Aşağıdaki beyit ve dizelerde geçen söz sanatlarını bulunuz ve açıklayınız.
a) Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına
Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgarına
b) Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
c) Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır
Bugün posta günüdür canım sıkılır
d) Ne efsunkar imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
e) Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır
f ) Ey kimsesizler, el veriniz kimsesizlere
Onlardır ancak el verecek kimse sizlere
g ) Sen nerdesin ey sevgili, yaz günler nerde?
h) Dalgalardan gemimiz martı gibi oynaktır şimdi.
I ) Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgarın önüne atılmışım ben
i) Gönlüm kurtulacak bu kafesten
j) İki kapılı bir handa
Gidiyorum gündüz gece
k)Havada bir dost eli okşuyor tenimizi
l) Sınıf, bugün pikniğe gidecek.
m) Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun
n) Orhan Kemal’in evini şu dükkana soralım.
o) Senin hayalinle oynaşıyor yıldızlar.
CEVAPLAR:
Aşağıdaki beyit ve dizelerde geçen söz sanatlarını bulunuz ve açıklayınız.
a) Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına
Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgarına
Akıncıların yeni ülkeler fethetme isteklerinin sebebi, daha güzel bir neden olan atlarına yeni bir ülkede yem vermek isteyişleri olarak gösterilmiştir. Hüsn-i talil sanatı yapılmıştır.
b) Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Bu dizelerde şair aslında şakaklardaki beyazların ve yüzündeki çizgilerin yaşlılıktan kaynaklandığını bilmekte fakat bilmezlikten gelerek anlamı güçlendirmektedir. Tecahüli arif sanatı yapılmıştır.
c) Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır
Bugün posta günüdür canım sıkılır
Mübalağa sanatı vardır.
d) Ne efsunkar imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
Tezat olan kavramlar esir olmak ve esirlikten kurtulmaktır.
e) Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır
Kaldırımlar kelimeleri tekrar edilerek tekrir sanatı yapılmıştır.
f) Ey kimsesizler, el veriniz kimsesizlere
Onlardır ancak el verecek kimse sizlere
Cinas sanatı yapılmıştır.
g) Sen nerdesin ey sevgili, yaz günler nerde?
Ey kelimesi ile nida sanatı yapılmıştır.
h) Dalgalardan gemimiz martı gibi oynaktır şimdi.
Teşbih sanatı vardır.
Benzeyen: gemi
Kendisine benzetilen: martı
Benzetme yönü: oynak
Benzetme edatı: gibi
I) Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgarın önüne atılmışım ben
Teşbih sanatı vardır.
Benzeyen: ben
Kendisine benzetilen: kuru yaprak
Benzetme yönü: yolculuk
Benzetme edatı: misali
i)Gönlüm kurtulacak bu kafesten
İstiare vardır.
Benzeyen: gönül
Kendisine benzetilen: kuş (söylenmemiş)
Benzetme yönü: yok
Benzetme edatı: yok
İstiare: Sadece benzeyen söylendiği için kapalı istiare
j) İki kapılı bir handa
Gidiyorum gündüz gece
İstiare vardır.
Benzeyen: dünya (söylenmemiş)
Kendisine benzetilen: iki kapılı han
Benzetme yönü: –
Benzetme edatı: –
İstiare türü: Açık istiare vardır.
k)Havada bir dost eli okşuyor tenimizi
İstiare sanatı yapılmıştır.
Benzeyen: rüzgar (söylenmemiş)
Kendisine benzetilen:dost eli
Benzetme yönü: –
Benzetme edatı: –
İstiare türü: Açık istiare
l) Sınıf, bugün pikniğe gidecek.
Ad aktarması vardır. Sınıf kelimesiyle sınıftaki insanlar kastedilmiştir.
m) Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun
Ad aktarması vardır. Göz kelimesiyle kastedilen insandır.
n) Orhan Kemal’in evini şu dükkana soralım.
Dükkan kelimesi, dükkan sahibi anlamında kullanılmıştır. Ad aktarması vardır.
o) Senin hayalinle oynaşıyor yıldızlar.
Yıldızlar kelimesiyle teşhis sanatı yapılmıştır.
Bu dosyayı indirmek için aşağıdaki linke tıklayınız.
SÖZ-SANATLARI-ÇALIŞMA-KİTAPÇIĞI-1
