Divan Edebiyatı Çalışma Kitapçığı 4

1.Bentlerle oluşturulan Divan edebiyatı nazım biçimlerinden dördünü yazınız.

2. Müstezat nazım şeklin dört özelliğini yazınız.

3. Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-i pakize edâ
İznin olursa eğer bir de Nedim-i şeydâ
Gayrı yaranı bugünlük edip ey şûh fedâ
Gidelim serv-i revânım yürü Sadabad’a
Yukarıdaki dörtlük Divan edebiyatı nazım şekillerinin hangisinden alınmış olabilir? Yazınız.

4. Kaside türlerini yazınız.

5. Türk edebiyatında tuyuğlarıyla tanınan şairdir. Kayseri’de vezirlik, Sivas’ta sultanlık yapmıştır? Bu şair kimdir? Yazınız.

6. Bu türün ilk örnekleri Naili’ye aittir. Geniş kitlelere seslenmek için yazıldığından dillerinin sade olmasına özen gösterilir. Burada söz edilen nazım şekli nedir? Yazınız.

7. Meni candan usandırdı cefâdan yar usanmaz mı
Felekler yandı ahımdan muradım şem’i yanmaz mı
Yukarıdaki beyitten iki edebi sanat bulup açıklayınız.

8. Gamım pinhan tutardım dediler yâre kıl rûşen
Desem o bî-vefa bilmem inanır mı inanmaz mı
Yukarıdaki beyitte pinhan (gizli) ve rûşen kıl (açıkla) kelimeleri arasında hangi sanat yapılmıştır? Yazınız.

9. Aşağıdakilerden hangisi 16.yüzyılda gazel nazım şekliyle şiirler yazan Divan şairlerinden biri değildir?
A) Baki
B) Fuzuli
C) Hayali Bey
D) Zati
E) Şeyh Galip

10. Aşağıdakilerden hangisi, Fuzuli’nin eserlerinden biri değildir?
A) Beng ü Bade
B) Enisül Kalb
C) Leyla ile Mecnun
D) Garipname
E) Rind ü Zahid

11. Aşağıdaki bilgiler doğru ise boşluğa D, yanlış ise Y yazınız.
► Kasideler aa/ba/ca/da… şeklinde kafileyenmez.
►Divan edebiyatındaki mersiyenin halk edebiyatındaki karşılığı ağıttır.
► Kasidede şairin kendini övdüğü bölüme dua bölümü denir.
► Bir kimseyi eleştirmek için yazılan kasidelere naat denir.
► Kasideler birini övmek amacıyla yazılır.
► Divan edebiyatında parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verilmiştir.
► Gazeller hece ölçüsüyle yazılmaz.
► Divan şiirinde en çok kullanılan nazım birimi dörtlüktür.

12. Aşağıdaki cümlelerde bulunan boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
a.Divan şiirinde beyit nazım biriminden oluşan nazım şekilleri: ………………….., …………….., ………………, ……………….dır.
b. Dize ortalarından da uyaklı olan gazele ………………………… denir.
c.Hüsn ü Aşk mesnevisini ………………………………. yazmıştır.
d.Şikayetname Fuzuli’nin ……………………. türündeki eseridir.
e.17.yüzyıl Divan şiirinin en önemli şairlerinden biri olan ……………, hikemi tarzdaki şiirleriyle tanınır.
f. Kasideler ………………………………. bölümünde ele alınan konuya göre kaside-i bahariye, kaside-i ramazaniyye gibi isimlerle adlandırılır.
g. Fuzuli, Su kasidesinde ………………………. sevgisini işlemiştir.
h. ………………………………….’nın Divan-ı Kebir adlı kitabında 1500 rubaisi vardır.
ı. ……………………17.yüzyılın sonlarından itibaren Türk şairlerinin ortaya koyduğu Divan edebiyatı nazım şeklidir. Bestelenerek söylenen bu nazım şekli Halk edebiyatındaki türkü nazım şeklinin karşılığıdır.
i. Her bendi beş dizeden oluşan divan şiiri nazım biçimine ……………………………… denir.
j. Terkib-i bend nazım şeklinin en güzel örneklerini veren 16.yüzyıl divan şairi ……………………’dir.
k. Nedim ……………… şairi olarak bilinir.
l. Hüsn ü Aşk, …………………………. nazım şekliyle yazılmıştır.
m. Nef’i, divan şiirinin en önemli …………………………. şairidir.
n. Kanuni mersiyesini ……………………. yazmıştır.
o. ……………………. hicviyelerini Siham-ı Kaza adlı eserinde toplamıştır.

Divan Edebiyatı Çalışma Kitapçığı 4 Cevaplar

1.Bentlerle oluşturulan Divan edebiyatı nazım biçimlerinden dördünü yazınız.

müstezat

muhammes

terkib-i bent

terci-i bent

2. Müstezat nazım şeklin dört özelliğini yazınız.

a. Gazelin özel bir biçimine verilen bir isimdir.

b. Uzun dizelere eklenen kısa dizelerle oluşturulur.

c. Uzun ve kısa dizeler kendi aralarında uyaklanır.

d. Sözlük anlamı ziyadeleşmiş, çoğalmış demektir.
3. Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-i pakize edâ
İznin olursa eğer bir de Nedim-i şeydâ
Gayrı yaranı bugünlük edip ey şûh fedâ
Gidelim serv-i revânım yürü Sadabad’a
Yukarıdaki dörtlük Divan edebiyatı nazım şekillerinin hangisinden alınmış olabilir? Yazınız.

Şarkı
4. Kaside türlerini yazınız.

a.tevhid
b.Münacaat
c.Naat
d.Hicviye
e. Methiye
f.Mersiye
5. Türk edebiyatında tuyuğlarıyla tanınan şairdir. Kayseri’de vezirlik, Sivas’ta sultanlık yapmıştır? Bu şair kimdir? Yazınız.

Kadı Burhaneddin

6. Bu türün ilk örnekleri Naili’ye aittir. Geniş kitlelere seslenmek için yazıldığından dillerinin sade olmasına özen gösterilir. Burada söz edilen nazım şekli nedir? Yazınız.

Şarkı

7. Meni candan usandırdı cefâdan yar usanmaz mı
Felekler yandı ahımdan muradım şem’i yanmaz mı
Yukarıdaki beyitten iki edebi sanat bulup açıklayınız.

“Felekler yandı ahımdan sözünde mübalağa sanatı vardır. Şair ahının göklere kadar ulaştığını ve oraları dahi yaktığını söylüyor.
Muradım şem’i yanmaz mı sözüyle telmih yapılmıştır. Burada şair, muradının mumunun yanmadığını, yani sevgilisinin ona duyduğu isteği, sevgiyi görmezlikten geldiğini söylüyor. Murat mumunun yanması, toplum içindeki batıl bir geleneği hatırlatıyor. Bu geleneğe göre bir isteği olanlar büyüklerin türbelerine ya da kutsal sayılan ağaçlara, çeşmelere vb. giderek adak adarlar. İstekleri gerçekleşince de oraya mum yakarlar.

tezat

9. Aşağıdakilerden hangisi 16.yüzyılda gazel nazım şekliyle şiirler yazan Divan şairlerinden biri değildir?
A) Baki
B) Fuzuli
C) Hayali Bey
D) Zati
E) Şeyh Galip

10. Aşağıdakilerden hangisi, Fuzuli’nin eserlerinden biri değildir?
A) Beng ü Bade
B) Enisül Kalb
C) Leyla ile Mecnun
D) Garipname
E) Rind ü Zahid

11. Aşağıdaki bilgiler doğru ise boşluğa D, yanlış ise Y yazınız.
► Kasideler aa/ba/ca/da… şeklinde kafileyenmez.(Y)
►Divan edebiyatındaki mersiyenin halk edebiyatındaki karşılığı ağıttır.(D)
► Kasidede şairin kendini övdüğü bölüme dua bölümü denir.(Y)
► Bir kimseyi eleştirmek için yazılan kasidelere naat denir.(Y)
► Kasideler birini övmek amacıyla yazılır.(D)
► Divan edebiyatında parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verilmiştir.(Y)
► Gazeller hece ölçüsüyle yazılmaz.(D)
► Divan şiirinde en çok kullanılan nazım birimi dörtlüktür.(Y)

12. Aşağıdaki cümlelerde bulunan boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
a.Divan şiirinde beyit nazım biriminden oluşan nazım şekilleri: gazel, kaside, mesnevi, kıta dır.
b. Dize ortalarından da uyaklı olan gazele …musammat gazel… denir.
c.Hüsn ü Aşk mesnevisini …Şeyh Galip…. yazmıştır.
d.Şikayetname, Fuzuli’nin …mektup…. türündeki eseridir.
e.17.yüzyıl Divan şiirinin en önemli şairlerinden biri olan ……Nabi, hikemi tarzdaki şiirleriyle tanınır.
f. Kasideler …nesib. bölümünde ele alınan konuya göre kaside-i bahariye, kaside-i ramazaniyye gibi isimlerle adlandırılır.
g. Fuzuli, Su kasidesinde …peygamber. sevgisini işlemiştir.
h. …Mevlana….’nın Divan-ı Kebir adlı kitabında 1500 rubaisi vardır.
ı. …Şarkı…17.yüzyılın sonlarından itibaren Türk şairlerinin ortaya koyduğu Divan edebiyatı nazım şeklidir. Bestelenerek söylenen bu nazım şekli Halk edebiyatındaki türkü nazım şeklinin karşılığıdır.
i. Her bendi beş dizeden oluşan divan şiiri nazım biçimine …muhammes… denir.
j. Terkib-i bend nazım şeklinin en güzel örneklerini veren 16.yüzyıl divan şairi …Bağdatlı Ruhi…’dir.
k. Nedim …şarkı…………… şairi olarak bilinir.
l. Hüsn ü Aşk, …mesnevi…. nazım şekliyle yazılmıştır.
m. Nef’i, divan şiirinin en önemli ……hiciv…. şairidir.
n. Kanuni mersiyesini ……Baki….. yazmıştır.
o. ….Nefi …. hicviyelerini Siham-ı Kaza adlı eserinde toplamıştır.