İnsanın hakikati arayışı bir ömür sürer ve katettiği her bir aşama onu bir üst mertebeye taşır. Bu arayış, bir taraftan insanı olgunlaştırıp kâmil insan kıvamına getirirken diğer taraftan pek çok sınanmayla karşılaşır insanoğlu. Mevlâna işte bu yolculuğu çok veciz şekilde “Hamdım, piştim, yandım.” ifadesiyle anlatır.
1.Hz. Mevlana’nın bu parçada geçen “Hamdım, piştim, yandım.” sözünün cümleye kattığı anlamı belirleyiniz? (Ü:2 K:A.2.1.)(Bilişsel Düzey: Kavrama)
İstanbullu olmanın bir imtiyaz olduğu dönemde, İkinci Meşrutiyet yıllarında, Boğaziçi kıyılarındaki Çengelköy’de Semiha Cenap, 1910’da dünyaya geldi. Mütevazı bir memurun çocuğuydu. Babası Ziya Bey ve annesi Fatma Saime Hanım, eğitimli kişilerdi. Semiha Cenap resim sanatında yetenekliydi. Bu yetenek irsî olacak ki ailenin üyeleri ve yakın akrabaları içinde resim sanatında adını duyurmuş devlet adamları, geleceğin meşhur tıp profesörü Kemal Cenap (Berksoy) gibileri de vardı.
2.Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin yerine kullanabileceğimiz sözcükleri aşağıya yazınız?
(Ü:2K:A.2.1.)(Bilişsel Düzey: Uygulama)
3.Virgülün kullanım özelliklerinden beşini yazınız? (Ü:2 K: A.2.16.)(Bilişsel Düzey: Bilme)
“İnsanlar sana kapıyı gösteriyor, sen hâlâ çiçek koyuyorsun pencerelerine.”
4.Yukarıdaki cümlede “Kapı” ve “Çiçek” sözcüklerini bu cümledeki mecaz anlamıyla bir cümlede beraber kullanınız?(Ü:2 K: A.2.16.)(Bilişsel Düzey: Sentez)
En güzel deniz: henüz yaşamadıklarımız
En güzel çocuk: henüz söylememiş olduğum sözdür.
En güzel günlerimiz: henüz gidilmemiş olandır.
Ve sana söylemek istediğim en güzel söz: henüz büyümedi.
5.Nazım Hikmet’in yukarıda dağınık olarak verilen dörtlüğünü aşağıya anlam bütünlüğü içerisinde bir araya getirerek yazınız? (Ü:3 K: A.1.1.)(Bilişsel Düzey: Sentez)
-1-
Kara gözlüm, efkârlanma gül gayrı!
İbibikler, öter ötmez ordayım.
Mektubunda diyorsun ki: “Gel gayrı!”
Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım.
(Bekir Sıtkı Erdoğan)
Tarihin dilinden düşmez bu destan,
Nehirler gazidir, dağlar kahraman,
Her taşı yakut olan bu vatan,
Can verme sırrına erenlerindir
(Orhan Şaik Gökyay)
6.Yukarıdaki dörtlükleri tema yönünden değerlendiriniz?(Ü:3 K: A.1.2.)(Bilişsel Düzey: Değerlendirme)
Ne arzum, ne emelim
Yaralanmış bir elim
Ben gurbette değilim,
Gurbet benim içimde.
(Kemalletin Kamu)
7.Yukarıdaki dörtlüğün hece ölçüsünü belirleyiniz? (Ü:3 K: A.1.3.)(Bilişsel Düzey: Kavrama)
8.Sanat akımlarından fütürizmin beş özelliğini yazınız? (Ü:3 K: A.1.8.)(Bilişsel Düzey: Bilme)
Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;
Kuşların çiçeklerin diyarı olsun.
Memleket isterim
Ne başta dert, ne gönülde hasret olsun;
Kardeş kavgasına bir nihayet olsun.
Memleket isterim
Cahit Sıtkı Tarancı)
9.Yukarıdaki şiirde imgeyi ögeleriyle birlikte aşağıda gösteriniz?(Ü:3 K: A.1.9.)(Bilişsel Düzey: Uygulama)
1
Dediler: “Veda Tepeleri üstünden
Üzerimize ayın on dördü doğdu
Şükürler olsun, şükürler olsun
Bize vacip oldu, şükretmek
Şükürler olsun…”
(Erdem Bayazıt)
2
İnanınca duanın gücü artar
Tutsaklık eridi
Bir akımdır geçen yüreğimden
En uzaktaki bir Müslüman’ın yüreğine
(Nuri Pakdil)
10.Yukarıdaki parçaların ortak yönünü belirleyiniz?(Ü:3 K: A.1.13.)(Bilişsel Düzey: Analiz)
CEVAPLAR
- Tasavvufi manada olgunlaşmak.(10 puan.)
- İmtiyaz:Ayrıcalık(2 puan.), mütevazı:alçakgönüllü(gösterişsiz)(2 puan.), öğrenim görmüş(2 puan.), kalıtsal(2 puan.), tanınmış (2 puan.).
- Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur.(2 puan.).
- Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.(2 puan.).
- Yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur.(2 puan.).
- Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına konur.
- Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildirenhayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur.(2 puan.).
- Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır.(2 puan.).
- Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra konur.
- Kapı kelimesi mecaz anlamda“Kötülük”çiçek kelimesi mecaz anlamda “İyilik” olarak kullanılmıştır. Örnek cümle: Fedakârların yüzüne kapılar kapanıyorken bencillerin yüzüne çiçekler saçılıyor. (10 puan.)
- En güzel deniz: henüz gidilmemiş olanıdır. (3 puan)
En güzel çocuk: henüz büyümedi. (2 puan)
En güzel günlerimiz: henüz yaşamadıklarımız. (3 puan)
Ve sana söylemek istediğim en güzel söz: henüz sana söylememiş olduğum sözdür.(2 puan)
- dörtlükte sevgiliye duyulan özlem tema iken II. dörtlükte vatan ve vatan savunması için yapılan fedakârlık tema olarak kullanılmıştır. (5 puan.)Değerlendirme: Şiirde kullanılan temalar şiirin sanat anlayışını etkiler, I. dörtlükte tema bireysel olduğundan “Sanat, sanat içindir.” II. dörtlükte tema toplumsal olduğundan “Sanat toplum içindir.” anlayışı ile yazıldıkları söylenebilir. (5 puan.)
- Dörtlüğün ölçüsü 7’li hece ölçüsüdür.(10 puan.)
- Fütürizm akımı özellikleri:
- Şiirde temel öğeler cesaret, cüret ve isyandır. (2 puan)
- Edebiyat durgunluktan ve uyuşukluktan sıyrılmalıdır. Edebiyatta işlenecek konular saldırgan hareketler, kavga ve dövüştür.(2 puan)
- Dünya yeni bir güzellikle zenginleşmiştir. Yeni güzellik sürattir, hızdır, Motoru güçle sarsılan, homurdanan bir yarış arabası; VictorySamothrace’ (Kanatlı Zafer Heykeli) dan daha güzeldir.
- Ancak kavga güzeldir. Saldırgan niteliksiz bir şaheser olamaz. Şiir tanınmayan ve bilinmeyen güçlere karşı saldırgan olmalıdır.(2 puan)
- Yüzyılların en yüksek noktasında bulunuluyor. Olanaksızların kapısını açmak dururken geride kalınmamalıdır. Zaman ve mekan artık ölmüştür. Sınırsız ebedi sürat elde edildiğine göre, mutlakta (absolute) yaşanıyor demektir.(2 puan)
- Dünyanın tek sağlık ilacı savaştır; feminizm, fırsatçılık, faydacılık, çıkarcılık lanetlenmelidir, denmektedir.
- Bu dörtlükte şair, içinde yaşayan herkesin mutlu olacağı bir memleket imgesi oluşturmuştur.(5 puan.) Öyle ki bu mutluluk sadece insanları değil, doğayı da kapsayacaktır. Şair, bu anlamı pekiştirmek için doğayla ilgili unsurları en olumlu yanlarıyla yansıtan, çağrışım gücü yüksek kelimeler kullanmıştır: Gök, ne bulutludur, ne akşam kızıllığındadır ne de yağmur yüklüdür. Kendi rengindedir. Umut doludur. Mavidir. Dal, yeşildir, canlıdır, en güzel hâliyledir, kurumamıştır. Tarlalar sarıdır. Çünkü toprak bereketlidir, ekinler olgunlaşmıştır, mahsul iyidir.(5 puan.)
- Dörtlüklerin ortak yönü temalarıdır: Müslümanların din kardeşliği.(10 puan.)
12.sinif turk dili ve edebiyatı 1.donem 2.yazili sorulari h grubu
