Tanzimat Edebiyatı Test 15

Bu testte Tanzimat edebiyatı döneminde edebiyatın sosyal ve siyasi hayatla ilişkisi ve yenileşme dönemi üzerinde durulmuştur.

TANZİMAT EDEBİYATI TEST 15

1.3 Kasım 1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı’yla insanların mal ve can güvenliği garanti altına alınıyor, yeni kanunların çıkarılacağı belirtiliyordu. Tarih önünde bir yenileşme ve düzenleme olmaktan öte gidemese de Batı’ya bir yönelişin olduğu kuşkusuzdu. Toplumda yayılan bu hava kısa sürede kendini edebiyatta da gösterdi. Yeni ve Batılı bir edebiyat ortaya çıktı.
Bu bilgilerden aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?
A) Sanatçılar kendilerini toplumun önünde görür.
B) Edebiyat, siyasal ve toplumsal yaşamla sıkı bir ilişki içindedir.
C) Edebiyata gerçeğin kopyası olarak bakmak yanlıştır.
D) Edebiyata değer veren toplumlar kültürünü korur.
E) Yazarlar ve şairler devlet tarafından desteklenmelidir.

2. Tanzimat edebiyatı, sanatçıların getirdikleri yenilikler ve sanat görüşleri bakımından iki döneme ayrılır. Ancak Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatı arasında geçiş sayılabilecek bir hazırlık dönemini de göz önünde bulundurmak gerekir.
Bu parçada hazırlık dönemi olarak ifade edilen dönem aşağıdaki zaman dilimlerinden hangisini kapsar?
A) 1839-1860
B) 1861-1995
C) 1896-1901
D) 1902-1907
E) 1908-1911

3. Tanzimat’ın ilk döneminde kısmi de olsa bir rahatlama yaşanması sanatçıları, hak, adalet, özgürlük, kanun, eşitlik gibi konulara yönelmenin altında ise yönetimin otoriterleşmesi yatar.
Bu bilgi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
A) Sanatçı-yapıt ilişkisiyle
B) Sanatçı-okur ilişkisiyle
C) Edebiyat-dil ilişkisiyle
D) Edebiyatın siyasal yaşamla ilişkisiyle
E) Edebiyatın evrensel bir dilinin olmasıyla

4. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatının oluşmasında etkili olan etmenlerden biri değildir?
A) Batı edebiyatıyla özellikle çeviriler yoluyla daha sıkı bir ilişki kurulması
B) Batılı tarzda açılan yeni okullarda verilen eğitimle yeni bir neslin yetişmesi
C) 1839’da Mustafa Reşit Paşa tarafından Tanzimat-ı Hayriye’nin bir hattı hümayun olarak ilan edilmesi
D) 1856’da Islahat Fermanı’nın ilan edilmesi
E) Yöneticilerin sanatçılar aracılığıyla halkı yönlendirmek istemesi

5. Dilde sadeleşme başlamalı, sanatta toplumsal yarar gözetilmelidir. Divan edebiyatı terk edilerek Batı edebiyatı ve estetiği esas alınmalı, edebiyatımız yenileştirilmelidir. Tiyatroya eğlenceli bir eğitim aracı olarak bakmak gerekir. Şiirde konu bütünlüğü sağlanmalı, düzyazı ve şiirde anlaşılırlık gözetilmelidir.
Bu parça savunulan görüşler bakımından aşağıdaki zaman dilimlerinden hangisindeki edebi anlayışı yansıtmaktadır?
A) 1839-1860
B) 1860-1895
C) 1896-1901
D) 1908-1923
E) 1940-1960

6. 1878’de Meclis-i Mebusan kapatılmış ve Meşrutiyet’e son verilmiştir. Hemen ardından Tanzimat Fermanı’yla toplumsal yaşamda sağlanan bazı özgürlükler kısıtlanmıştır. Böyle bir ortamda toplumsal sorunları dile getiremeyen sanatçılar bireysel konulara yönelmiş ve sanat sanat içindir, anlayışını benimsemişlerdir.
Bu parçada sözü edilen dönem edebiyatımızda aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
A) 1.Dönem Tanzimat edebiyatı
B) 2.Dönem Tanzimat edebiyatı
C) Servet-i Fünun edebiyatı
D) Fecr-i Ati edebiyatı
E) Cumhuriyet Dönemi edebiyatı

7. … yılında Âgâh Efendi ile … birlikte çıkardıkları … adlı gazeteyle birlikte … edebiyatı başlamış oldu.
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) 1860-Şinasi’nin-Tercüman-ı Ahval-Tanzimat
B) 1860-Namık Kemal’in-Hürriyet-Tanzimat
C) 1839-Mustafa Reşit Paşa’nın-Ceride-i Havadis-Fecr-i Ati
D) 1895-Recaizade M. Ekrem-Tasvir-i Efkar-Servet-i Fünun
E) 1901-Tevfik Fikret’in-Servet-i Fünun-Edebiyat-ı Cedide

8. Tanzimat edebiyatıyla birlikte Divan edebiyatında bulunmayan hikaye, roman, tiyatro, makale, eleştiri, anı gibi yeni türler edebiyatımıza girmiştir. Fransız edebiyatı örnek alındığından bu edebiyatta görülen klasisizm, romantizm ve realizm akımlarının etkisinde kalmıştır. Sanatçılar dilin sadeleştirilmesi, konuşma diliyle yazı dili arasındaki ayrımın ortadan kaldırılması gerektiğini savunmuşlar; ancak bunu tam olarak yaşama geçirememişlerdir. Divan edebiyatı nazım biçimleri içerisinde yeni düşünceler işlenmiştir. Batılı anlamda tiyatronun ilk örneği verilmiştir.
Bu parçada Tanzimat edebiyatıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Şiirde asıl yeniliğin içerikte olduğu
B) Halkın kullandığı dilin yazı dili haline geldiği
C) Türk okurunun yeni düzyazı türleriyle tanıştığı
D) Batı edebiyatı kaynaklı akımlardan etkilenildiği
E) Göstermeye bağlı türlerde ilk ürünlerin verildiği

9. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Döneminde çıkan gazetelerden biri değildir?
A) Takvim-i Vekayi
B) Tasvir-i Efkar
C) Ceride-i Havadis
D) Hazine-i Fünun
E) Tercüman-ı Ahval

10. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatının hazırlık döneminde gerçekleştirilenler arasında yer almaz?
A) Resmi gazeteler çıkarılmıştır.
B) Batı’dan bazı şiir çevirileri yapılmıştır.
C) İlk roman çevirisi gerçekleştirilmiştir.
D) Gerçekçilik edebiyatımıza girmeye başlamıştır.
E) Türk okuru bazı yeni edebiyat türleriyle tanışmıştır.

11. Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Batı’dan alınan makale, roman, deneme gibi türlerde ilk eserler verilmiştir.
B) Divan edebiyatı nazım şekillerinin yanında yeni nazım şekilleri de kullanılmıştır.
C) Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa ilk dönemin önemli sanatçılarıdır.
D) Şiirde eski biçimler içinde vatan, millet, hürriyet, adalet gibi yeni kavramlar işlenmiştir.
E) Bu dönemde çıkan ilk özel gazeteler, Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis’tir.

12. Türk okuru romanla ilk defa …, Fenelon’dan yaptığı … tercümesiyle karşılaşır. Edebiyatımızdaki ilk yerli roman ise 1872’de … tarafından yazılan … adlı romandır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere, sırasıyla aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir?
A) Yusuf Kamil Paşa’nın-Telemak-Şemsettin Sami-Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat
B) Halit Ziya Uşaklıgil’in-Kızıl ve Kara-Yusuf Kamil Paşa-Paris’te Bir Türk
C) Namık Kemal’in-Renan Müdafaanamesi-Halit Ziya Uşaklıgil’in-Mai ve Siyah
D) Ahmet Mithat Efendi’nin-Sefiller-Recaizade Mahmut Ekrem-Araba Sevdası
E) Sami Paşazade Sezai’nin-Sergüzeşt-Ahmet Mithat Efendi-Felatun Beyle Rakım Efendi

13. Eyvah, ne yer, ne yâr kaldı;
Gönlüm dolu âh u zâr kaldı
Şimdi buradaydı, gitti elden;
Gitti ebede gelip ezelden.
Ben gittim, o hâksâr kaldı,
Bir gûşede târmâr kaldı.
Tanzimat’ın ikinci kuşak şairlerinden Abdülhak Hamit Tarhan, yukarıda kısa bir bölümü verilen Makber adlı şiirinde, ölüm karşısındaki duygu ve düşüncelerini, acılarını, feryatlarını dile getirmiştir. Zaman zaman ölümü, yaşamı sorgulamış, içinde yaşadığı fırtınaları ve tezatlarla dolu karmakarışık duygularını ortaya koymuştur.
Bu bilgiler Tanzimat’ın ikinci kuşak şairleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisini kanıtlar niteliktedir?
A) Eserlerinde uzak ülkeleri ve kültürleri işledikleri
B) Batı edebiyatı nazım biçimleriyle şiirler yazdıkları
C) Romantizm yerine realizm akımını benimsedikleri
D) Toplumsal konular yerine bireysel konulara yöneldikleri
E) Divan edebiyatı nazım biçimlerine sıkı sıkıya bağlı kaldıkları

14. Dehrin ne safa var acaba sîm ü zerinde
İnsan bırakır hepsini hîn-i seferinde
Bir reng-i vefa var mı nazar kıl şu sipihrin
Ne leyl ü nehârında ne şems ü kamerinde
Seyr etdi hava üzre denir taht-ı Süleyman
Ol saltanatın yeller eser şimdi yerinde
Ziya Paşa’nın terkib-i bendinden alınan bu dizelerden hareketle Tanzimat sanatçılarıyla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Halk şiiri nazım biçimlerini kullanmışlardır.
B) Yalın bir halk Türkçesiyle şiirler yazmışlardır.
C) Güncel konulara ağırlık vermişlerdir.
D) Şiirde biçimi göz ardı etmişlerdir.
E) Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanmışlardır.

15. Ne mümkün zulm ile bidâd ile imhâ-yı hürriyet
Çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten
Gönülde cevher-i elmâsa benzer cevher-i gayret
Ezilmez şiddet-i tazyikten te’sir-i sıkletten
Ne efsunkâr imişsin ah ey didâr-ı hürriyet
Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
Namık Kemal’in Hürriyet Kasidesi’nden alınan bu dizelerden hareketle 1.Dönem Tanzimat şairleri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirde yeni konu ve kavramları işlemişlerdir.
B) Divan şiiri nazım biçimlerini kullanmışlardır.
C) Aruz ölçüsüyle şiir yazmayı sürdürmüşlerdir.
D) Şiirde biçimsel özelliklere önem vermişlerdir.
E) Şiirlerinde yalın bir halk Türkçesi kullanmışlardır.