TÜTÜN ZAMANI
Tütün Zamanı romanının Değerlendirilmesi
Zeliha, bağlı olan keçilerinin kaçarak yan komşunun evine gittiğini fark eder. Zeliha’nın annesi bu duruma çok kızar. Yan komşuları keçiyi yakalayarak Zeliha’ya teslim ederler. Zeliha komşularının bu durumdan dolayı kızacaklarını düşünse de öyle olmaz. Komşularının oğlu Cemal, Zeliha’dan çok etkilenir. O günden sonra Zeliha’nın da aklından Cemal hiç çıkmaz.
Zeliha’nın evlenme çağı gelmektedir. Babası onu Bekir adında varlıklı, kaba saba, görgüsüz bir adamla evlendirmek istemektedir. Ancak Zeliha bu adamla evlenmek istemez.
Bir gün Zeliha ve Cemal çeşme başında karşılaşırlar. Cemal, Zeliha’ya sevdiğini söylemek ister; ancak utancından bir türlü söyleyemez. Sadece mani söyleyerek niyetini belli edebilir.
Olanları uzaktan seyretmekte olan Yaşar, bu iki gencin arasında bir şeyler olduğunu anlar. Aslında Yaşar da Zeliha’ya tutkundur ancak Zeliha’dan yüz bulamadığı için bu sevgisini kalbine gömmüştür. Yaşar, Zeliha’nın kendisine yüz vermeyişinin intikamını almak ister. Onun Bekir ile evlenmesine yardımcı olarak Zeliha’dan bir nevi intikam almak ister.
Bir akşam komşuları Ali Onbaşı, Zelihaların ailesini çardakta oturmaya davet eder. Zeliha’nın annesi, kız kardeşleri de davete giderler. Sohbet koyulaşır, şarkılar türküler söylenmeye başlar. Bu tantanayı fırsat bilen Zeliha ve Cemal oradan uzaklaşarak ıssız bir yere çekilerek birbirlerine sevdiklerini itiraf ederler. Zeliha ve Cemal’in ortadan kaybolduğunu fark eden Zeliha’nın annesi durumdan şüphelenir. Zeliha’nın annesi ve babası tütün zamanından sonra Zeliha’yı Bekir ile evlendirmeye karar verirler.
Bu arada Zeliha ve Cemal arasındaki aşk giderek büyümektedir. Buluşmalar ve mektuplaşmalar devam eder. Bir aksilik olursa birlikte kaçmayı planlarlar. Cemal’in Zeliha’yı kaçıracağı söylentileri yayılmaya başlar. Bu durumdan rahatsız olan Bekir, kızın babasıyla anlaşarak kızı boş bir anında kaçırma konusunda anlaşırlar.
Bekir’in kaçırma planını duyan Cemal ve Zeliha birlikte kaçarlar ancak hiç paraları yoktur. Boş bir eve sığınan Cemal ve Zeliha öldürdükleri kuşların etlerini yemek durumunda kalırlar. Bu arada Bekir kaçan gençleri karakola şikayet eder; çünkü Zeliha’nın yaşı 18 değildir. Bekir, Zeliha’nın yakalanması durumunda ailesine iade edileceğini düşünmektedir.
Bir süre saklanan gençler daha sonra tütünde çalışmak üzere ortaya çıkarlar. Cemal yakalanır ve mahkemeye sevk edilir. Mahkemeyi dinleyen halk Cemal ve Zeliha’nın aşklarına hayran kalırlar ve Zeliha’nın babası Recep’e şikayetini geri alması için baskı yaparlar. Recep, kızının mutluluğu için şikayetini geri alır ve Cemal ve Zeliha evlenirler ve yerleşmek üzere İzmir’e doğru yola çıkarlar.
DEĞERLENDİRME: Necati Cumalı, Tütün Zamanı isimli eserinde batı bölgelerindeki kırsal yaşamı, aşk ögesi ile harmanlayarak çok harika bir şekilde sergilemiştir.
