Asıl adı Ahmet olan Nedim, İstanbul’da doğmuştur.
İyi bir öğrenim görmüş, Arapça ve Farsça’yı öğrenmiştir.
Nedim, Damat İbrahim Paşa vasıtası ile 3.Ahmet’le tanışmış ve çeşitli medreselerde müderrislik yapmıştır.
Sanatçı olarak verimli yılları Lale Devri olarak bilinen 1718-1730 yılları arasıdır.
Patrona Halil İsyanı sırasında öldüğü rivayet edilir.
Nedim coşkun yaradılışlı bir insandır.
Lale Devri adı verilen bilim, kültür, zevk ve eğlence döneminin parlak simalarındandır.
Devlet büyüklerinin toplantılarına, eğlence meclislerine katılmış ve bu toplantıların aranan şairi olmuş ve şiirleriyle eğlencelere neşe ve coşkunluk katmıştır.
Daha çok gazel ve kasideleriyle tanınır.
Gazel ve kasidelerinin konusu genellikle aşktır.
Nedim şiirlerinde maddi aşkı işlemiştir. Onun şiirlerinde anlattığı güzeller maddi varlıkları hissedilen güzellerdir. Şair, aşkı sürekli ve ciddi olmaktan çok geçici bir eğlence olarak görmüştür.
Şarkı nazım şeklinin ilk örneklerini vermiştir. Şarkılarında neşeli ve coşkuludur. Yaşadığı devrin güzelleri ve güzellikleri şarkılarına konu olmuştur. Nedim şarkı şairidir. Şarkının en güzel ve başarılı örneklerini vermiştir.
Üzüntü, acı ve kederi şiirine sokmayan Nedim’in şiirinde zevk, neşe ve coşkunluk vardır.
Nedim şiire yaşadığı devrin hayatını sokmuştur. Şiirlerinde bütün olayları, güzellikleri ve canlılığıyla o devir İstanbul’unun birçok özelliğini bulmak mümkündür. Nedim İstanbul’u şiirlerinde yaşatan şairdir. Nedim İstanbul’un gezinti ve eğlence yerlerini, Haliç, Kağıthane, Göksu gibi yerleri şiirinde ustaca işlemiştir. İstanbul’u her yönüyle yansıtmakta oldukça başarılıdır. Bu yüzden ona İstanbul şairi denir.
Müncaat, naat gibi dini kasideler yazmamıştır.
Mahallileşme akımının temsilcilerindendir. Divan şiirinin yerli ve gerçekçi bir havaya bürünmesini sağlamıştır.
Halk dilinde kullanılan kelime ve deyimler, Nedim’in şiirinde sıkça ve ustaca kullanılmıştır. Baki’nin şiir diline soktuğu İstanbul şivesi, Nedim’de şiir dili olmuştur.
Nedimane söyleyiş denen şiir tarzının kurucusudur.
Nedim epiküryen dünya görüşüne sahiptir. Hayattan zevk alma, günü güzel yaşama, yaşanan zamanı mutlu geçirme Nedim’in şiirlerinin temel özelliğidir.
Nedim Eserleri
- Divan
- Sahaif’ül Ahbar
- Nigarname
Nedim Divanı
Divan
Önce kaside ve tarihler sonra diğer manzumeler sıralanmıştır. Gazellerden sonra şarkılara yer verilmiştir. Şiirlerinin içinde Arapça ve Farsça olanlar da vardır. Çağatayca azılmış bir gazel ile şarkılar arasında hece ölçüsü ile yazılmış bir türkü vardır. Divanın sonunda lügatçe yer alır. Bu bölümde Nedim’in şiirinde geçen ve o dönem okuyucularının anlayamayacağı düşünülen kelimeler vardır. Divan’ındaki kasidelerde İstanbul’u, devrin olayları ve eğlenceleri dile getirilir.
Sahaif’ül Ahbar
Müneccimbaşı Derviş Ahmed Paşanın Camiü’d-Düvel adıyla da anılan eserinin bir kısmını Türkçe’ye Nedim çevirmiştir.
Nigarname
Eser içinde manzum kısımları da bulunan bir mektuptur. Sanatlı bir üslupla yazılmıştır.
