sözlü ya da yazılı anlatımla oluşturulmalarına göre
2. a.Açıklamak, bilgi vermek ve öğretmek amacıyla yazılır.
b.Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır.
c.Verilen bilgiler, yapılan açıklamalar örneklerle, tanımlarla pekiştirilir.
d. Söz sanatlarına, kelimelerin mecaz ve soyut anlamlarına pek yer verilmez.
e. Daha çok ansiklopedilerde, bilim kitaplarında ve ders kitaplarında yer alır.
3. *Kurmaca olması
*Okuyucuya estetik zevk vermesi
*Samimi bir dille oluşturulması
*Mesaj kaygısından uzak olması
4. Sanat toplum içindir.
5. Atatürk’ün sanatın toplumun hizmetinde olmasını istemesi
Sanatın toplum hizmetinde olmasının Türk gençliğine kazandıracakları
Atatürk’ün edebiyatın sadece özne duygulara hizmet etmesinin karşısında olması
Atatürk’ün sevdiği bazı şiirlerin toplumcu yönünün olması
6.Tanık gösterme: Atatürk’ün sözlerine paragraf içinde yer verilmiştir.
Örneklendirme: Atatürk’ün yaptıkları örnek gösterilmiştir.
7. a) Birinci kişili anlatıcı kullanılmıştır. Çünkü çıktım, baktım ifadelerinde olduğu gibi 1.tekil şahıs eki kullanılmıştır.
b) Üçüncü tekil şahıs anlatıcı vardır. Çünkü yüklemler üçüncü tekil şahısla çekimlenmiştir.
8. a) Diyalog: Kahramanların karşılıklı konuşmalarına dayanan anlatım tekniğidir. Metne akıcılık kazandırır. Diyalog tekniğinde konuşmalar, kitabi değildir. Kahramanlar, sosyal statülerine uygun biçimde konuşturulur.
b) İç Konuşma: Kahramanların içsel konuşmalarını aktarmaya dayanan anlatım tekniğidir. İç konuşma tekniğinde, kahramanın duygu ve düşünceleri sesli düşünme şeklinde yansıtılır. Bu anlatım tekniğinde kahraman, karşısında biri varmış gibi kendi kendine konuşur.
9. Aşağıdaki cümlelerde isim olan kelimelerin altını çiziniz. (10)
Çevresindeki leventler gayet yorgundu.
Hem deniz yolculuğu öyle hafife alınacak kadar kolay bir şey değildi.
Denizlerin kurdu nice engelleri geçmişti de şimdi burada bir avuç düşmana mı yenilecekti?
10. Aşağıdaki cümlelerde bulunan bilgiler doğru ise cümlenin karşısına D, yanlış ise Y yazınız. (10)
a) Varlıkları ve kavramları karşılayan kelimelere isim denir. (D)
b) Topluluk isimlerinin de çoğulu yapılabilir.(D)
c) “Kediciğin yağmurun altında daha fazla ıslanmasına dayanamadı ve onu içeriye aldı.” cümlesinde küçültme eki almış olan bir isim yoktur.(Y)
d) “Anneciğimi çok özledim.” cümlesindeki –cik eki kelimeye sevgi anlamı katmıştır.(D)
e) “Yavrucak daha ne yapsın ki!” cümlesinde bir tane küçültme eki alan kelime vardır. (D)
f) “Ağaçlar ormanlarımızın kaynağıdır.” cümlesindeki ağaç kelimesi genel anlamlı, “Ağaç yaşlı adamın üzerine düştü ve adamcağız oracıkta öldü.” cümlesindeki ağaç ise diğer cümledeki ağaç kelimesine göre özel anlamlıdır.(D)
g) Ülke isimleri büyük harfle başlamaz.(Y)
h) “Ne kadar cimri birisidir o, sen bilmezsin.” cümlesinde isim olan sözcük bir tanedir. (Y)
ı) “Bu şişeyi nereden aldınız?” cümlesinde iki sözcük cins isimdir. (Y)
i) “Huzursuluğunun sabebibini bir anlayabilsem…” cümlesinde soyut isim vardır. (D)
9.sinif-turk-dili-ve-edebiyatı-1.donem-1.yazili-sorulari-b-grubu indir.
