FİİL ÇATISI ETKİNLİKLERİ 2 (8.SINIF TÜRKÇE)
1.Aşağıdaki cümleleri özne-yüklem (etken-edilgen) ilişkisi
bakımından inceleyiniz. Fiillerin özelliklerini karşılarındaki bölüme yazınız.
| CÜMLELER | ÖZNE-YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE | |
| 1 | Tatile boş zaman gözüyle değil, serbest zaman gözüyle bakmak gerekiyor. | |
| 2 | Tatil serbest zamandır, serbest zaman da planlanır. | |
| 3 | Bu ders böyle öğrenilmez evladım! | |
| 4 | Her şey zamanında yapılmalı. | |
| 5 | Teknoloji çağının hastalığı olarak bilinen nomofobi, dünyada giderek yaygınlaşmaya devam ediyor. | |
| 6 | Nomobofisi olan kişilerin telefonda ya da internette online olamama korkusu bulunduğu ve bağlantısız kaldıklarında kendilerini kötü hissettikleri anlatıldı. | |
| 7 | Nomofobisi olan kişi interneti yaşamının bir parçası hâline getirdiği için kapsam dışı kalma korkusu yaşar. | |
| 8 | İnternetin olmamasına tahammül edemez ve hemen sinirlenir. | |
| 9 | Mesela gittiği yerde internet yoksa bu yüzden tartışma yaşar. | |
| 10 | Kişi internetsiz bir yerde oturamıyorsa ve burada kendini kötü hissediyorsa, nomofobi başlamıştır. |
2. Aşağıdaki fiilleri cümle içerisinde yüklem görevinde kullanınız.
Fiillerin nesne alıp alamadığını örneklerdeki gibi gösteriniz.
| FİİL | CÜMLE | NESNESİ VAR / YOK | |
| 1 | Kurtul- | İnsan bu hastalıktan nasıl kurtulabilir? | |
| 2 | De- | Modern çağın hastalığına “anksiyete” diyorduk. | |
| 3 | Etkile- | Bu sözleriyle beni etkilemeyi başardı. | |
| 4 | Getir- | Elindeki malzemeleri buraya getirsin. | |
| 5 | Tahammül et- | İnternetin olmamasına tahammül edemez. | |
| 6 | Kolaylaş- | Dijital dünyayla dengeli temas kurulduğunda hayat kolaylaşır. | |
| 7 | Artır- | Çalışma temponu giderek artırmalısın. | |
| 8 | Kavga et- | O çocuk, hiç kimseyle kavga etmez. | |
| 9 | Ver- | Anne ve babalar çocuklarını oyalamak için ellerine telefonu veriyorlar. | |
| 10 | Yakalan- | Telefona ve internete alışmış çocuklar ileriki dönemlerinde nomofobiye yakalanır mı? |
3. Aşağıdaki cümlelerin özne ve yüklemini varsa nesnesini bulunuz.
Cümleleri nesne-yüklem (geçişli-geçişsiz) ilişkisi bakımından
inceleyiniz. Cümlelerin özelliklerini karşısındaki bölüme yazınız.
| CÜMLELER | NESNESİNE GÖRE | |
| 1 | Amaca yönelik kullanım yoksa kişi zaman ve enerjisini boşa harcıyordur. | |
| 2 | Gençler zamanın değerini bildiği zaman kendilerini yönetmeyi öğrenebilir. | |
| 3 | Kendini yönetebilen bir insan, başkalarını da yönetebilir. | |
| 4 | Anne çok derin bir uykudayken bile çocuğunun ağlama sesiyle uyanır. | |
| 5 | Çünkü beyni öncelikli konu olarak bunu kodlamıştır. | |
| 6 | Sosyal medya toplum içerisinde insanları yalnızlığa doğru itiyor. | |
| 7 | Dijital bağımlısı gençlerin hem okuma hem satın alma hem yaşam alışkanlıkları değişiyor. | |
| 8 | Depresyon, kişinin yaşam enerjisini azaltır. | |
| 9 | İnsanın hayattan beklentisi yükseldikçe stres seviyesi de yükselir. | |
| 10 | Karakter sahibi olmayanlar yakınlarının ve bütün takımının yaptığı bütün başarıları kendine mâl ederler. |
4. Aşağıdaki cümleleri çatı özelliklerine göre inceleyiniz.
| Özne-Yüklem İlişkisine Göre | Nesne-Yüklem İlişkisine Göre | ||||
| Etken | Edilgen | Geçişli | Geçişsiz | ||
| 1 | Psikiyatri bilimine göre kişi, yalan söylememek için kendini eğitmeli. | ||||
| 2 | Duyguların beyinde bilişsel bir karşılığının olduğunun anlaşılmasıyla beynin duyguları yöneten alanlarını geliştirmek gerektiği ortaya çıktı. | ||||
| 3 | Sosyal güven; yalan söylememek, sözünde durmak ve ilkeli olmakla oluşuyor. | ||||
| 4 | Kısa vadede insanlar görüntüleriyle karşılanır. | ||||
| 5 | Yalancı kişiler ise güç, imkân ve para gittiğinde yalnız kalırlar. | ||||
| 6 | İnternetten değil, yalancılığı öğretmesinden korkulmalı. | ||||
| 7 | Yalancı kişinin karşısında sessiz kalmak, onu onaylamak, kendi çıkarı için sessiz tasvip etmek, yalancılığı besler. | ||||
| 8 | Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) depresyonu geleceğin en büyük sağlık sorunu olarak ilan etti. | ||||
| 9 | Sağlık ocaklarına başvuran hastaların % 26’sının depresyonda olduğu belirlenmiştir. | ||||
| 10 | İnsanın kendini değersiz ve yetersiz görmesi, kötü hissetmesi, depresyona dönüşmüşse tedavi ve profesyonel bir yardımla büyük rahatlama elde edilebilir. | ||||
| 11 | Örtülü depresyonda ise neşesizlik, durgunluk, elem, bir şeyden zevk almama duygusu fazla gözlemlenmez. | ||||
| 12 | İnsanlar genellikle, “Ben deli miyim?” diye itiraz ederler. | ||||
CEVAPLAR:
1.Aşağıdaki cümleleri özne-yüklem (etken-edilgen) ilişkisi
bakımından inceleyiniz. Fiillerin özelliklerini karşılarındaki bölüme yazınız.
| CÜMLELER | ÖZNE-YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE | |
| 1 | Tatile boş zaman gözüyle değil, serbest zaman gözüyle bakmak gerekiyor. | Etken |
| 2 | Tatil serbest zamandır, serbest zaman da planlanır. | Edilgen |
| 3 | Bu ders böyle öğrenilmez evladım! | Edilgen |
| 4 | Her şey zamanında yapılmalı. | Edilgen |
| 5 | Teknoloji çağının hastalığı olarak bilinen nomofobi, dünyada giderek yaygınlaşmaya devam ediyor. | Etken |
| 6 | Nomobofisi olan kişilerin telefonda ya da internette online olamama korkusu bulunduğu ve bağlantısız kaldıklarında kendilerini kötü hissettikleri anlatıldı. | Edilgen |
| 7 | Nomofobisi olan kişi interneti yaşamının bir parçası hâline getirdiği için kapsam dışı kalma korkusu yaşar. | Etken |
| 8 | İnternetin olmamasına tahammül edemez ve hemen sinirlenir. | Etken |
| 9 | Mesela gittiği yerde internet yoksa bu yüzden tartışma yaşar. | Etken |
| 10 | Kişi internetsiz bir yerde oturamıyorsa ve burada kendini kötü hissediyorsa, nomofobi başlamıştır. | Etken
|
2. Aşağıdaki fiilleri cümle içerisinde yüklem görevinde kullanınız.
Fiillerin nesne alıp alamadığını örneklerdeki gibi gösteriniz.
| FİİL | CÜMLE | NESNESİ VAR / YOK | |
| 1 | Kurtul- | İnsan bu hastalıktan nasıl kurtulabilir? | Yok |
| 2 | De- | Modern çağın hastalığına “anksiyete” diyorduk. | Var |
| 3 | Etkile- | Bu sözleriyle beni etkilemeyi başardı. | Var |
| 4 | Getir- | Elindeki malzemeleri buraya getirsin. | Var |
| 5 | Tahammül et- | İnternetin olmamasına tahammül edemez. | Yok |
| 6 | Kolaylaş- | Dijital dünyayla dengeli temas kurulduğunda hayat kolaylaşır. | Yok |
| 7 | Artır- | Çalışma temponu giderek artırmalısın. | Var |
| 8 | Kavga et- | O çocuk, hiç kimseyle kavga etmez. | Yok |
| 9 | Ver- | Anne ve babalar çocuklarını oyalamak için ellerine telefonu veriyorlar. | Var |
| 10 | Yakalan- | Telefona ve internete alışmış çocuklar ileriki dönemlerinde nomofobiye yakalanır mı? | Yok |
3. Aşağıdaki cümlelerin özne ve yüklemini varsa nesnesini bulunuz.
Cümleleri nesne-yüklem (geçişli-geçişsiz) ilişkisi bakımından
inceleyiniz. Cümlelerin özelliklerini karşısındaki bölüme yazınız.
| CÜMLELER | NESNESİNE GÖRE | |
| 1 | Amaca yönelik kullanım yoksa kişi zaman ve enerjisini boşa harcıyordur. özne nesne yüklem | Geçişli |
| 2 | Gençler zamanın değerini bildiği zaman kendilerini yönetmeyi öğrenebilir. özne nesne yüklem | Geçişli |
| 3 | Kendini yönetebilen bir insan, başkalarını da yönetebilir. özne nesne yüklem | Geçişli |
| 4 | Anne çok derin bir uykudayken bile çocuğunun ağlama sesiyle uyanır. özne yüklem | Geçişsiz |
| 5 | Çünkü beyni öncelikli konu olarak bunu kodlamıştır. özne nesne yüklem | Geçişli |
| 6 | Sosyal medya toplum içerisinde insanları yalnızlığa doğru itiyor. özne nesne yüklem | Geçişli |
| 7 | Dijital bağımlısı gençlerin hem okuma hem satın alma hem yaşam alışkanlıkları değişiyor. özne yüklem | Geçişsiz |
| 8 | Depresyon, kişinin yaşam enerjisini azaltır. özne nesne yüklem | Geçişli |
| 9 | İnsanın hayattan beklentisi yükseldikçe stres seviyesi de yükselir. özne yüklem | Geçişsiz |
| 10 | Karakter sahibi olmayanlar yakınlarının ve bütün takımının yaptığı bütün başarıları özne nesne kendine mâl ederler. yüklem | Geçişli |
4. Aşağıdaki cümleleri çatı özelliklerine göre inceleyiniz.
| Özne-Yüklem İlişkisine Göre | Nesne-Yüklem İlişkisine Göre | ||||
| Etken | Edilgen | Geçişli | Geçişsiz | ||
| 1 | Psikiyatri bilimine göre kişi, yalan söylememek için kendini eğitmeli. | √ | √ | ||
| 2 | Duyguların beyinde bilişsel bir karşılığının olduğunun anlaşılmasıyla beynin duyguları yöneten alanlarını geliştirmek gerektiği ortaya çıktı. | √ | √ | ||
| 3 | Sosyal güven; yalan söylememek, sözünde durmak ve ilkeli olmakla oluşuyor. | √ | √ | ||
| 4 | Kısa vadede insanlar görüntüleriyle karşılanır. | √ | √ | ||
| 5 | Yalancı kişiler ise güç, imkân ve para gittiğinde yalnız kalırlar. | √ | √ | ||
| 6 | İnternetten değil, yalancılığı öğretmesinden korkulmalı. | √ | √ | ||
| 7 | Yalancı kişinin karşısında sessiz kalmak, onu onaylamak, kendi çıkarı için sessiz tasvip etmek, yalancılığı besler. | √ | √ | ||
| 8 | Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) depresyonu geleceğin en büyük sağlık sorunu olarak ilan etti. | √ | √ | ||
| 9 | Sağlık ocaklarına başvuran hastaların % 26’sının depresyonda olduğu belirlenmiştir. | √ | √ | ||
| 10 | İnsanın kendini değersiz ve yetersiz görmesi, kötü hissetmesi, depresyona dönüştüğünde tedavi ve profesyonel bir yardımla büyük rahatlama elde edilebilir. | √ | √ | ||
| 11 | Örtülü depresyonda ise neşesizlik, durgunluk, elem, bir şeyden zevk almama duygusu fazla gözlemlenmez. | √ | √ | ||
| 12 | İnsanlar genellikle, “Ben deli miyim?” diye itiraz ederler. | √ | √ | ||
fiilcatisietkinlikleri2-8.sinifturkce
