1. ve 2. Soruları aşağıdaki metin doğrultusunda cevaplayınız.
Oyunda görücü usulü evliliğin sakıncaları güldürü yoluyla işlenerek seyirciyi güldürürken düşündürmek amaçlanmıştır. Tek perdelik bu komedinin tipleri halktan seçilmiştir. Basit bir konuyu işleyen eser, komedi türünde kaleme alınmıştır ve orta oyunu, meddah gibi geleneksel Türk seyirlik oyunlarının izlerini taşır. Kişilerin adları eserdeki karakterlere göre seçilmiştir. Müştak Bey, Kumru Hanım’a tutkundur; arzusu onunla evlenmektir. Kızın ailesi çirkin ve yaşlı kızlarını, Kumru Hanım’ın yerine vermeye kalkar. Bunun için de nikâhı kıyacak mahalle imamını kandırırlar. Müştak Bey, Kumru Hanım’ın yerine ablası Sakine ile nikâhlandığını anlayınca kıyameti koparır. Arkadaşı Hikmet Bey, imamı işi halletmesi için ikna eder ve sonunda Kumru Hanım’la Müştak Bey’in nikâhları kıyılmış olur. Bu eser, Batılı anlamda tiyatronun edebiyatımızdaki ilk örneğidir.
1. Bu parçada hakkında bilgi verilen eseri ve yazarını yazınız. (10 puan)
2. Bu eser hangi edebi anlayış doğrultusunda kaleme alınmıştır ( “Toplum için sanat / Sanat için sanat) ? Eserin bu anlayışla kaleme alındığını nasıl anlıyoruz? (10 puan)
3. Batı medeniyetinin Türkiye’ye yerleşmesinde tiyatronun, tiyatronun gelişmesinde ise bu dönemin büyük rolü olmuştur. Gerçi bu dönemden önce geleneksel Türk tiyatromuzun unsurları olan köy seyirlik oyunları, ……..……………….., …………………., ………………. , ……………… gösterileri vardı. Yani Türk toplumu tiyatroya yabancı değildi. Ancak Batılı anlamda tiyatronun yerleşip gelişmesi …………………….. adını verdiğimiz dönemle başlamıştır. Oyunlar yazılı metinler hâlinde edebiyatımıza girdi ve tiyatro adı verilen binalarda sahnelenmeye başlandı. Aslında tiyatro bu dönemde sanat dünyamıza girmemiş, edebiyatımızda sadece yeni bir yön ve şekil almıştır.
Yukarıdaki metinde tiyatromuzun tarihi gelişimi ile ilgili bilgi verilmiştir. Metindeki boşlukları doldurunuz. (2×5=10 puan)
4. İstanbul sokaklarında polisle hırsızlar arasında uzun bir kovalamaca başladı. Çaldıkları bir arabayla aşırı hız yapan kimliği belirsiz kişiler, polisin dur ihbarına uymadı. Polisin uzun takibi sonucunda hırsızlar, aracı bir köprü altına bırakıp karanlığın yardımıyla izlerini kaybettirdiler.
Bu haber yazısında 5N 1K unsurlarından hangisinin cevabı yoktur? (10 puan)
5. Bir akşamüstü, her üçümüz (Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Süleyman Nazif, Abdülhak Şinasi Hisar) Lebon’da oturmuş konuşmaktaydık. Bir aralık Abdülhak Şinasi( )nin Galatasaray Lisesinde okuyan küçük kardeşi bir şey almak için pastaneden içeri girmişti ve bizim önümüzden selam vererek geçerken ağabeyi ona: ( )Geliniz, sizi Süleyman Nazif Beyefendi’ye takdim edeyim. ( ) demişti. Bunun üzerine üstat şaşkın bir adam tavrıyla Abdülhak Şinasi’ye dönüp şu sözü söylemişti ( ) “Azizim Şinasi Bey! Sizin ağzınızdan hiç ‘sen’ hitabı çıktığı vaki değil midir( ) Görüyorum, küçük kardeşinize bile siz diye hitap ediyorsunuz.” Biraz durduktan sonra gülerek ilave etmişti:“ Kuzum! Siz Paris’te bulunduğunuz zaman Sen Nehri’ne de Siz Nehri mi dersiniz?”
Yukarıdaki metnin noktalamasını tamamlayınız. (10 puan)
6. Eser, Cumhuriyet’in ilk yıllarında eski ve yeni arasındaki çatışmayı, geçmişe sırt dönmenin yol açtığı hüznü ve Doğu kültürünün yok sayılan estetik değerlerini işler.
Yukarıdaki cümleyi cümle çeşitleri bağlamında inceleyiniz. ( 10 puan)
Yüklemin türüne göre (3 puan):
Yüklemin yerine göre (2 puan):
Anlamına göre (2 puan):
Yapısına göre (3 puan):
7. Aşağıdaki cümlelerdeki yazımı yanlış olan sözcüklerin altını çiziniz. ( 10 puan)
• Dede Korkut Hikâyeleri’nin 15. Yüzyılda yazıya geçirildiği bilinmektedir.
• Divanü Lügâti’t-Türk, Türkçe’nin bilinen ilk sözlüğü ve dil bilgisi kitabıdır.
• Orhun Abideleri, Göktürk Alfabesi’nin kullanıldığı ilk yazılı ürünlerdir.
• Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde süreli yayınlar 2 Ekim 1940’da başladı.
• 1950’de doğu Türkistan’da mağaralarda binlerce Uygurca metin bulundu.
8. Hâlbuki harple uğraşan on birinci bölük siperlerinin askerleri bu felaketten haberdar değillerdi. Bir an bir küçük tesadüf, bomba siperin hemen önünde yumuşak toprak üstüne düştü ve yalnız toz kalktı. Esasen havada muvazenesi bozulduğu için yan düşmüş tapası sağlam kalmış bu mehabetli lağım ateş almamıştı. Vakayı gören bir nefer siperinden fırlayıp sapından tuttuğu tehlikeli bombayı omzuna aldı ve İngilizlerin bir saniye kesilmeyen ateşi altında siperler üzerinden atlayarak kestirme yoldan bataryanın yanına geldi. Bu sefer bomba hakiki hedefini bulmuştu. Tarih böyle kahramanların isimlerini yazmaz fakat ikinci Gazze Muharebesi’nin benim gibi son gününü görenler on birinci bölüğün ismini unutamazlar.
Yukarıdaki metinde ağırlıklı olarak başvurulan anlatım tekniği nedir? (10 puan)
9.ve 10. Soruları aşağıdaki metin doğrultusunda cevaplayınız.
Büyük Önder Atatürk’ün hizmetinde bulunanlardan Cemal Granada anlatıyor:“Bir gün Atatürk, tarihle ilgili bir kitap okuyordu. Öylesine dalmıştı ki çevresini görecek hali yoktu. Bir sürü yurt sorunu dururken devlet başkanının kendini kitaba vermesi Vasıf Çınar’ın biraz canını sıkmış olmalı ki Atatürk’e şöyle dediğini duydum: “Paşam! Tarihle uğraşıp kafanı yorma…19 Mayıs’ta kitap okuyarak mı Samsun’a çıktın?” Atatürk, Vasıf Çınar’ın bu içten yakınmasına gülümseyerek şöyle karşılık verdi: “Ben çocukken fakirdim. İki kuruş elime geçince bir kuruşunu kitaba verirdim. Eğer böyle olmasaydım, bu yaptıklarımın hiçbirini yapamazdım…”
9. Bu metnin ana düşüncesi ( size verdiği mesaj / metinden çıkardığınız ders) nedir? (10puan)
10. Bu metnin yazarı hangi edebi türün örneğini kaleme almıştır?(5 puan) Edebiyatımızda bu türde yazılan eserlerden bir tanesini yazınız. (5 puan)
CEVAPLAR:
1. Bu parçada hakkında bilgi verilen eseri ve yazarını yazınız. (10 puan)
Kazanım: Türün ve dönemin diğer yazar ve eserlerini sıralar.
CEVAP: Şair Evlenmesi, Şinasi
2. Bu eser hangi edebi anlayış doğrultusunda kaleme alınmıştır ( “Toplum için sanat / Sanat için sanat) ? Eserin bu anlayışla kaleme alındığını nasıl anlıyoruz? (10 puan)
Kazanım: Metinde edebiyat, sanat ve fikir akımlarının / anlayışlarının yansımalarını değerlendirir.
CEVAP: Eser “toplum için sanat “anlayışıyla kaleme alınmıştır. Eserde görücü usulü evliliğin sakıncalarının topluma anlatılmaya çalışılması bu anlayış doğrultusunda yazıldığının göstergesidir.
3. Yukarıdaki metinde tiyatromuzun tarihi gelişimi ile ilgili bilgi verilmiştir. Metindeki boşlukları doldurunuz. (2×5=10 puan)
Kazanım: Metnin türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönem ile ilişkisini belirler.
4. Bu haber yazısında 5N 1K unsurlarından hangisinin cevabı yoktur? (10 puan)
Kazanım: Metni yorumlar.
CEVAP: Bu haber yazısında “Ne zaman?” sorusunun cevabı yoktur.
5. Bir akşamüstü, her üçümüz (Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Süleyman Nazif, Abdülhak Şinasi Hisar) Lebon’da oturmuş konuşmaktaydık. Bir aralık Abdülhak Şinasi(‘ )nin Galatasaray Lisesinde okuyan küçük kardeşi bir şey almak için pastaneden içeri girmişti ve bizim önümüzden selam vererek geçerken ağabeyi ona: (“)Geliniz, sizi Süleyman Nazif Beyefendi’ye takdim edeyim.(”) demişti. Bunun üzerine üstat şaşkın bir adam tavrıyla Abdülhak Şinasi’ye dönüp şu sözü söylemişti ( : ) “Azizim Şinasi Bey! Sizin ağzınızdan hiç ‘sen’ hitabı çıktığı vaki değil midir(? ) Görüyorum, küçük kardeşinize bile siz diye hitap ediyorsunuz.” Biraz durduktan sonra gülerek ilave etmişti:“ Kuzum! Siz Paris’te bulunduğunuz zaman Sen Nehri’ne de Siz Nehri mi dersiniz?”
Yukarıdaki metnin noktalamasını tamamlayınız. (10 puan)
Kazanım: Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
6. Eser, Cumhuriyet’in ilk yıllarında eski ve yeni arasındaki çatışmayı, geçmişe sırt dönmenin yol açtığı hüznü ve Doğu kültürünün yok sayılan estetik değerlerini işler.
Yukarıdaki cümleyi cümle çeşitleri bağlamında inceleyiniz. ( 10 puan)
Kazanım: Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
CEVAP:
Yüklemin türüne göre (3 puan): Fiil cümlesi
Yüklemin yerine göre (2 puan): Kurallı cümle
Anlamına göre (2 puan): Olumlu cümle
Yapısına göre (3 puan): Birleşik cümle
7. Aşağıdaki cümlelerdeki yazımı yanlış olan sözcüklerin altını çiziniz. ( 10 puan)
Kazanım: Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
CEVAP:
• Dede Korkut Hikâyeleri’nin 15. Yüzyılda yazıya geçirildiği bilinmektedir.
• Divanü Lügâti’t-Türk, Türkçe’nin bilinen ilk sözlüğü ve dil bilgisi kitabıdır.
• Orhun Abideleri, Göktürk Alfabesi’nin kullanıldığı ilk yazılı ürünlerdir.
• Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde süreli yayınlar 2 Ekim 1940’da başladı.
• 1950’de doğu Türkistan’da mağaralarda binlerce Uygurca metin bulundu.
8. Yukarıdaki metinde ağırlıklı olarak başvurulan anlatım tekniği nedir? (10 puan)
Kazanım: Metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirler.
CEVAP: Öyküleyici anlatım
9. Bu metnin ana düşüncesi ( size verdiği mesaj / metinden çıkardığınız ders) nedir? (10puan)
Kazanım: Metnin ana düşüncesini belirler.
CEVAP: Başarılı olmanın en önemli koşulu okuma alışkanlığına sahip olmaktır.
10. Bu metnin yazarı hangi edebi türün örneğini kaleme almıştır?(5 puan) Edebiyatımızda bu türde yazılan eserlerden bir tanesini yazınız. (5 puan)
Kazanım: Yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendirir.
CEVAP: Metin anı türünde kaleme alınmıştır.
Falih Rıfkı Atay, Zeytindağı
Yakup Kadri Karaosmanoğlu; Anamın Kitabı, Politikada 45 Yıl,
Halide Edip Adıvar; Mor salkımlı Ev, Türk’ün Ateşle İmtihanı
Muallim Naci, Ömer’in Çocukluğu
10.sinif turk dlili ve edebiyati 2.donem 2.yazili sorulari G grubu
