Güzelliğin on par’etmez
Şu bendeki aşk olmasa
Eğlenecek yer bulaman
Gönlümdeki köşk olmasa
Tâbirin sığmaz kaleme
Derdin dermandır yâreme
İsmin yayılmaz âleme
Âşıklarda meşk olmasa
Kim okurdu kim yazardı
Bu düğümü kim çözerdi
Koyun kurt ile gezerdi
Fikir başka başk’olmasa
Güzel yüzün görülmezdi
Bu aşk bende dirilmezdi
Güle kıymet verilmezdi
Âşık ve maşuk olmasa
Senden aldım bu feryâdı
Bu imiş dünyanın tadı
Anılmazdı Veysel adı
O sana âşık olmasa
Aşık Veysel Şatıroğlu
“İçimizdeki ve dışımızdaki güzelliklerin duygu dünyamızdaki ifadesini nasıl buluyorsunuz? Sevginin gücü sizce nereden kaynaklanıyor?” sorularına cevaplar verip fikir ayrılıklarının toplumsal değerini arkadaşlarınızla tartıştıktan (alınan eğitim, yaşanılan sosyal ve kültürel çevre, aile yaşamı yani nasıl bir çocukluk dönemi geçirdiği, yaşam standardı vs.) sonra yukarıdaki şiiri bir defa daha okuyunuz.
Bu Bendeki Aşk Olmasa adlı şiirin dörtlük dörtlük açıklanışı:
1.dörtlük:
Şair sevdiğine seslenmektedir. Ve eğer benim sana karşı olan sevgim olmazsa senin güzelliğin hiçbir işe yaramaz demektedir. Bu söylediği gerçekten de doğrudur. Çünkü güzeli güzel yapan ve güzel gösteren şey ona duyulan sevgi ve ilgidir.
Edebi sanatlar: “Gönlümdeki köşk” sözüyle gönlünü köşke benzetmiş ve bir teşbih sanatı yapmıştır. Çünkü bu sözle “Köşk gibi olan gönlüm” demek istemiştir.
2.dörtlük:
Şair sevdiğinin güzelliğinin eşsiz olduğunu belirtiyor. Şairin sevgilisi o kadar mükemmel güzeldir ki, onun güzelliğinin yazıp tanımlamaya kalemler güç yetiremez. Şair aşıktır ve aşk derdi çekmektedir. Hasret çekmektedir. “Derdin dermandır yarama” sözleriyle şair çektiği aşk acısından memnun olduğunu dile getirmiştir.
Şair dörtlüğün son iki satırında da: Güzellerin güzelliklerini dillere destan eden aşıkların onlar hakkında düzüp koştukları şiirler olduğunu, eğer aşıklar çalıp söylemese; ne Leyla’nın, ne Aslı’nın, ne Şirin’in isimlerinin böylesine dillere destan olmasının mümkün olmadığını söylüyor.
Edebi sanatlar: ►“Tabirin sığmaz kaleme” sözleriyle abartma yaparak mübalağa yapılmıştır.► “Dert” ve “derman” sözleri bir araya getirilerek tezat sanatı yapılmıştır.
3.dörtlük:
Şair ilk iki dörtlükte sevgilisinden ve sevgilisinin güzelliğinden bahsederken, burada genel bir konuya geçiyor ve dünyadaki birçok şeyin sebebinin fikir ayrılığı olduğunu söylüyor.
“Koyun kurt ile gezerdi” derken eğer fikir ayrılığı olmazsa dünyada iğne ucu kadar kötülük olmazdı demek istiyor.
Edebi sanatlar:► İlk iki satırda soru şeklindeki ifadelerden dolayı istifham sanatı yapılmıştır.►Kurt ve koyun sözleri bir araya getirilerek tezat sanatı yapılmıştır.
4.dörtlük:
Kainatın yaratılış sebebi sevgidir. Yüce Allah kainatı sevgili peygamberimizin sevgisinden dolayı yaratmıştır. Bu yüzden de şair, bu dörtlükte her şeyin başının sevgi olduğunu dile getirmiştir. Şaire göre eğer sevgi olmasa hiçbir şeyin ne değeri olur ne de tadı.
Sevgililerdeki güzelliğin ortaya çıkmasında, aşıktaki aşkın ortaya çıkmasında, güldeki güzelliğin fark edilmesindeki ana ve tek sebep aşktır, sevgidir.
Edebi sanatlar: ►Burada aşık ve maşuk yani aşık ve sevgili sözleri sevgi yerine kullanılarak istiare sanatı yapılmıştır. ► Her şeyin güzelliğinin ortaya çıkması sevgi bağlanarak hüsn ü talil sanatı yapılmıştır.► “Ey Muhammed(sav) sen olmasan kainatı yaratmazdım.”hadisine telmih yapılmıştır.
5.dörtlük:
Şair dünyanın tadının sevgi olduğunu söylüyor. Şayet kendisinin içindeki aşk ve sevgi olmasa böyle güzel şiirler söyleyemeyecekti. Böylece adı anılmayacaktı.
Edebi sanatlar: ►Feryat sözü aşk yerine kullanılarak istiare sanatı yapılmıştır.►Adının anılmasına sebep olarak aşık olmasını göstererek hüsn ü talil sanatı yapılmıştır.
Şiirle ilgili sorular ve cevapları:
1.Şairin gönlündeki sevgi, nasıl bir sevgidir?
Şairin gönlündeki sevgi, tertemiz olan gerçek sevgidir. Bu sevgi dünyanın tadı, her şeyin ana sebebidir. Eğer bu sevgi olmazsa hiçbir şeyin tadı olmaz.
2.Sevgilinin isminin âleme yayılmasını şair nelere bağlıyor?
Şair sevgilinin isminin aleme yayılmasını, yine aşka bağlıyor. Eğer aşıklardaki aşk olmazsa, onlar sevgililerin güzelliğini anlatan şiirler yazmayacaklar. Böylece onların isimler hiç kimse tarafından bilinemeyecektir.
3.Birinci dörtlüğü Cenap Şahabettin’in “Yalnız seni sevmek dostluk değil mübadeledir.” özdeyişinin ışığında tartışınız.
İki söz arasında paralellik görüyoruz. Farklı şekillerde olsa ikisi de aynı şeyi ifade etmiştir. İkisinde de sevginin karşılıklı olduğu ifade ediliyor.
4.Dördüncü dörtlüğü açıklayınız.
Şair her şeyin başının sevgi olduğunu, eğer aşk ve sevgi olmazsa, ne sevgilideki güzelliğin bir kıymetinin olacağı, ne de gülün güzelliğinin fark edileceği söylenerek, aşk ve sevginin önemi anlatılıyor.
5.Veysel’e göre, dünyanın tadı nedir?
Veysel’e göre dünyanın tadı aşktır, sevgidir. Eğer aşk ve sevgi olmazsa dünyada hiçbir şeyin tadı ve önemi olmaz.
6. Şiiri dil, anlatım ve biçim özellikleri yönünden inceleyiniz.
Dil ve anlatım: Şiirin dili açık ve sadedir. Kullanılan kelimeler, halk dilinde ve günlük hayatta kullanılan kelimelerdir. Anlatım sade ve akıcıdır. Şiir halk şiiri geleneğine uygun olarak yazılmıştır.
Şiirin Kafiyelenişi:
- dörtlük:
-etmek—————→serbest
-aşk olmasa olmasa: redif
-bulunan————-→serbest
-köşk olmasa şk: tam kafiye
- dörtlük:
-kaleme e : redif
-yareme em : tam kafiye
-aleme olmasa : redif
-meşk olmasa şk : tam kafiye (diğer dörtlüklerle )
- dörtlük:
-yazardı ardı: redif
-çözerdi z : yarım kafiye
-gezerdi olmasa: redif
-başk olmasa şk : tam kafiye (diğer dörtlüklerle)
- dörtlük:
-görülmezdi mezdi: redif
-dirilmezdi ül, il: tam kafiye
-verilmezdi olmasa: redif
-maşuk olmasa k: yarım kafiye(diğer dörtlüklerle)
5.dörtlük:
-feryadı adı: tunç kafiye
-tadı olmasa: redif
-adı k: yarım kafiye
-aşık olmasa
Kafiye Şeması:
-a -d -e -f -g
-b -d -e -f -g
-c -d -e -f -g
-b -b -b -b -b
Şiir 4+4=8’lik hece ölçüsüyle yazılmıştır.
Şiir dörtlükler halinde yazılmıştır.
Emeğinize sağlık, teşekkürler.
Rica ederim.