1.Edebiyat ile toplum arasında nasıl bir ilişki vardır? Birkaç cümle ile açıklayınız. (10 puan)
2. Aşağıda temel ilke ve nitelikleri verilen edebi akımları ve temsilcilerini karşılarına yazınız. (10 puan)
| Temel İlkesi | Edebi Akım | Türk edebiyatından bir temsilcisi |
| İnsanın duygu ve tecrübesini önemseme, yerli ve millî olma | ||
| Duygu ve hayaller yerine insan ve toplum gerçekleri; betimlemeye önem verme, tarafsızlık | ||
| Anlamda kapalı olma; musikî /ahenge önem verme | ||
| Şiirde gerçekçilik. Sanatı, güzellik işlevi ile sınırlama | ||
| Akıl ve sağduyunun rehberliği; eski Yunan ve Latin’e dönme |
3. Roman yazarı, bilimsel metotları uygulayan bir deneycidir. O, sadece gözlem yapılarak öğrenilebilecek şartları kaydetmez, bireyin çevre şartlarıyla mücadelesini sebep sonuç ilişkisi içinde vererek başlangıçta oluşturduğu hipotezi ispatlamak zorundadır. Onun için en önemli şey, insan tabiatını objektif bir biçimde gözlemlemek, belli biyolojik kalıtımla doğan bir kişinin belli sosyoekonomik şartlar içinde kaderinin ne olacağını incelemektir.
Eserlerinde bu parçada sözü edilen özelliklerin görüldüğü bir yazar hangi edebi akımın etkisiyle yazmaktadır? (10 puan)
4. Edebiyatımızda Tanzimat Dönemi’ne (19. yy.) kadar bu türün yerini destanlar, efsaneler, halk hikayeleri ve mesnevilertutmaktaydı. Bu türün modern anlamdaki ilk örnekleri Batılılaşma etkisindeki Tanzimat Dönemi’nde ortaya çıkmıştır. Tanzimat Dönemi yazarlarından Ahmet Mithat Efendi’nin kaleme aldığı “Letaif-i Rivayat” adlı eser, bu türün edebiyatımızdaki ilk örneklerindendir.
Yukarıdaki metinde hangi edebi türden bahsedilmektedir? (10 puan)
5. Roman, hikâye, oyun ve fıkra yazarıyım.Yazar olmaya onuncu sınıfta karar verdim. İlk piyeslerimi ve ilk romanımı askerliğim sırasında yazdım. İlk eserim, “Akümülatörlü Radyo”başlıklı bir piyesti. 1949’da ilk kitabım olan ve içinde hikaye bulunan Oğlumuz’u yayımladım. Bunlardan başka “Küçük Ağa”, “Ayakta Durmak İstiyorum”, “İbiş’in Rüyası”, “Firavun İmanı” adlı eserlerim vardır.
Ben kimim? ( 10 puan)
6. Asıl adım Mehmet Raşit Öğütçüdür. Türk edebiyatının önemli roman ve hikaye yazarlarındanım. Yazdığım ilk hikaye kitabının adı “Ekmek Kavgası”dır. Toplumcu gerçekçi anlayışla kaleme aldığım eserlerimde Adana’daki toprak ve fabrika işçilerinin dünyasını, İstanbul’daki gecekondu mahallelerini, fabrika çevrelerini anlattım.
Eserlerimden bazıları şunlardır: Ekmek Kavgası, Çamaşırcının Kızı, 72. Koğuş, Baba Evi, Avare Yıllar, Cemile…
Ben kimim? (10 puan)
SEMAVER
Ali nihayet uyandı. Anasını kucakladı. Her sabah yaptığı gibi yorganı kafasına büsbütün çekti. Anası yorgandan dışarıda kalan ayaklarını gıdıkladı. Yataktan bir hamlede fırlayan oğluyla beraber tekrar yatağa düştükleri zaman bir genç kız kahkahasıyla gülen kadın mesut sayılabilirdi. Mesutları çok az bir mahallenin çocukları değil miydiler? Anasının çocuğundan, çocuğun anasından başka gelirleri var mıydı? Yemek odasına kucak kucağa geçtiler. Odanın içini kızarmış bir ekmek kokusu doldurmuştu. Semaver, ne güzel kaynardı. Ali semaveri, içinde ne ıstırap, ne grev, ne de kaza olan bir fabrikaya benzetirdi. Ondan yalnız koku, buhar ve sabahın saadeti istihsal edilirdi. Sabahleyin Ali’nin bir semaver, bir de fabrikanın önünde bekleyen salep güğümü hoşuna giderdi. Sonra sesler… Halıcıoğlu’ndaki askeri mektebin borazanı, fabrikanın uzun ve bütün Haliç’i çınlatan düdüğü, onda arzular uyandırır, arzular söndürürdü. Demek ki Alimiz biraz şairce idi. Büyük değirmende bir elektrik amelesi için hassasiyet, Haliç’e büyük transatlantikler sokmaya benzerse de, biz, Ali, Mehmet, Hasan biraz böyleyizdir. Hepimizin gönlünde bir aslan yatar. Ali annesinin elini öptü. Sonra şekerli bir şey yemiş gibi dudaklarını yaladı. Annesi gülüyordu. O annesini her öpüşte, böyle bir defa yalanmayı âdet etmişti. Evin küçük bahçesindeki saksıların içinde fesleğenler vardı. Ali birkaç fesleğen yaprağını parmaklarıyla ezerek avuçlarını koklaya koklaya uzaklaştı. ( Sait Faik Abasıyanık)
7. A) Yukarıdaki hikaye metninden hareketle kahramanın kişilik özellikleri hakkında bilgi veriniz. (5 puan)
B) Yukarıdaki metinden hareketle hikayenin geçtiği mekanın özellikleri hakkında bilgi veriniz. (5 puan)
8. Aşağıdaki cümleleri ögelerine ayırınız. ( 2+2+2+2+2=10 puan)
Dün akşam, buralarda, başka bir adam, şapkası elinde ve göğsü bağrı açık, koşar gibi yürüyordu.
Bugünlerde dünya, aydınlık sabahlarını yitiriyor usul usul.
9. Aşağıdaki parçada yazım yanlışı olan sözcüklerin altını çiziniz (10 puan)
Amcamın Teğmen olan küçük oğlu Ali’de bayram için Karabük’den gelmişdi. Ev ahalisinden hiç biri Annesi kadar sevinmedi. Annesi Selanik’li bir göçmen kadındı. Severdim onu. Akşam üstü Kemal Amcamlara gidip onu gördüm bende.
10.Aşağıdaki metinde parantezle boş bırakılan yerlere uygun noktalama işaretlerini getiriniz. (10 puan)
Tanzimat Dönemi( )nin önemli santçılarından bazıları şunlardır ( ) Namık Kemal ( ) Abdülhak Hamit Tarhan ( ) Recaizade Mahmur Ekrem ( )
CEVAPLAR:
1.KAZANIM: Edebiyat ve toplum ilişkisini kavrar.
Sanatçı ait olduğu toplumun kültür kodlarını taşıdığından edebiyat, içinde doğduğu sosyal yapının tanığı durumundadır. Toplum sorunlarını dile getirir, bunu yaparken de toplumsal değişime etkide bulunur. Toplumsal değişim ve dönüşümde önemli rol oynar, içinde geliştiği sosyal yapıyı etkiler ve biçimlendirir.
2.KAZANIM: Edebiyat ve sanat akımları arasındaki ilişkiyi kavrar.Sanat akımları hakkında bilgi sahibi olur.
| Temel İlkesi | Edebi Akım | Türk edebiyatından bir temsilcisi |
| İnsanın duygu ve tecrübesini önemseme, yerli ve millî olma | Romantizm | Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Abdulhak Hamit Tarhan… |
| Duygu ve hayaller yerine insan ve toplum gerçekleri; betimlemeye önem verme, tarafsızlık | Realizm | Recaizade Mahmut Ekrem, Reşat Nuri Güntekin, Yakıp Kadri Karaosmanoğlu… |
| Anlamda kapalı olma; musikî /ahenge önem verme | Sembolizm | Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar… |
| Şiirde gerçekçilik. Sanatı, güzellik işlevi ile sınırlama | Parnasizm | Cenap Şahabettin, Tevfik Fkret, Yahya Kemal Beyatlı… |
| Akıl ve sağduyunun rehberliği; eski Yunan ve Latin’e dönme | Klasizm | İbrahim Şinasi, Ahmet Vefik Paşa… |
3.KAZANIM: Edebiyat ve sanat akımları arasındaki ilişkiyi kavrar. Sanat akımları hakkında bilgi sahibi olur.
Naturalizm
4. KAZANIM: Metnin türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönem ile ilişkisini belirler.
Hikaye
5. KAZANIM: Türün ve dönemin önemli yazar ve eserlerini sıralar.
Tarık Buğra
6. KAZANIM: Türün ve dönemin önemli yazar ve serlerini sıralar.
Orhan Kemal
7. Kazanım: Metindeki zaman ve mekânın özelliklerini belirler
A) Hikayenin kahramanı Ali, annesiyle birlikte mutlu bir yaşamı vardır. Şair tabiatlı, hassas bir karakterdir. Annesine çok düşkündür. Ali, semaveri, içinde ne ıstırap, ne grev, ne de kaza olan bir fabrikaya benzetir.
B) Hikaye, Ali’nin annesiyle birlikte yaşadığı evlerinde geçmektedir. Ev; sıcaklığın, huzurun ve geleneksel değerlerin temsilcisi olarak karşımıza çıkar. Ali sabah uyandığında sobanın üstünde bir semaver kaynamaktadır. Odayı kızarmış ekmek kokusu doldurmuştur. Ali için ev, sıcaklığın, güvenin ve öz değerlerin bütüncül olarak yuvalandığı yerdir.
8. KAZANIM: Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Dün akşam, buralarda, başka bir adam, şapkası elinde ve göğsü bağrı açık, koşar gibi yürüyordu.
ZARF T. YER T. ÖZNE ZARF T. YÜKLEM
Bugünlerde dünya, aydınlık sabahlarını yitiriyor usul usul.
ZARF T. ÖZNE BELİRTLİ N. YÜKLEM ZARF T.
9. KAZANIM: Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Amcamın Teğmen olan küçük oğlu Ali’de bayram için Karabük’den gelmişdi. Ev ahalisinden hiç biri Annesi kadar sevinmedi. Annesi Selanik’li bir göçmen kadındı. Severdim onu. Akşam üstü Kemal Amcamlara gidip onu gördüm bende.
10. KAZANIM: Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Tanzimat Dönemi( ‘ )nin önemli santçılarından bazıları şunlardır ( : ) Namık Kemal ( ,) Abdülhak Hamit Tarhan ( ,) Recaizade Mahmur Ekrem (… )
11.sinif turk dili ve edebiyati 1.donem 1.yazili sorulari e grubu indir.
