DİVAN EDEBİYATI TEST 9
1.Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin makta beytidir?
A) Cânı kim cânânı içün sevse cânânın sever
Cânı içün kim ki cânânın sever cânın sever
B) Nedir bu gizli gizli ahlar çâk-i girîbanlar
Acep bir şûha sende âşık-ı nâlân mısın kâfir
C) Yok bu şehr içre senin vasfettiğin dilber Nedim
Bir perî-sûret görünmüş bir hayâl olmuş sana
D) Verme hüsn ehline yâ Rab kudret-i resm-i cefâ
Çün vefâ çekmekde ışk ehline tâkat vermedün
E) Dostum âlem seninçün ger olur düşmen bana
Gam değil zira yetersin dost ancak sen bana
2. Divan şiirinde, her beytinin dizeleri kendi arasında uyaklı, aruzun genellikle kısa kalıplarıyla yazılan nazım biçimine ve bu biçimde yazılmış manzumelere denir. Konularına göre destansı (Firdevsi’nin Şehnamesi), öğretici (Nabi’nin Hayriye’si), din ve tasavvufla ilgili (Fuzuli’nin Leyla ile Mecnun’u, Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk’ı) gibi gruplara ayrılır.
Bu parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mesnevi
B) Kaside
C) Mersiye
D) Müstezat
E) Murabba
3. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı nazım şekillerinden değildir?
A) Şarkı
B) Tuyuğ
C) Semai
D) Kaside
E) Mesnevi
4. Divan edebiyatına ait olan aşağıdaki eserlerden hangisi nesirle yazılmıştır?
A) Siham-ı Kaza
B) Cihannüma
C) Hüsn ü Aşk
D) Harname
E) Leyla vü Mecnun
5. Zamanının ünlü şair ve bilim adamlarıyla görüştü. Onlardan dersler aldı. Zati’nin dikkatini çekti. 18-19 yaşlarında iken artık ünlü bir şair olmuştu. Medrese öğrenimini bitirdikten sonra İstanbul medreselerinde müderrislik yapmaya başladı. Kadılık yaptı. Anadolu ve Rumeli kazaskerliklerinde bulundu. Şeyhülislam olmak arzusuna bir türlü ulaşamadı. Klasik şiirimizin en büyük şairlerinden biridir. Osmanlı İmparatorluğu’nun muhteşem devirlerine yakışan muhteşem bir şiirin şairi oldu. Şiirinde felsefi düşünüşlere de yer verdi. Sultanü’ş Şuarâ (şairlerin sultanı) olarak anıldı.
Bu parçada sözü edilen Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Baki
B) Nedim
C) Nabi
D) Nefi
E) Fuzuli
6. Hep seninçindir benim dünya cefasın çektiğim
Yoksa ömrümün varı, sensiz dünyayı neyleyim ben
Baki’den alınan bu dizeler Divan edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisinin yanlış olduğunu gösterir?
A) Aruz ölçüsü kullanılır.
B) Bütün güzelliğine değil parça güzelliğine değer verilir.
C) Arapça, Farsça sözcüklerle yüklü ağır bir dili vardır.
D) Söz sanatlarına yer verilir.
E) Nazım birimi olarak çoğunlukla beyit kullanılır.
7. Gazel ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) İlk beytine matla, son beytine makta adı verilir.
B) Aşk, sevgi gibi konularda yazılan lirik bir nazım biçimidir.
C) Kafiye düzeni aa, bb, cc… şeklindedir.
D) Konu bütünlüğü bulunan gazellere yek ahenk gazel adı verilir.
E) Beyt’ül gazel, gazelin en güzel beytidir.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazar, kendisine ait olmayan bir eserle birlikte verilmiştir?
A) Şeyhi-Harname
B) Evliya Çelebi-Mevlid
C) Mercimek Ahmet-Kabusname
D) Nabi-Hayrabat
E) Nefi-Siham-ı Kaza
9. Türk edebiyatının düşünürlerindendir. Yüreğinde engin bir insanlık sevgisi vardır. Düşünceleri ve eserleriyle dünya ülkelerinde de tanınmıştır. Eserlerini Farsça vermiştir. Başta gazel ve rubailer olmak üzere şiirleri Divan-ı Kebir isimli eserinde toplanmıştır. En ünlü eseri Mesnevi yirmi beş bini aşkın beyitten oluşmaktadır.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyh Galip
B) Fuzuli
C) Sultan Veled
D) Mevlana
E) Seyyit Nesimi
10. Genellikle aşk, neşe ve eğlence konularında dörder dizelik bentlerle yazılan nazım biçimidir. Biçim bakımından murabbaya benzer. Çoğunlukla bestelenmek için yazılır. Bu biçim yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. Bu türün yaratıcısı ve en güçlü şairi Nedim’dir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
A) Tuyuğ
B) Şarkı
C) Türkü
D) Rubai
E) Gazel
11. Sabreyle gönül derdine derman ere umma
Can atma oda bî-hûde cânân ere umma
Bu iki dizeden şiirin bütünü ile ilgili özelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir?
A) Ölçüsü
B) Uyak düzeni
C) Nazım biçimi
D) Konusu
E) Ne zaman yazıldığı
12.Aşağıdaki dizilerden hangisi, tümüyle Divan edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) müstezat-varsağı-şarkı-ağıt-rubai
B) münacat-türkü-mersiye-gazel-naat
C) tuyuğ-mani-gazel-kaside-murabba
D) rubai-şarkı-destan-semai-murabba
E) gazel-şarkı-kaside-münacat-mesnevi
13. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Şiirler aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Anlatış biçimi değil, anlatılan konu önemlidir.
C) Çoğunlukla tam ve zengin uyak kullanılmıştır.
D) Nazım birimi olarak genellikle beyit kullanılmıştır.
E) Şiirler, kendine özgü başlıkları olmadığı için nazım biçimlerine göre adlandırılır.
14. Divan şiiri ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) Tanrıya yapılan yalvarış ve yakarışları anlatan şiirlere münacat denir.
B) Hz.Muhammed’i övmek için yazılan şiirlere naat denir.
C) Şairlerin kendilerini övmek amacıyla yazdıkları şiirlere fahriye denir.
D) Bir kimseyi övmek için yazılan şiirlere methiye denir.
E) Bir kimsenin ölümünden duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlere mesnevi denir.
15. On altıncı yüzyılın hatta bütün Divan edebiyatının en büyük şairlerindendir. Arapça, Farsça, Türkçe divanı vardır. Azeri şivesini kullanmıştır. Divan edebiyatının en lirik şairi olarak kabul edilir. Yaşmın anlamını acı çekmekle özdeş tutar. Platonik bir aşk anlayışı vardır. Din dışı konularda yazmakla birlikte tasavvuftan da etkilendiği söylenebilir. Kendisine bağlanan maaşı almasında güçlük çıkaran memurları şikayet etmek amacıyla edebiyatımızdaki en ünlü yergilerden biri olan Şikayetname adlı mektubunu yazmıştır.
Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nefi
B) Fuzuli
C) Nedim
D) Hoca Dehhani
E) Ali Şir Nevai
16. On yedinci yüzyıl şairlerindendir. Edebiyatımızdaki en ünlü kaside şairi olarak bilinir. Övgülerindeki ve yergilerindeki aşırılıklarıyla ünlüdür. Hicviyelerindeki aşırılık, kendisinin boğdurulmasına sebep olur. Hayal gücü çok zengin olan şair, somut benzetmelerden de yararlanır. Türkçe ve Farsça divanı vardır.Hicviyelerini topladığı Siham-ı Kaza adlı eseri çok ünlüdür.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nefi
B) Nedim
C) Fuzuli
D) Nabi
E) Baki
17. Divan edebiyatının 18.yüzyılda yaşamış son büyük şairi olmuştur. Galata Mevlehihanesinde şeyhlik yapmıştır. Nabi’nin Hayrabad’ına nazire olarak ve Mevlanan’nın mesnevisinden etkilenerek yazdığı Hüsn ü Aşk adlı meşhur mesnevisi tasavvufi bir eserdir. Şair, bu eserinde hayal gücünden ve masal ögelerinden de yararlanmıştır. Eserde sembolik bir anlatım vardır.
Bu parçada sözü edilen Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Süleyman Çelebi
B) Nedim
C) Şeyh Galip
D) Yunus Emre
E) Mevlana Celaleddin Rumi
18. On altıncı yüzyıl Divan şairlerindendir. Daha yaşarken kendisine şairler sultanı unvanı verilmiştir. Hiç kuşku yok ki o, sarayın tüm olanaklarından yararlanmıştır. İyi bir medrese eğitimi görmüştür. Dünya nimetlerinin hepsinden yararlanmak gerektiğinin düşünür. Yakın dostu olan Kanuni’nin ölümü üzerine yazdığı mersiyesi çok ünlüdür. Kadılık, kazaskerlik yapmış; ancak çok istediği şeyhülislamlık makamına gelememiştir.
Bu parçadan tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nefi
B) Fuzuli
C) Nedim
D) Baki
E) Nabi
19. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Kitabi ve soyut bir edebiyattır.
B) Nazım birimi dörtlüktür.
C) Hece ölçüsü kullanmıştır.
D) Şiirlere genel olarak yarım uyak hakimdir.
E) Dil halkın konuştuğu günlük konuşma dilidir.
20.Aşağıdaki sanatçı-yapıt eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Ali Şir Nevai-Muhakemet’ül Lügateyn
B) Nabi-Hayrabat
C) Sinan Paşa-Tazarruname
D) Evliya Çelebi-Sefaretname
E) Mercimek Ahmet-Kabusname
CEVAPLAR: 1.C, 2.A, 3.C, 4.B, 5.A, 6.C, 7.C, 8.B, 9.D, 10.B, 11.A, 12.E, 13.B, 14.E, 15.B, 16.A, 17.C, 18.D, 19.A, 20.D
