- Dünyayı okuyanlar ve yazanlar yönetir.
- Öğretmen, içi kan ağlasa bile okulda öğrenciye tebessüm etmek zorundadır.
- Öğretmen, okula bir ibadethaneye girer gibi girmelidir. (Nurullah Ataç)
- Öğretmenin başlıca ödevi öğretmek değildir, örnek olmaktır. Kendisi okumazsa bilgisini günden güne artırmazsa bu acunda (dünyada) neler söylenmiş daha neler söyleniyor, bunları merak etmezse çocuklara da örnek olamaz, onlara kuru bir bilgi vermekten öteye gidemez, benliklerini işleyemez. (Nurullah Ataç)
- Eğitim, insanların hayal gücünü belirlemektir.
- Gerçek öğretmen, öğrenmeyi öğretmekten başka bir şey öğretmez. (M.Heideger)
- Eğer bir çocuk öğrettiğimiz şekilde öğrenemiyorsa belki biz onların öğreneceği şekilde öğretmeliyiz. (N.Estrada)
- Eğitimin amacı düşünen, duyarlı insan yetiştirmektir.
- Çocuk bir yaşından itibaren okur yazar hale getirilmeli. Görsel okur yazar kılınmalı. Bu şekilde çocuklar dilsel okur yazarlığa daha çabuk geçmiştir.
- Dil ve edebiyat öğretimi zayıfsa orada hoyratlık vardır.
- 5-6 yaşında çocukta kitap sevgisinin oluşmuş olması lazım.
- Çocukları 5-6 yaşından itibaren karikatürlerle buluşturun.
- Çocuğun en temel gerçekliği oyundur. Özellikle masallar okunmalı.
- 4-5-6 yaşlarında çocuğa tekerlemeler öğretin.
- Çocuklara 15 günde bir akılda kalıcı, kısa şiirler okumalıyız.
- Türkçe eğitiminin temel amacı okuma kültürü edinmiş, düşünen duyarlı bireyler yetiştirmek olmalıdır.
- Korkutulan çocuk öğrenme isteğinden uzaklaşır.
- Sorunumuz, az okumak ya da hiç okumamak.
- Sorunumuz, okumayı ihtiyaç olarak görmemek.
- Toplum okumayı bir değer olarak görüyor mu? Yoksa gereksiz bir şey olarak mı algılıyor? Toplum okumanın yararına inanmıyor. İdarecilerin; bilgi ve kültür sahibi olmanın bir değer ifade ettiğini bilmesi lazım.
- Okuyanların itibarlı olduğunun ifade edilmesi lazım.
- Okumanın yeri sadece okul değildir.
- Okumanın en güzel öğretildiği yer ailedir.
- Çocuklar televizyon okuyup, kitap izliyorlar.
- Genel şartları düzeltmeden özel şartları düzeltemeyiz.
- Türkiye’nin en acil konusu eğitimdir.
- Biz şu anda eğitim yapmıyoruz, öğretimin en kötüsünü yapıyoruz.
- Okuyana verilen değer ekonomik ve itibar anlamında artmalı.
- Biz aç olmayana zorla yedirmeye çalışıyoruz.
- Öğretmenler okuyor mu? Öğretmenler üç grup: 1.Okeyciler 2. Tacirler 3.Ehl-i sohbet
- Evde annem, babam, kardeşlerim okumuyor. Evdeki televizyondAa babam 130 kanalı geç geç (zaping) yaparak izliyor, mutfakta televizyon var.
- Üç zaman çalıcı: cep telefonu, bilgisayar, televizyon.
- Teknik aletleri amaca uygun olarak nasıl kullanabiliriz? Tabii ki yasalarla.
- Toplumun yaygın eğitiminde de ciddi problemler var.
- Edebiyat güzellik duygularını besleme sanatıdır. Edebiyat bu işlevinden uzaklaştı.
- Asıl tehlike GDD (genetiği değiştirilmiş duygular).
- Dilin işlevi konusunda ciddi sıkıntılar var.
- Dil; algılama, kavrama, hayal kurma aracıdır.
- Televizyonlarda kültür programlarına yer yok.
- İnsanın bir ruhu ve gönlü olduğunu yöneticilerin kabullenmesi lazım.
- Okumak ödüllendirilmeli ve özendirilmeli.
- Okulun çeşitli yerlerine öğrencileri koyarak onlara kitap okutarak kitaba ve okumaya dikkat çekebiliriz.
- Biz edebiyatçılar olarak bildiğimizi zannettiğimiz, varsaydığımız şeyler üzerine kafa yormuyoruz.
- Beş duyumuzla somutlaştırdığımız şey algıdır.
- Çocuk edebiyatı→0-18 yaş grubu
- Yazar eserinde çocuk kahramanlarından bahsediyorsa bu çocuğun edebiyatıdır. Bu, çocuk edebiyatı demek değildir.
- Çocuk edebiyatı; çocuğun dili, algısı ve hayal dünyasını ele alan ve çocukta estetik duygular uyandıran edebiyattır.
- Çocuk edebiyatı: zevk ve algı
- Çocukların zevkleri, algıları nelerdir?
- Biz, çocuk edebiyatı kavramıyla 1950’lerde karşılaştık, Batı ise 18. yüzyılda.
- Önce çocuklara model oluşturmalıyız.
- Batı fabllarla bunu yapmış. Çocuklar olayın içinde olmalı.
- Bizim edebiyatımız en büyük problemlerinden biri çeviri problemidir.
- Çocuğun model aldığı dünya ile sizin almasını istediğiniz dünya arasındaki farklar?
- 0-6, 6-8,8-12,12-15 arası yaş gruplarının kendilerine özgü nitelikleri var.
- 6-8 arası cinsel kimlik (sapmaları) dönemidir (başlar).
- 8-12 beğenilme, model alma, lider olma dönemidir.
- 12-15 fantezi dünyasından uzaklaşmış, kendi gerçekliğinin farkında olduğu dönemdir. Onları gerçek dünya ile yüzleştirecek eserlerle buluşturmalıyız.
- Okumadığınız kitapları öğrencilere tavsiye etmeyiniz.
- İlkokul üçe kadar kitapların ¾’ü resim ¼’ü yazı olmalıdır.
- Çocukların ruhsal ihtiyaçların kadar ilgi duydukları konular da dikkate alınmalıdır.
- 1-6 yaş çocukların alışkanlıkları giderek şekillenir, çocuğun bağımsızlığı giderek artar. Çevreye büyük ilgi duyar.
- Çocuğun kitaba ilgisi konuşmadan çok önce başlar. 1 yaş civarında bu ilginin somut belirtileri görülür, 18 aylıkken sayfa çevirebilecek duruma gelir. Bu dönemde çevresinde bol miktarda kitap bulundurmalı, bol resimli, bir cümle veya kelime içeren kitaplar verilmeli, bunlara ABC kitapları denir. Yakın çevresindeki obje ve kişileri gösteren kitaplardır. Küçük çocukların dikkat süreleri çok kısadır. Bundan dolayı masal anlatmaya başladığımız üç yaştan itibaren masalların son derece kısa olması gerekir.
- Sözcük bilgisini geliştirmek ve yerleştirmek için bol kelime tekrarı ve çocuğun yaş düzeyine uygun kontrollü bir dil gereklidir. Tekerlemelerdeki gibi ses tekrarı bol olmalıdır.
- Küçük çocuk gerçekçidir, hayal dünyası bile yakın çevresiyle sınırlanmıştır. Masalların da basit olması gerekir.
- 4-6 yaş masal ve hikaye dinlemeyi sever, sevdiklerinin yanında eskilerinin de tekrarını ister.
- 7-8 yaş arkadaşlık duygusu gelişir. Okuma yazma başlamıştır, dikkat süresi henüz kısadır, hayal gücü geniş ve canlıdır. Bol resimli ve daha uzun kitaplar okunur. Hayvan masalları, kısa şiirler okunur. Kızlar erkeklere göre daha çabuk öğreniyorlar okumayı.
- Öğretmenlerin ilkokul 1 çocuğunu okuma yarışına sokmaları doğru değil. Çocuk okumaya mart ayında başlamalı, kasım ayında değil.
- Çocuk, masalları 8-9 yaşlarında anlamaya başlar.
- Çocuk 3.sınıftan itibaren 50 sayfalık kitapları okumaya başlar.
- 9-10 yaş çocukların alışkanlıklarının yerleştiği bir dönemdir. Sosyal çevresi genişler, daha ziyade kendi cinsleri ile oyun oynar. Erkeler spor, uzay, makine; kızlar moda, giyim ve ev işleri ile ilgili konulara ilgi duyarlar. Bu dönem çocukların hayal gücünün en geniş olduğu dönemdir; bu yüzden bol sayıda masal ve hayal ürünü eserler okurlar. Kız çocukları daha çok kahramanı kız olan kitapları, erkek çocukları daha çok kahramanı erkek olan kitapları okurlar. Peter Pan, Alis Harikalar Diyarında vs.
- 10-12 yaş, kız ve erkek çocuk arasındaki fark iyice belirginleşmiştir. Erkek çocuk kişiliğini kazanmıştır, spor ve macera ile ilgilidir (Robinson, Tom Sawyer). Kız çocuklar ise daha çok romantik olmuştur. Her iki grubun da kelime ve kavram bilgileri oldukça gelişmiştir. Tarihi eserleri ve biyografileri severek okurlar. Başka ülkelerdeki yaşıtları hakkında bilgi sahibi olmak isterler. Bunun için uluslar arasındaki benzerlikleri vurgulayan eserlerin yararı vardır.
- 12-14 yaş, çocukların yetişkinliğe geçiş devri olan bu dönemde çocuk çekingen ve içinde dönük ya da isyankar bir görünüm almaktadır. Bu dönemde çocuklar örnek alacakları kahramanlar ararlar. Biyografiler çok yararlıdır. Erkek çocukların fen kitaplarına ilgisi artar.
- Öykü anlatmanın amaçları nelerdir?
- Çocuk kitap okumayı sevmiyorsa dergi okusun.
- Kitaplarla ilgili tartışma yapsınlar.
- Kitap kulübü kurulsun. Her ay bir kitap seçip o kitapla ilgili fikir alışverişinde bulunun.
- Günlük bir program hazırlayınız. Okumaya düzenli olarak küçük yaşlarda başlayan çocuklar, kitaplara karşı daha ilgili olacaklar ve okumaya hevesli hale geleceklerdir.
- Radyo ve televizyonlardaki çocuk programlarını sınıf içinde değerlendiriniz.
- Aşama aşama yazarlar ve kaynaklar hakkında da bilgi veriniz.
- Kitaplar hakkında bilgi veriniz. Matbaa bulunmazdan önce ve bulunduktan sonra kitapların nasıl hazırlandığını anlatınız. Kütüphanenin ne olduğunu öğretip, kendi kütüphanesini kurmasını sağlayınız.
- Çocukların tepkilerine daima duyarlı olunuz.
- Kendi okulunuzdaki veya çeşitli okullardaki öğrencilere herhangi bir yazarın kitabını veya kitaplarını okutup daha sonra o yazarı okula çağırıp kitaplarıyla alakalı sohbet yapabiliriz. (Yazarla 1 gün projesi)
- Sınıflarda kitaplıklar oluşturulmalı.
Okuma ve Diğer Dil Becerileri
- Edebiyat oluşturucu (creative) etkinliklere karşı uyarıcı vazifesi görüyor.
- Çeşitlendirme yapmazsak çocuk okumadan soğur. (roman, hikaye, şiir…)
- Başarı ve mutluluk için bir şeyin her şeyini, her şeyin bir şeyini bilmek gerekir. Bunun için ne yapmalı?
- Gustave Flaubert’e göre üç tür okuma vardır: 1.Eğlenmek için okuma (Çocuklar yapar.) 2.Anlatmak için okuma (Eğitimciler yapar.) 3. Yaşamak için okuma.
- Not almazsak (bazen) benim bunu unutmam mümkün değil dediğimiz birçok şeyi zamanla unuturuz.
- Araştırmalar, okumayanların sinirsel sistemlerinin okuyanlara göre daha çabuk yıprandığını ortaya koyuyor.
- Kitap okuyanların beyin kapasitelerinin ise arttığı bilimsel olarak tespit edilmiştir.
- Bir kişinin öğrenmek için motivasyonu yoksa ona bir okuma programı sunmak boşunadır.
- Alışkanlık kazanmak için davranışın tekrar edilmesi ve bireye zevk vermesi gerekir. Alışkanlıkların ihtiyaç haline gelmesi böyle olur.
- İnsan eğlenmek, boş zamanını doldurmak, günün yorgunluğunu atmak, gelişen olaylardan haberdar olmak için okur.
- Öğrencilere bir video izletip orada gördüklerini anlattırabiliriz, yorumlatabiliriz, videonun sesini kırabiliriz.
- Göstermeden, öğretmeden yazdırma çalışması yapmayalım.
- Türkçe ders kitaplarının amacı öğrenciyi yeni metinlere yönlendirmek olmalıdır.
- Türk edebiyat eğitiminin temel amacı okur yetiştirmektir.
- Öğretmen soru soran birisi değil, öğrenciye okuduğu metinleri eleştirebilme, karşılaştırabilme becerisi kazandıran birisi olmalıdır.
- Metni önce öğretmen seslendirmeli.
- Metinden soru hazırlayan kişi hazır soruları cevaplayan kişiden daha iyi anlar metni.
- Kişinin anlama ve anlatmasına katkı yapmayacaksa dilbilgisine gerek yok.
- Yazma çalışmasında amaç bildiği bir konuda çocuğun duygu ve düşüncelerini yazıya döküp dökmediğidir.
- Yazma çalışmasında ne yazılacağı sınıfa sorulsun. Dört madde belirlenip bunlar dört paragrafta yazılabilir.
- Eğer birini bir şeye yönlendirecekseniz onu sevdiği konuda konuşturun.
Dil Edebiyat İlişkisi ve Okuma Kültürü
- İşlenmiş olan dil zengindir.
- Dil de edebiyatla işlenir. Romanla, şiirle, destanla…
- Gelişen dil edebiyat ustalarına yeni ufuklar açar, ancak dil de edebiyat ile gelişir. Sözcükleirn yeni anlamları, mecazlı kullanımları edebiyat ile vücut bulur.
- Yazım kuralları yazı dilinde kelimelerin yazılış biçimlerinin yaygınlaşmasıyla belirlenir.
- Sözcükler; şairlerin, yazarların yüzyıllar boyunca kelimelere yükledikleri anlamların belirlenmesiyle ortaya konur.
- Edebiyat dille vardır. Dil, edebiyatla gelişir. Dilin gelişmesi edebiyat iledir. Edebiyatsız dil olabilir, dilsiz edebiyat olamaz.
- Neden okuyoruz? Kendi kendini eğiten tek canlı insan. Bilgisini yavrusuna aktarabilen tek canlı insan. İnsanoğlunun kendini eğitmesi, geliştirmesi için en önemli etkinlik okumaktır.
- Binlerce yıllık bilgi birikimine sahip olmak için binlerce yıl yaşayamayız.
- Yerçekiminin varlığını bilmek için Newton gibi başımıza elma düşmesine gerek yok.
- Ülkelere göre kitap okunma oranı İsviçre 10, Japonya 25, Türkiye 6 kişiye bir kitap.
- Birinci olduğumuz alan televizyon izlenme oranı.
- Halk kütüphanesine gitme oranı, halk kütüphanesi sayısı gittikçe azalıyor.
- Söz dağarcığımızı geliştirmek için okumalıyız, okuduğumuzu yorumlamalıyız, muhakeme etmeliyiz, yazmalıyız, tartışmalıyız. Anlamını bilmediğimiz her kelime için mutlaka sözlüğe bakmalıyız, bulmaca çözmeliyiz.
- Kitap okumama gerekçeleri: Kitap çok pahalı, çalışıyorum yoruluyorum, ne işe yarayacak.
- Kitap okuyarak örnek olmalıyız.
- Kitabı sesli okuyarak çocuklarımıza bu alışkanlığı kazandırmalıyız. Onlarla beraber okumalıyız.
- Yazı dili konuşmanın değişimini yavaşlatır.
- İmla kılavuzu bir değişimin ürünüdür.
- Diller sosyal işlevleri kaybolunca ortadan kalkar.
- Türk Dili ve Edebiyatı→öğretmen yeterliliği→alan bilgisi→alan bilgisini öğretme yeterliliği→tutum ve değerler
- Yeni mezun bir öğretmenin bile üç yıl içerisinde bilgilerini yenilemesi gerekiyormuş.
- Bilişsel →bilmeyle ilgili olan
- Dil öğretimi; edebiyat öğretmeni için hem araç hem amaçtır. Diğer branş öğretmenleri için araçtır.
- Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi sezinletir.
- Okul öncesi dönemde uyaranlar çok önemli.
- Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi çok uyaranlı (beş duyumuz) olmalı.
- Edebiyat metinlerinde ileti örtüktür.
- Hiçbir öğrenci üzeri karalanacak kadar değersiz değildir.
- Gelişmemiş beyinler anlamlandıramadıklarına inanır.
- Temiz bayandan 97 Peugeot araba. Aradım “Hanımefendi temiz olduğunuzu öğrendim. Arabanızın durumu ne?”
- İş ve İşçi Bulma Kurumu→Üstünde levha var. İşi olmayan giremez. İçeri girdim. İşi olanın işi ne burada!
- Şiir tamamlama çalışması yapınız.
- Söylem eyleme dönüşürse değerlidir.
- Kardeş aile projesi→ Aileler haftada bir, birbirine gidip 45 dakika kitap okuyacak.
- En fazla kitap okuyan on öğrenciye hediye verilebilir. Hediyeleri yöneticilere verdirebilirsiniz.
- Değişmeyen değiştirilir.
- Değişmeyenler ölüler ve delilerdir.
- Okumayı güzel eserlerle sevdirebiliriz.
- Türkçe, konuşan nüfus bakımından dünyada önde gelen beş dilden biri.
- Türkçenin sorunları→özensizlik, yanlış kullanım, yabancı kelime tutkusu, yabancı dil hayranlığı, yabancı dil öğretimi ile yabancı dille öğretimin birbirine karıştırılması, terim ve kelime üretimindeki yetersizlikler, öğretmen faktörü, ders kitapları.
- Bir okul ancak içindeki öğretmenler kadar iyidir. Eğer öğretmen iyi, yeterliyse taşı sıkıp yapabileceğinin en iyisini yapar.
- Mesela esnaf Ahmet’e gidiyoruz. Ona diyoruz ki: “Bu ayki sponsorumuz sizsiniz. Hediye verirken sizi de çağıracağız. Yerel basını da çağırabiliriz. (Okumada birinci olana hediyesini vermek için) Ahmet Bey okul önünde ve toplum önünde onore oldu. Ahmet tam da istediği konuma geldi. Biz de tüm kesimleri bu çalışmanın içine koymuş olduk.
- Bu iş çaresiz, tedavisiz değil. Yeter ki hekim kararlı olsun.
- Çile ve ıstıraba talip olmazsan asla mutluluğa varamazsın.
- Eşek ölür, semeri kalır; insan ölür, eseri kalır.
- Dehanın % 1 esinlenmeye, % 99 terlemeye ihtiyacı var.
- 3 K→Kalite, kapasite, katılım
Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Temel Özellikler
- Biçimsel özellikler→ Okul öncesinde→Çocuk, kitabı oyuncağı gibi tutup onu istediği yere taşıyabilsin. Kağıt kalın olmalı. Çocuğu kitaba yakınlaştıran ilk uyaran kapaktır. Okul öncesindeki metinlerin üçte dördü resim olmalı.
- Ayla Çınaroğlu→ Mago ve diğer kitapları
- Martıya Uçmayı Öğreten Kedi adlı kitap
- Karıncanın Kardeşi adlı kitap
- Okuma isteği artırılmadıkça aymazlık ve bundan doğan felaket engellenemez. Benjamin Franklin.
- Öğretmen derse kitapla, şiirle girmeli.
- Fransa’da lise üç ve dörtte ders kitabı yok.
- Öğrencilere ara ara kısa film izletin ve müzik dinletin.
- Öğrencilere dilini anlayamadığı yapıtları okutmamalıyız.
- Öğrencilere sadece okuduğunu anlama çalışması değil, kendini de kattığı sorular sormalıyız.
- İşlevsel olmadığını düşündüğümüz etkinlikleri yapmayacağız.
- Bizim amacımız okur yetiştirmek.
- Öğretmen körü körüne kitaba bağlı kalmamalı.
- Karşılaştırmalı edebiyat okuma çalışmaları yapmalıyız.
- Kitap yaşamak için okunur.
- Milletvekillerinin emailleri alınarak onlardan kitap isteyebilirsiniz.
- Kitap okumanın önemini anlatan tişörtler bastırılıp öğrencilerin eline de kitap verilip metroya otobüse binilebilir, inilecek durakta herkes okuduğu kitabı hediye eder. Aynı şey piknik alanında da yapılabilir. Yanınıza iki kitap da alabilirsiniz. Birini yanınızdakine birini de kendinize.
