İstanbul doğumludur. Önce mahalle mektebine gönderildi. Ön beş yaşından önce kalemde çalışmaya başladı. Arapça ve Fransızca öğrendi. Devlet tarafından Fransa’ya öğrenci olarak gönderildi (1849). Burada ilim ve edebiyat çevresinden önemli kişilerle yakınlık kurdu. Lamartin’in toplantılarına katıldı. Dönüşte 1855’te Meclis-i Maarif üyeliğine tayin edildi.
1860’ta Agah Efendi ile Tercüman-ı Ahval gazetesini çıkardı. Batılı anlamdaki ilk tiyatro eseri Şair Evlenmesi burada yayımlandı. Tefrika ve abone gibi gazetecilik terimleri bu gazete vasıtasıyla edebiyatımıza kazandırıldı.
1862’de Tasvir-i Efkar gazetesini yayımladı. Burada eleştirel yazıları yüzünden 1863’te Meclis-i Maarif’teki görevine son verilerek memuriyetten atıldı.
1865’te yürürlüğe konacak olan Matbuat Nizamnamesi’nin ağır şartlarını göz önüne alarak Paris’e kaçtığı (1864) tahmin edilmektedir. Mustafa Fazıl Paşa vasıtasıyla 1867’de İstanbul’a döndü.
Sadeleşme çığırını şiir, edebiyat ve gazete diline uygulayan kişi Şinasi’dir. Şiirlerinde tanzimat, millet, kanun, devlet, medeniyet gibi kavramlara yer vererek siyasi içerikli edebiyatın kuruculuğunu ve öncülüğünü yapmıştır.
Modern evren kavrayışı, aklın öne çıkarılması ve kader anlayışı onu kendinden önceki şairlerden farklı kılar.
Arz-ı Muhabbet adlı şiirinde kadına geleneksel anlayışın dışında doğal ve gerçek bir kimlik kazandırır.
Şiirlerindeki bir diğer yenilik de şiirlerine bağımsız bir başlık koymasıdır.
Batı edebiyatından şiir çevirileri yaparak Türk okuyucusunun dikkatini Batı edebiyatına çekmiştir.
Şinasi eserlerinde halkın anlayabileceği bir nesir dili kullanarak kendisinden sonrakileri etkilemiştir.
Şinasi’nin Eserleri
Tercüme-i Manzume
Fransız şairlerin şiirlerinden çeviriler yaptığı eseridir (1859).
Şair Evlenmesi
Batılı anlamdaki ilk tiyatro eserimizdir. 1859’da yazılmış. Tercüman-ı Ahval gazetesinde tefrika edilmiştir. Görücü usulüyle evlenmenin sakıncalarını ortaya koyan tek perdelik bir komedidir. Dili sadedir. Yerli karakterde bir eserdir.
Müntehabat-ı Eşar
1870’te yayımlandı. Eserde eski tarz gazeller, tarih, nazire, kıta, beyitler vardır. Ayrıca Mustafa Reşid Paşa için siyasî ve sosyal içerikli dört kaside, manzum atasözleri, hayvan hikayeleri ve Münacat’la edebiyatımıza önemli yenilikler getirmiştir.
Durub-ı Emsal-i Osmaniye
Osmanlı atasözleri sözlüğüdür. 1863 ve 1870’te basılmıştır. İlk baskıda 1500, ikinci baskıda 2000 civarında atasözü ve deyim divan şiirinden örnek beyitler, Arap, Fars ve Fransız atasözleri ile beraber kaydedilmiştir. Türk atasözlerinin alfabetik ve karşılaştırmalı olarak ilk sistematik derlemesidir. Halkın düşünce ve birikimlerini değerlendirme ve folklor araştırmalarında yol açıcı bir çalışma niteliğindedir.
Mini sözlük:
Tefrika: Süreli yayınlarda bölüm bölüm yayımlanan, birbirini tamamlayan bölümlerden oluşan yazı dizisi.
