EDEBİYAT TARAMA TESTİ 17
1. Kaz dağından beyaz bulutlar uçar
Keşiş dağında Kerem’in yolu geçer
Çamlıbel’de Köroğlu kalmaz naçar
Kop dağında öküzlerin çektiği
Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Telmih
B) İstiare
C) Hüsn-i talil
D) İntak
E) Tevriye
2. Yazarın belli bir konuda görüşlerini dile getirdiği kısa yazılardır. Bu yazı türü, gazetelerin yaygınlaşması ve gelişmesiyle kendini gösterir. Yazar bu kısa yazılarda çeşitli konulara ilişkin kendini gösterir. Yazar bu kısa yazılarda çeşitli konulara ilişkin kişisel görüş, eleştiri ve önerilerini sıralayabilir; politik veya toplumsal sorunlara değinebilir. Konular politikanın yanı sıra, bilim, dil, kültür gibi yazarın tercih ettiği herhangi bir alan da olabilir. Yazar, görüşlerini kanıtlarıyla sunarak okuru bilgilendirme amacı güder.
Bu parçada sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Deneme
B) Sohbet
C) Makale
D) Öykü
E) Günce
3. Usta şair, Piyale adlı şiir kitabında şiirle ilgili görüşlerini şöyle açıklar: “Şair ne bir gerçek habercisi, ne güzel konuşmayı sanat haline getirmiş bir kişi, ne de bir yasak koyucudur. Şairin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, hissedilmek için yaratılmış, müzik ile söz arasında, ama sözden çok müziğe yakın ortalama bir dildir. Şairin dili, duyumların yarı karanlık sınırlarında yakalanabilir. Anlam bulmak için şiiri deşmek, eti için bülbülü öldürmek gibidir. Şiirde önemli olan, sözcüğün anlamı değil, şiir içindeki söyleniş değeridir.”
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Haşim
B) Tevfik Fikret
C) Ahmet Hamdi Tanpınar
D) Cenap Şehabettin
E) Yahya Kemal Beyatlı
4. Yenilikçi edebiyatımızın geçiş döneminde dili, tekniği ve romantik İstanbullu kişiliğiyle de olsa Anadolu gerçeğine açıldı. Türkçenin gelişmesine büyük katkı sağladı. Kendisinden sonra gelen kuşaktaki birçok şairi etkiledi. İlk şiirlerini aruz ölçüsüyle yazdı. Sonra hece veznine döndü. Hecenin beş şairinden biri oldu. Anadolu insanının duygularını işledi. Anayurt adlı dergiyi sekiz sayı çıkardı. Çamdeviren, Deli Ozan gibi takma isimlerle mizahi şiirler yazdı. Fıkra, manzum oyun, roman türünde eserler de verdi.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cahit Sıtkı Tarancı
B) Orhan Veli Kanık
C) Ahmet Kutsi Tecer
D) Ziya Osman Saba
E) Faruk Nafiz Çamlıbel
5. Aşağıdakilerden hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?
A) Şu, Ramayana, Kurtarılmış Kudüs
B) Kaybolmuş Cennet, Türemiş, Gılgamış
C) Ergenekon, Şehname, Kalevala
D) Kurtarılmış Kudüs, Şinto, Oğuz Kağan
E) Göç, Nibelungen, Kaybolmuş Cennet
6. Aşağıdaki eserlerden hangisi karşısında verilen yazara ait değildir?
A) Mürebbiye-Ahmet Mithat Efendi
B) Sürgün-Refik Halit Karay
C) Yolpalas Cinayeti-Halide Edip Adıvar
D) Yaprak Dökümü-Reşat Nuri Güntekin
E) Hüküm Gecesi-Yakup Kadri Karasomanoğlu
7. Yazarın ilk kısa romanlarında acıklı, duygusal bir anlatımla karşılıksız sevgiyi konu alır. 1895’te yayımlanan Mai ve Siyah romanında aşk serüvenleri ikinci planda kalır. Şairler, gazeteciler, yazarlar, yayıncılar arasında geçen olaylar çerçevesinde o dönemin basın dünyasını anlatır bu romanında. 1925’te yayımlanan Aşk-ı Memnu’nun sağlam bir kurgusu ve tekniği vardır. Romanda olay, kişiler arasındaki maddi ve manevi bağlantılarla ustaca örülmüş, hareket, betimleme ve ruh çözümlemeleri ölçülü ve dengeli olarak işlenmiştir.
Bu parçada romanları verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mehmet Rauf
B) Halit Ziya Uşaklıgil
C) Hüseyin Rahmi Gürpınar
D) Memduh Şevket Esendal
E) Recaizade Mahmut Ekrem
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Şarkı, Divan şiirinde bestelenmeye uygun ölçü kalıpları ile yazılan ve çoğunlukla dört dizelik bentlerden oluşan nazım biçimidir.
B) Göktürk alfabesiyle yazılmış olan Orhun Yazıtları; tarih, coğrafya ve edebiyat gibi alanlara kaynaklık etmiştir.
C) Türk edebiyatında roman, öykü, makale gibi Batılı yazı türleri Tanzimat’la birlikte kullanılmıştır.
D) Mehmet Emin Yurdakul, Türkçülüğün Esasları adlı eseriyle Türkçülük düşüncesini sistemleştirmiştir.
E) Şinasi ile Agah Efendi’nin çıkarmış olduğu Tercüman-ı Ahval, Türk edebiyatındaki ilk özel gazetedir.
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yalnızca redif kullanılmıştır?
A) Ve ürkek bir düşüncede
Sanki mehtaplı gecede
B) Ay, şafağa yakın bir mum gibi erimeden
Dağlar çivilendikleri yerlerde çürümeden
C) Sen akşamlar kadar büyülü, sıcak
Baş başa uzandık günlerce ıslak
D) Ömrün gecesinde sükun, aydınlık
Bir masal meyvesi gibi paylaştık
E) Dilimde sabah keyfiyle yeni bir ümit türküsü
Kar yağmış dağlara, bozulmamış örtüsü
10. Sanatı yapaylıktan kurtarmayı, çağdaş eserler üretmeyi ve konularını öncelikle yüksek zümreden değil, toplumun içinden seçmeyi amaçlayan bir edebiyat akımıdır. Günlük yaşamın ön yargısız, bilimsel bir tutumla incelenmesi ve edebi eserlerin bir bilim adamının klinik bulgularına benzer bir nesnel bakış açısıyla ortaya konması, ilkelerinden bazılarıdır. Akımın en güçlü temsilcilerinden olan Gustave Flaubert’in Madame Bovary adlı romanı akımın özelliklerini yansıtan bir eserdir.
Bu parçada sözü edilen edebiyat akımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Romantizm
B) Naturalizm
C) Realizm
D) Parnasizm
E) Sürrealizm
11. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarındaki gerçekçi edebiyat akımının öncüsü olan yazar; şiirler, hikayeler, romanlar yazdı, çeviriler yaptı. Daha çok, öykü ve romanlarıyla öne çıktı. Anadolu insanına yaklaşımıyla edebiyata yeni bir boyut kazandırdı. Konularını toplumsal eşitsizliklerden aldı. Ezilen insanların acılarını, sıkıntılarını dile getirdi. Kuyucaklı Yusuf romanı, gerçekçi Türk romanının en özgün örneklerinden biridir.
Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sabahattin Ali
B) Reşat Nuri Güntekin
C) Tarık Buğra
D) Halide Edip Adıvar
E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
12. Türk edebiyatında İstanbul öykücüsü olarak bilinen yazar, ilk öyküleriyle gözlemci bir yazar olduğunu gösterdi. Kısa sürede öyküyü olaydan sıyırmaya yöneldi. Bu, öykülerinde doğal bir öznelleşme sürecini hazırladı. O, insanlığın tüm çelişkilerini, bunalımlarını öyküsünün temeline yerleştirdi. Her şeyin, insanı sevmekle başladığına inandı. İlk dönem ürünü olan öykü kitaplarında Adapazarı ile İstanbul’daki çocuklu ve ilk gençlik yıllarını anlattı. Semaver, Mahalle Kahvesi, Lüzumsuz Adam tanınmış öykülerindendir.
Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kemal Tahir
B) Necati Cumalı
C) Ömer Seyfettin
D) Memduh Şevket Esendal
E) Sait Faik Abasıyanık
13. Eserlerini konuşma dili sadeliğinde vermeyi amaçladıkları için İstanbul Türkçesini örnek aldılar. Dilde sadeleşmeyi düşündüler. Halk diline yerleşmiş yabancı sözcükleri kullanmaya devam ettiler. Ancak günlük dilde kullanılmayan yabancı sözcükleri kullanmamayı yeğlediler. Ağır ve anlaşılmaz bir Osmanlıca yerine sade bir Türkçe kullanarak dilde bir çığır açtılar.
Bu parçada sözü edilen edebiyat toplululuğu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fecr-i Aticiler
B) Yedi Meşaleciler
C) Beş Hececiler
D) Genç Kalemler
E) Servet-i Fünuncular
14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşbih yoktur?
A) Benim gönlüm bir kelebek
Dolaşıyor çiçek çiçek
B) Yel gibi dağlar aştı bir atlı
Arada bir engin deniz bıraktı
C) Kirpiğinden yavaş yavaş bir damla aksın
Çünkü, ruhum, sen de o gün anlayacaksın
D) Yuvamı çiçekledim, sen bir meleksin diye
Yollarını bekledim sen görüneceksin diye
E) Önce upuzun, sonra kesik saçın vardı
Tenin buğdaysı, boyun bir başak kadardı
15. Aşağıdaki romanlardan hangisi Yakup Kadri Karasomanoğlu’na ait değildir?
A) Nur Baba
B) Kiralık Konak
C) Sodom ve Gomore
D) Yaban
E) Ateşten Gömlek
16. Eski Türk şiirlerinde ölen kişilerin yararlılıklarını, yiğitliklerini dile getiren şiirlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yuğ
B) Ağıt
C) Mersiye
D) Koçaklama
E) Sagu
17. Derenin ötesinde, evlerin gerisindeki ormanlar güze girmişti. Derenin yatağından yukarı doğru, ta Kara Koruluk’a dek, sarp yamaçtaki tüm ağaçlar tutuşmuştu. Güzün yapraklar üzerinde yarattığı bir renk cümbüşüydü bu.
Bu parçadaki “ağaçlar tutuşmuştu” sözünde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme
B) Birden çok anlamı bulunan bir kelimeyi uzak anlamıyla kullanma
C) Bir sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma
D) İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma
E) Bir olguyu gerçek nedeninin dışında hoşa giden bir neden bağlama
18. Ona göre hayat, renkli yansımalardan ibarettir. Onun hayat karşısındaki durumu bir seyirci tavrıdır. İster devrinin tek tük de olsa edebi hareketlerine karışsın, isterse savaşa katılsın; bu seyirci tavır hiç değişmez. O her zaman hayatın, toplumun dışındadır ve gerçeklerden kaçış halindedir. Şiir anlayışına gelince: Toplumdan kaçan bu içine kapalı şairin şiir anlayışı da bu karakterinden doğmaktadır. O, dünyaya empresyonist bir gözle bakmış, şiirinde dış dünyanın kendi hayalinde uyandırdığı izlenimleri anlatmıştır. Biz onun şiirlerinde dış dünyanın yansımalarını buluruz. O Belde, Piyale şiirleri bu yansımalarla gözlerimizi kamaştırır.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tevfik Fikret
B) Ahmet Haşim
C) Yahya Kemal Beyatlı
D) Faruk Nafiz Çamlıbel
E) Orhan Seyfi Orhon
19. Şunu bir kez daha anladım ki; edebiyat dünyasında, bir kısım kişi ve grupların, bize asla tahammülleri yok! Hep pohpohlanmak, hoş tutulmak, onaylanmak istiyor onlar. Ortaya koydukları yapıt, ne kadar sorunlu olursa olsun, sürekli iyi, güzel, harika gibi sıfatlarla nitelendirilmeyi hak ediyor onlara göre. Sanki kötü de olsa her yaptıklarını başarılı bulup övmek, bizim boynumuzun borcu. Kimi yanlışlıklara şöyle bir dokunduğunuzda, adeta küçük kıyamet kopuyor, sizden kötüsü olmuyor.
Bu parçada yazarın biz dediği kişiler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Eleştirmendir.
B) Fıkra yazarıdır.
C) Roman yazarıdır.
D) Şairdir.
E) Gezgindir.
20. Bu genç şairle bir yayınevinde tanışmış; ancak pek fazla konuşma olanağı bulamamıştık. O, İzmir’de yaşıyor ve bir taraftan öğretmenlik mesleğini sürdürürken, diğer taraftan üniversitede doktora çalışması yapıyormuş. Akademik çalışmalarında … grubunu incelemeyi amaç edinmiş. Lisansüstü çalışmasını Cemal Süreya üzerine yapmış olan şairin, doktora konusu Turgut Uyar. Daha sonra da Ece Ayhan üzerine inceleme yapacakmış. Onlardaki anlam kapalılığının, ötekilere benzemeyen söyleyişin kendisini etkilediğini söylüyor.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Beş Hececiler
B) Garipçiler
C) İkinci Yeniciler
D) Milli Edebiyatçılar
E) Fecr-i Aticiler
21. İl ve son dileğim senden kış mevsimi
Kırk yılda bir fakirin gönlünü etsen
Göreceksin düşünmüyorum kendimi
Ne olursun hep böyle güneşli gitsen
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kişileştirme yapılmıştır.
B) Sarma uyak düzeniyle yazılmıştır.
C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Kafiye düzeni abab şeklindedir.
E) Redif kullanılmıştır.
22. Kısa öykü yaşantıları verir. Bu yaşantının içinde düşler, hayaller önemli bir yer tutar. Çehov bir gün, “Bana şu sigara küllüğü ile ilgili bir öykü yaz derseniz yazarım.” demiş. Az sözcükle çok şey vermek, okuru belli bir zaman sürecinde o öykünün havasına sokabilmek… Derler ki öykü romana geçişin başlangıcıdır. Değildir bence, öykü ayrı bir sanattır, tıpkı şiir gibi. Bir çeşit şiirdir aslında, düzyazı biçiminde şiir. Semaver, Sarnıç tam da bu tür öyküler değil midir?
Bu parçada sözü edilen öykü görüşünü paylaşan ve eserlerinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ömer Seyfettin
B) Sait Faik Abasıyanık
C) Memduh Şevket Esendal
D) Halikarnas Balıkçısı
E) Refik Halit Karay
23. Dün gece yâr hanesinde, yastığım bir taş idi
Altı çamur, üstü yağmur, yine gönlüm hoş idi
Bir gazelden alınan bu dizeler göz önüne alındığında Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisinin yanlış olduğu söylenebilir?
A) Aruz ölçüsü kullanılır.
B) Nazım birimi beyittir.
C) Sevgili yolunda çekilen sıkıntılardan mutluluk duyulur.
D) Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklü, ağır bir dil kullanılır.
E) Söz sanatlarıyla, söyleyişe güzellik kazandırılır.
24. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) Tarihin karanlık devirlerinde halk arasında oluşmuş, daha sonra bir sanatçı tarafından yazıya geçirilmiş yapıtlara doğal destan denir.
B) İslamiyetten önceki Türk şiirinde dize başı kafiyelenme görülse de genellikle dize sonlarında yarım kafiye ve redif kullanılmıştır.
C) Türklerin kullandığı en eski alfabe, ulusal bir nitelik gösteren Göktürk alfabesidir.
D) Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınan Divanü Lügati’t Türk, milli nazım birimi olan dörtlüklerle ortaya konmuştur.
E) İlk İslami eserlerden sayılan Kutadgu Bilig ve Atabetü’l Hakayık’ta, İran destanı Şehname’nin yazıldığı aruz kalıbı kullanılmıştır.
CEVAPLAR: 1.A, 2.C, 3.A, 4.E, 5.C, 6.A, 7.B, 8.D, 9.B, 10.C, 11.A, 12.E, 13.D, 14.C, 15.E, 16.E, 17.C, 18.B, 19.A, 20.C, 21.B, 22.B, 23.D, 24.D
