OTUZ BEŞ YAŞ
Gökyüzünün başka rengi de varmış!
Geç fark ettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir dert olduğunu
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!
Her yıl biraz daha benimsediğim.
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim?
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar.
Cahit Sıtkı Tarancı
1.Bu şiirdeki açık ve örtük iletilere birer örnek yazınız.(15 puan)
2. Aşağıdaki soruları tabloda yan yana verilen metinlere göre cevaplayınız.
| I.Metin | II.Metin |
| Sana geldim, içim ümitlerle dolu Beni sarhoş etme İstanbul, ne olur? Bir gün ben de eririm caddelerinde, Çürür kemiklerim adım unutulur.Yine sen kalırsın dipdiri, sımsıcak Göğü, bulutların, denizlerin kalır. Oynama İstanbul, benimle oynama! Bir gün öldürür beni bu dert, bu kahır. | İstanbul, yerleşim tarihi son yapılan Yenikapı’daki kazılarla bulunan liman doğrultusunda 8500 yıl, kentsel tarihi yaklaşık 3.000, başkentlik tarihi 1600 yıla kadar uzanan Avrupa ile Asya kıtalarının kesiştiği noktada bulunan bir dünya kentidir.Şehir çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapmış, yüzyıllar boyu çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşadığı kozmopolit ve metropolit yapısını korumuş ve tarihsel süreçte eşsiz bir mozaik hâlini almıştır. |
Bu metinlerden hangisi bilgi vermeyi; hangisi hissettirmeyi, sezdirmeyi ve çağrıştırmayı amaçlamaktadır? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle kısaca yazınız.(15 puan)
3. Aşağıda Orhan Veli’ninBaharın İlk Sabahları adlı şiirinden bir parça verilmiştir.
Tüyden hafif olurum böyle sabahlar
Karşı damda bir güneş parçası,
İçimde kuş cıvıltıları, şarkılar;
Bağıra çağıra düşerim yollara;
Döner döner durur başım havalarda.
Sanırım ki günler hep güzel gidecek;
Her sabah böyle bahar;
Ne is güç gelir aklıma, ne yoksulluğum.
Derim ki: `Sıkıntılar duradursun!`
Şairliğimle yetinir,
Avunurum.
a)Bu dizelere hâkim olan duyguyu yazınız. Buna nasıl ulaştığınızı dizelerden örnek vererek
açıklayınız.(15 puan)
b) Bu dizelerde kullanılan imgelerden birini ve bu imgenin şiirin anlamına etkisini yazınız. (15 puan)
4. Aşağıda Suut Kemal Yetkin’in Canım Kitap adlı eserinden bir parça verilmiştir.
Dünyada hiçbir dost, insana kitaptan daha yakın değildir. Sıkıntımızı unutmak, donuk hayatımıza biraz renk katmak, biraz ışık vermek, daracık dünyamızda bulamadığımız şeyleri yaşamak için, tek çaremiz kitaplara sarılmaktır. Bırakınız ıssız bir adaya gitmeyi, herhangi bir yolculuğa çıkarken bile hangi okuryazar, yanına bir-iki roman, bir-iki şiir kitabı almayı düşünmez? Yolculukta, çoğu zaman olduğu gibi çevremize bakıp dalmaktan, yanımıza aldığımız kitapları okuyamayacağımızı bilsek bile, onları gene de el altında bulundurmak isteriz. Çünkü onların can yoldaşı olduğunu biliriz. Düşünüyorum da, şu dünyadan kitap yok oluverse yaşamak ne kadar güçleşir, çekilmez bir ağırlık olurdu! Romancı veya şair için yazmak nasıl dayanılmaz bir ihtiyaçsa, okur için de yazılanları okumak, öyledir. En kötümser zamanlarımızda yardıma koşan onlardır. Ataç, ölüm yatağında, kendini görmeye gelen Sebahattin Teoman’a, “Hastalıkta ağrıları dindirici en iyi ilaç şiirmiş. Boyuna şiir okuyorum.” dememiş miydi?
Bu parçayı gerçeklik-kurgusallık ve öznellik-nesnellik bakımından değerlendiriniz. Değerlendirmeniz sonucu, parçanın yazılış amacını yazınız.(20 puan)
5. Aşağıda Necip Fazıl Kısakürek’in Anneciğim adlı şiirinden bir parça verilmiştir.
Ak saçlı başını alıp eline,
Kara hülyalara dal anneciğim!
O titrek kalbini bahtın yeline,
Bir ince tüy gibi sal anneciğim!
Sanma bir gün geçer bu karanlıklar,
Gecenin ardında yine gece var;
Çocuklar hıçkırır, anneler ağlar,
Yaşlı gözlerinle kal anneciğim!
Bu şiirden hareketle betimleyici bir paragraf yazınız. Yazınıza kendiniz de bazı betimleyici ögeler
ekleyebilirsiniz. Yazınız anlatım biçimi, içerik, söz varlığı, akıcılık, yazım ve noktalama ölçütlerine
göre değerlendirilecektir.(20 puan)
CEVAPLAR:
1.
Gökyüzünün farklı renklerde olması, taşın sert olması, suyun fazlasının insanı boğması, ateşe yaklaşınca yakması. Açık iletiler
İnsanın gençlik yıllarında çevresine pembe gözlükle bakıp her şeyin iyi ve güzel yönünü görmesi, yaşlandıkça bunların olumsuz yönlerini de görmeye başlaması, gökyüzünün hep mavi değil; karardığı zamanların da olması, insanın bu yaşa gelince sıkıntı, dert ve korkularının da farkına varması, her geçen gün insanın biraz daha ölüme yaklaşması, daha önce farkına varmadığımız her şeyin kötü ve olumsuz yönlerini insanın bu yaşlarda anlamaya başlaması. Örtük iletiler
Ayvanın sarı, narın kırmızı renkte olması, kuşların havada dönüp durması, ölen kişinin cenazesi. Açık iletiler
Ayva ve narın sonbaharda olgunlaşması, sonbaharın kışın habercisi olması, sonbaharın şaire kendi yaşını ve ölüme biraz daha yaklaştığını hatırlatması,kuşların havada dönmesinin ölümü hatırlatması, her ölen ve her kaldırılan cenazeninşaire kendi ölümünü hatırlatması, her ölümün bir evi dağıtması, ölen kişinin yakınlarının perişan olması. Örtük iletiler
2.
I. Metin
Hissettirmeyi, sezdirmeyi ve çağrıştırmayı amaçlar.
Bu metinler okuyucuda estetik zevk, sanat zevk uyandırmak için yazılır, bilgi vermez, özneldir.
Kelimeler daha çok yan ve mecaz anlamlıdır, dil daha çok şiirsel işlevdedir, doğrudan anlatım yoktur. Dolaylı anlatım vardır. Sezdirmek esastır.Mutlaka kurmaca vardır.
II.Metin
Bilgi vermeyiamaçlar.
Nesneldir, kanıtlanabilir, tek anlamlıdır, kurmaca yoktur, kelimeler gerçek anlamlıdır.
Doğrudan anlatım vardır.Tamamen gerçektir.
3.
a)Bu dizelere hâkim olan duyguyu yazınız. Buna nasıl ulaştığınızı dizelerden örnek vererek
açıklayınız.(15 puan)
Şiirde anlatılmak istenen baharın gelişinin insanlar üzerinde yarattığı olumluetkidir. Şiirin teması umut ve yaşama sevincidir.
“İçimde kuş cıvıltıları, şarkılar” dizesinde dışarıdaki güzel şeylerin insanın ruhuna mutluluk verdiği,
“Bağıra çağıra düşerim yollara;” dizesinde insanın içindeki mutluluğudışarıya, bağıraçağıra yansıttığıdüşünülebilir.
b) Bu dizelerde kullanılan imgelerden birini ve bu imgenin şiirin anlamına etkisini yazınız. (15 puan)
“Tüyden hafif olurum böyle sabahlar” dizesinde baharın gelişi sebebiyleşair ne kadar rahat olduğunu etkili bir şekilde anlatmak için kendini tüyden hafif olarak tanımlayıp karşılaştırma yaparak, somutu soyuta dönüştürmüş,anlamı güçlendirmiştir.
4.
Verilen parça; dünya, insan, kitap,roman, ışık,şiir, ilaç, ıssız ada gibi somut gerçekleri ve renk katmak, biraz ışık vermek, can yoldaşı olmak, gibi soyut ve öznel ifadeleri içermektedir.
Parçada yazar; kendi arzusuna göre seçtiği konudaki görüşlerini ve düşüncelerini ispatlamaya girişmeden ve okuyucuyu inandırmaya çalışmadan aktarmış, konuyu rahat ve akıcı bir şekilde dile getirmiştir.
Kişisel deneyimlerini, konu hakkındaki fikirlerini aktarmıştır.
Çeşitli bilim dallarına ait kavramlara yer vermek yerine, günlük konuşma dilinde sıklıkla kullanılan kelimelere başvurmuştur. Bu sebeplerle parçanın yazılış amacı bilgi vermektir.
5.Güneşte parlayan simsiyah saçlar, kar tanelerinin yeryüzüne hücum etmesi gibi beyaza bürünmüştü.
Beyazlamış dalgalı saçlar, hayatı anlatıyordu.
Hayaller dipsiz kuyulara düşmüştü.Hassas yürek, şansın rüzgârına, narin, ince bir tüy gibi kendini bırakmıştı.
Bu zifiri karanlıklar hiçbir zaman bitmiyordu.Umudun parlayan ışığı karanlıkta kaybolmuştu.
Çocukların çığlıkları, annelerin yüreğinde çığ olmuştu. Nemli gözlerdeki yaşlar, karanlığın üzerine damlıyordu.
9.sinif turk dili ve edebiyati 1.donem 1.yazili sorulari ve cevaplari B grubu indir
